نبض کند برجام؛ توافق جدید در راه است؟

به گزارش اکوایران، ایران مذاکره پیرامون توافق «کمتر برای کمتر» را که «نتیجه بارش فکری برخی اتاق‌های فکر» است را رد می‌کند.

نبض کند برجام

به نوشته علی هاشم، روزنامه‌نگاری که تحولات مرتبط با توافق هسته‌ای ایران را از نزدیک دنبال می‌کند، در المانیتور، آخرین نشانه‌ها حکایت از آن دارد که نبض توافق هسته‌ای 2015 با ایران (موسوم به برجام) به کندی می‌زند.

دولت بایدن می‌گوید برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در دستور کارش نیست. با این حال، روز دوشنبه گزارشی از آکسیوس فاش کرد که ایالات متحده با شرکای اروپایی و اسرائیلی خود درباره توافق موقت با ایران گفت‌وگو کرده است؛ توافقی که مشتمل بر رفع برخی از تحریم‌ها و آزادسازی دارایی‌ها در ازای توقف یا معلق کردن بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای ایران می‌شود.

سیاهه‌ای از موانع؛ ایران مشتری نیست!

توافق «کمتر در برابر کمتر» که قبلا المانیتور گزارش داده بود، بر اساس اظهارات چند مقام اسرائیلی، دیپلمات‌های غربی و کارشناسان آمریکایی تنظیم شده؛ اما کاملاً واضح است که با مشکلات طول و درازی روبرو است.

با این حال حتی اگر ایالات متحده، از طریق اتحادیه اروپا، در حال ارائه یک توافق موقت باشد، به نظر نمی‌رسد ایران مشتری آن باشد. اگرچه با توجه به اخبار مرتبط با مذاکرات هسته‌ای اقتصاد ایران سیر نزولی را به سرعت طی می‌کند و نرخ دلار با نوسان شدیدی مواجه است، اما مقامات تهران می‌گویند زمان در حال به پایان رسیدن است؛ اگرچه اقتصاد ایران همچنان در سقوط آزاد به سر می‌برد و نرخ دلار تغییر می‌کند.

هیچ توافق موقتی پذیرفتنی نیست

یک مقام ایرانی که به شرط ناشناس ماندن با المانیتور صحبت کرده، گفت که تهران هیچ نوع توافق موقت را نمی‌پذیرد. او این پیشنهاد را «نتیجه بارش فکری برخی اتاق‌های فکر» خواند و در چندین نوبت از طریق ابتکارات مشابه با ایران تماس گرفته شده است.

یکی از مقامات ارشد دولت بایدن، که به شرط ناشناس ماندن با المانیتور صحبت کرده، مستقیماً در مورد این گزارش اظهار نظر نکرد، با این حال تأکید کرد که واشنگتن «در حال تماس دائمی با متحدان و شرکایش، از جمله تروئیکای اروپایی است، اما ما قصد نداریم جزئیات گفت‌وگوهای دیپلماتیک یا جزئیات ابتکارات را بیان کنیم و به شایعات پاسخ دهیم که بسیاری از آنها به‌سادگی نادرست هستند». 

با این حال، این مقام آمریکایی نسبت به آنچه به عنوان گسترش فعالیت‌های هسته‌ای ایران، از جمله اورانیوم بسیار غنی‌شده «که ایران هیچ هدف معتبری برای آن ندارد» توصیف کرد، ابراز نگرانی کرده است. این مقام مسئول تاکید کرد: «ایالات متحده متعهد است که هرگز به ایران اجازه دستیابی به سلاح هسته‌ای را ندهد. ما معتقدیم دیپلماسی بهترین راه برای دستیابی به این هدف است، اما پرزیدنت بایدن نیز به صراحت گفته که ما هیچ گزینه‌ای را از میز حذف نکرده‌ایم». این در حالی است که جمهوری اسلامی هر گونه تلاشی برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای را بارها رد کرده است.

نگرانی اروپایی‌ها در آخرین نشست

المانیتور توانست از چندین منبع تایید کند که در نشستی که چند هفته پیش بین مدیران سیاسی وزارتخانه‌های خارجه تروئیکای اروپایی با علی باقری کنی، معاون وزیر امور خارجه ایران در اسلو برگزار شد، توافق موقت مورد بحث قرار نگرفت.

از آن جلسه روایات متناقضی ارائه شده است. باقری کنی در 22 مارس در توییتی ضمن تایید این دیدار، اظهار کرد که «بحث‌ها طیفی از موضوعات را شامل می‌شود و از هیچ فرصتی برای شفاف‌سازی دیدگاه‌هایمان و هشدار نسبت به برخی اشتباهات محاسباتی دریغ نمی‌کند. ما مصمم به پیشبرد منافع ملی خود از جمله از طریق دیپلماسی هستیم».

طرف اروپایی ترجیح داد رسماً اظهارنظر نکند، اما روزنامه سعودی الشرق‌الاوسط به نقل از یک منبع دیپلماتیک غربی گفت که این نشست عمدتاً برای ترغیب ایران به شفاف‌سازی در مورد [ادعای] آثار اورانیوم بسیار غنی شده [در چندین سایت اعلام نشده] و کشف اورنیوم با خلوص 83.7% بوده است. المانیتور از چندین منبع دریافت که فاش شدن این نشست باعث نگرانی طرف اروپایی شده است.

راه پیچیده پیشِ رو؛ اطمینان از خط قرمزها

مقام ایرانی مذکور که با المانیتور صحبت می‌کرد، گفت: «اگر ظرف دو تا سه ماه آینده توافقی حاصل نشود، مذاکره برای یک توافق دیگر اجتناب‌ناپذیر خواهد بود، که با تمام پیچیدگی‌های داخل و خارج از توافق، این به هیچ وجه کار آسانی نخواهد بود».

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، در مصاحبه‌ای با المانیتور در 27 مارس گفت که باب مذاکره برای همیشه باز نخواهد بود. با این حال، دیپلمات ارشد ایرانی آمادگی خود را برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان داد تا این اطمینان را ایجاد کند که برنامه هسته‌ای کشورش از خطوط قرمز فراتر نمی‌رود.

او با بیان این‌که امروز در مسیر همکاری سازنده بین ایران و آژانس هستیم، گفت: «برخی از هیأت‌ها در اینجا حضور داشتند و تبادلات مثبت بیشتری با آژانس داشتیم». امیرعبداللهیان افزود: «در سطح فنی به همکاری با آژانس ادامه خواهد داد».