هجوم بی‌سروصدای سرمایه‌ی چینی به امپراتوری ماسک

به گزارش اکوایران، سرمایه‌گذاران ثروتمند چینی در حال انتقال بی‌سروصدای ده‌ها میلیون دلار به شرکت‌های خصوصی تحت کنترل ایلان ماسک هستند، آن هم از طریق ترتیباتی که هویت آن‌ها را از دید عموم پنهان نگه می‌دارد. این موضوع را مدیران دارایی و سرمایه‌گذاران دخیل در این معاملات گزارش داده‌اند.

به نوشته سان یو، در فایننشال تایمز، از زمانی که ماسک به عنوان یک چهرۀ کلیدی در تلاش‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، برای بازسازی دولت ایالات متحده معرفی شد، مدیران دارایی مستقر در چین، رابطۀ او با ترامپ را به‌عنوان عاملی جذاب برای جذب سرمایه از چینی‌های ثروتمند تبلیغ کرده‌اند. این سرمایه‌ها به سمت شرکت‌های غیرعمومی ماسک، از جمله ایکس‌اِی‌آی، نورالینک و اسپیس‌ایکس، باارزش‌ترین شرکت خصوصی جهان، سرازیر می‌شود.

این سرمایه‌گذاری‌ها از طریق ساختارهای مبهمی به نام شرکت‌های واسط انجام می‌شود که مزیت اصلی آن‌ها پنهان نگه‌داشتن هویت سرمایه‌گذاران است. این امر با هدف جلوگیری از حساسیت مقامات آمریکایی و شرکت‌هایی صورت می‌گیرد که در بحبوحۀ وضعیت ناخوشایند روابط چین و ایالات متحده نسبت به سرمایۀ‌ چینی محتاط هستند.

مدیران دارایی که پشت این معاملات هستند به سرمایه‌گذاران گفته‌اند که این نهادها به‌طور خاص برای جلوگیری از افشای اطلاعات طراحی شده‌اند.

استفاده از شرکت‌های واسط در تأمین مالی امری رایج است و این ترتیبات به خودی خود غیرقانونی نیستند. با این حال، این موضوع نگرانی‌هایی را دربارۀ احتمال اعمال نفوذ نامشروع و تضاد منافع ایجاد می‌کند، آن هم در زمانی که ماسک در سیاست، اقتصاد و سیاست‌گذاری آمریکا نقش بی‌سابقه‌ای دارد.

درک سیسرز، عضو ارشد مؤسسۀ آمریکن اینترپرایز، در این‌باره می‌گوید: «چگونه کسی در موقعیت ماسک می‌تواند چنین ارتباطات گسترده‌ای با چین داشته باشد و در عین حال فرد مناسبی برای اصلاحات در دولت آمریکا باشد؟» او اضافه می‌کند که ورود سرمایه‌های چینی به امپراتوری تجاری ماسک «به این تصویر دامن می‌زند که او بیشتر نگران شهرت و برند خود در چین است تا منافع آمریکا.»

ماهیت مبهم این ساختارهای ارزیابی میزان واقعی سرمایۀ چینی را که به سرمایه‌گذاری‌های خصوصی ایلان ماسک سرازیر می‌شود دشوار کرده است. اما سه مدیر دارایی برخوردار از حمایت مالی چین به فایننشال تایمز گفته‌اند که در دو سال گذشته، آن‌ها بیش از ۳۰ میلیون دلار از سهام اسپیس‌ایکس، ایکس‌اِی‌آی و نورالینک، سه شرکت فناوری خصوصی تحت کنترل ماسک که ارزش‌گذاری آن‌ها به‌طور چشمگیری افزایش یافته، را به سرمایه‌گذاران چینی فروخته‌اند.

طبق داده‌های پیچ‌بوک، از زمان تأسیس اسپیس‌ایکس در سال ۲۰۰۲، این شرکت بیش از ۱۰ میلیارد دلار از سرمایه‌گذاران سراسر جهان جذب کرده است.

افرادی که در این معاملات نقش دارند می‌گویند که ورود سرمایه‌ی چینی به امپراتوری تجاری ماسک عمدتاً با انگیزه‌ی سودآوری انجام می‌شود و ارتباط چندانی با انتقال فناوری یا تأثیرگذاری بر سیاست‌های عمومی ندارد.

با توجه به رکود اقتصاد داخلی، ثروتمندان چینی به دنبال فرصت‌های سرمایه‌گذاری در خارج از کشور هستند.

اما این ساختار به این معناست که سرمایه‌گذاران چینی، برخلاف سرمایه‌گذاران اصلی، اطلاعات محدودی دربارۀ وضعیت مالی و عملکرد شرکت دریافت می‌کنند، اگر اصلاً اطلاعاتی به آن‌ها ارائه شود.

مشاوران مالی گفته‌اند که با وجود روابط گرم ماسک با پکن، شرکت‌های او به سختی می‌توانند مستقیماً از چین سرمایه جذب کنند. تحلیلگران امنیتی در پکن از ارتباط اسپیس‌ایکس با ارتش آمریکا انتقاد کرده‌اند.

کوین چن، اقتصاددان ارشد گروه مشاوره‌ی مالی هورایزن فایننشال در نیویورک، می‌گوید: «سرمایه‌گذاری نهادهای چینی در یک شرکت برجستۀ فناوری پیشرفتۀ آمریکایی مانند اسپیس‌ایکس کار آسانی نیست. بسیاری از بخش‌ها از سرمایۀ چینی استقبال نمی‌کنند.»

نمایندگان ماسک، اسپیس‌ایکس، ایکس‌اِی‌آی و نورالینک به درخواست‌های مکرر برای اظهار نظر پاسخ ندادند.

در بعدازظهر یکی از چهارشنبه‌های اخیر، صدها سرمایه‌گذار چینی در یک وبینار شرکت کردند تا سخنرانی یکی از نمایندگان هومر فایننشال، یک شرکت مدیریت دارایی در شرق چین، را بشنوند که فرصت سرمایه‌گذاری در اسپیس‌ایکس را با حداقل مبلغ ۲۰۰ هزار دلار برای هر نفر معرفی می‌کرد.

این نمایندۀ هومر گفت که انتظار دارد ارزش اسپیس‌ایکس طی سه سال تقریباً سه برابر شود و به 1/1 تریلیون دلار برسد، که بخشی از این رشد به دلیل حمایت «همه‌جانبه» دولت و ارتش ایالات متحده است، چراکه حتی «در زمان‌های بحرانی» نیز این نهادها همچنان سفارش‌های خرید فناوری فضایی از این شرکت را ادامه می‌دهند.

در اواخر دهۀ ۲۰۱۰، ثروتمندان چینی شروع به تأمین مالی شرکت‌های خصوصی ماسک کردند، زمانی که در سال ۲۰۱۹، بنیان‌گذار تسلا ساخت یک کارخانۀ خودروسازی برقی در شانگهای را آغاز کرد تا از زنجیره‌های تأمین کارآمد و ارزان چین بهره ببرد.

این سرمایه‌گذاری‌های اولیه سود زیادی به همراه داشت. در اکتبر گذشته، هومر در یک پست رسانه‌ای اعلام کرد که گروهی از مشتریانش با سرمایه‌گذاری در اسپیس‌ایکس در ژوئن ۲۰۱۸ و خروج از سرمایه‌گذاری پس از شش سال، ۵۳۰ درصد بازدهی کسب کرده‌اند.

یکی از سرمایه‌گذاران هومر این رقم را تأیید کرد و افزود که پشیمان است که سرمایه‌ی بیشتری وارد نکرده است. او گفت: «می‌دانستم که ماسک تاجر ماهری است اما انتظار نداشتم که در چنین بازۀ زمانی کوتاهی تا این حد موفق شود.»

به گفتۀ فردی که در جریان این موضوع بوده است، طی دو سال گذشته، هومر سه صندوق سرمایه‌گذاری برای اسپیس‌ایکس راه‌اندازی کرد و توانست ظرف چند هفته به اهداف جمع‌آوری سرمایۀ خود دست یابد.

در حالی که پکن محدودیت‌هایی بر شرکت‌های خصوصی اعمال کرد ــ‌‌از جمله لغو عرضۀ اولیه سهام گروه اَنت متعلق به جک ما و الزام گروه تاکسی اینترنتی گلوبال دی‌دی به خروج از بازار بورس آمریکا‌‌ــ ارزش شرکت‌های ماسک همچنان رو به رشد بود.

یکی از سرمایه‌گذارانی که سال گذشته از طریق هومر سهام اسپیس‌ایکس را خریداری کرده، می‌گوید: «من به ماسک بیشتر از اغلب کارآفرینان استارتاپی چینی ایمان دارم که در تلاشند با اقتصادی که روزبه‌روز تحت سلطۀ بیشتر دولت قرار می‌گیرد، کنار بیایند.»

برخی از سرمایه‌گذاران چینی بابت خرید آشکار سهام در شرکت‌های ماسک، هزینۀ سنگینی پرداخته‌اند. در سال ۲۰۲۱، زمانی که شرکت چینی گروه لئو اعلام کرد قصد دارد ۵۰ میلیون دلار در اسپیس‌ایکس سرمایه‌گذاری کند، خبرساز شد. این سرمایه‌گذاری قرار بود از طریق تومالِس بِی کپیتال، یک صندوق سهام خصوصی در کالیفرنیا، انجام شود. اما کمتر از یک هفته بعد، همکار آمریکایی گروه لئو این معامله را لغو کرد و گفت اسپیس‌ایکس از افشای عمومی سهام‌داری چین در شرکت ناراضی بود. این موضوع بعدها به یک دعوای حقوقی میان دو شرکت تبدیل شد.

در واکنش به این مسئله، سرمایه‌گذاران چینی به استفاده از شرکت‌های واسط روی آوردند. مدیران دارایی، سرمایۀ سرمایه‌گذاران را در یک نهاد ثبت‌شده در جزایر کِیمن تجمیع کرده و سپس این نهاد سرمایه را به صندوق‌های مستقر در آمریکا منتقل می‌کند که تحت مدیریت شرکت‌های سهام خصوصی غربی هستند. این شرکت‌های سرمایه‌گذاری غربی پیش‌تر خودشان از سرمایه‌گذاران اسپیس‌ایکس و دیگر شرکت‌های ماسک بوده‌اند.

حضور سرمایه‌های چینی در اسناد عمومی مربوط به مالکیت این شرکت‌ها ثبت نمی‌شود.

یک فرد نزدیک به هومر گفت که این شرکت از شرکای آمریکایی خود پرسیده که آیا سرمایه‌ی چینی را می‌پذیرند یا خیر. معمولاً در شرایط قرارداد ذکر می‌شود که در سناریوهای حاد، مانند درگیری نظامی میان آمریکا و چین، طرف آمریکایی می‌تواند سرمایه را نقد کند و از سرمایه‌گذاری خارج شود.

این فرد افزود: «ریسک‌هایی وجود دارد، زیرا ما نمی‌دانیم که روابط آمریکا و چین در چند سال آینده چقدر بد خواهد شد.»

با این حال، این عدم قطعیت مانع سرمایه‌گذاران ثروتمند چینی از ورود به این معاملات نشده است. در حالی که کنترل‌های سخت‌گیرانۀ پکن بر خروج سرمایه باعث شده که تنها آن دسته از سرمایه‌گذاران چینی که حساب بانکی خارجی دارند می‌توانند در این پروژه‌ها مشارکت کنند، برخی راه‌هایی را برای دور زدن این محدودیت‌ها یافته‌اند.

یک مدیر سرمایه‌گذاری مستقر در نیویورک که به دنبال جمع‌آوری سرمایه از چین برای این‌گونه سرمایه‌گذاری‌ها است، گفت: «چین با مازاد سرمایه و کمبود پروژه‌های باکیفیت مواجه است. اینجاست که ما وارد عمل می‌شویم.»