ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران، در دویست و پنجاه و هشتمین جلسه علنی شورا، طی قرائت گزارش محله‌گردی خود از محله اتابک گفت: منطقه 15 شهرداری تهران بار سنگینی از مسائل مدیریت شهری تهران را در خود جای داده است. از آلودگی هوا و ترافیک، بافت فرسوده، حریم و آسیب‌های اجتماعی تا تراکم جمعیت و وسعت جغرافیایی و تعداد زیاد نواحی (7 ناحیه) و محلات (21 محله) که ضرورت توجه ویژه شورا و شهرداری تهران به این منطقه را دو چندان می کند. گزارش در خصوص یکی از محلات این منطقه است که نماد و مظهر بافت فرسوده و نوسازی بافت فرسوده و آزمون و خطاهایی است که در دو دهه گذشته در این محله اتفاق افتاده است.

او ادامه داد: مردم سه کلمه را مدام تکرار می‌کردند؛ شهرداری تهران، شرکت نوسازان، سازمان نوسازی؛ که هریک در دوره ای از مدیریت شهری در امر نوسازی بافت فرسوده محله دخالت کرده و اما کار را به سرانجام نرسانده و صرفاً بافت فرسوده یکپارچه و بهم پیوسته که هویت محله با آن عجین بوده است را تبدیل به بافت منفصل املاک خریداری شده و رها شده زمین‌های متفرق و  املاک بی‌دفاع شهری شده است.

 امانی‌ گفت: در این محله که بزرگراه امام علی (ع) آن را به دو بخش تقسیم کرده است و با محله مینابی در موضوع بافت فرسوده مشترک هستند. جمعاً 663 پلاک توسط 3 مجموعه‌ای که نام برده شد تملک شده که 359 پلاک توسط سازمان نوسازی، 241 پلاک توسط شهرداری منطقه و 63 پلاک توسط شرکت نوسازان تملک گردیده است. از این تعداد پلاک حدود 112 پلاک املاک بدون دفاع شهری تلقی می‌شوند و عمده آنها نیز متعلق به سازمان نوسازی و شرکت نوسازان است.

عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران با بیان اینکه از ابتدای آغاز نوسازی در این محله بنابر اعلام سازمان نوسازی تاکنون 32 درصد 2 محله اتابک و مینابی نوسازی شده‌اند، گفت: اما متاسفانه به دلیل تغییرات و نوع مداخلاتی که در نحوه و شیوه نوسازی در طول زمان انجام شده است صرفاً تعدادی برج مسکونی ساخته شده، از طریق کلید به کلید یا خرید متری در گذشته به مالکان املاک واگذار شده و تاکنون هیچ سندی هم به آنان منتقل نشده است. 

او اضافه کرد: سرانه های خدماتی محله علاوه بر کمبود یا فقدان آن در گذشته با نوسازی و افزایش جمعیت هم سرانه‌های خدماتی تامین نشده است. به عنوان نمونه سرانه فضای سبز کمتر از نیم متر بوده، البته سرانه فضای سبز در منطقه ۱۵ بالای ۱۵ متر است اما در این محله 2 بوستان کوچک که در ابتدا و انتهای محله قرار دارد هم یعنی بوستان های شمشاد و زیبا (پرهام) به دلیل نداشتن روشنایی و عدم ایمنی و قدیمی بودن مبلمان مورد استفاده مردم قرار نمی‌گیرند. هر چند منطقه 15 در نوسازی بافت فرسوده و آمار صدور پروانه در سال گذشته رتبه اول را کسب کرده است اما نوسازی در 2 محله ناحیه یک و دو، مهم ترین عامل اصلی همه مشکلات این بخش از منطقه 15 است.

امانی ادامه داد: در حالیکه ناحیه یک منطقه 15، 6 محله را تحت پوشش دارد ناحیه 2، 3 محله هاشم‌آباد بخشی از محله اتابک و ابوذر را مدیریت می‌کند. شهرداری منطقه برای اصلاح ساختار پیشنهاد داده است اما در ستاد برای آن تصمیم‌گیری نشده و ضرورت دارد محله اتابک زیر پوشش یک ناحیه و یا دو یا یک قرار بگیرد. امامزاده ملک خاتون که قطعاً فرصتی فرهنگی برای این منطقه و 2 محله اتابک و مینابی است محور املاک فرسوده و معارض است که برنامه شهرداری برای نوسازی و یا تملک املاک معارض آن و قول‌هایی که تاکنون به مردم داده شده، اجرایی نشده روشن نیست. در اطراف این امامزاده 56 پلاک معارض با 7000 متر مربع مساحت وجود دارد، که بخشی از آن گودبرداری شده اما تصمیمی برای آن گرفته نشده است. 

امانی با اشاره به نابسامانی و بلاتکلیف بودن۳ معبر واسعی، عاشقیان، صادقی، به علت وجود املاک معارض گفت: هر چند برابر گزارش مدیرعامل سازمان نوسازی معبر واسعی در حال تکمیل بوده و بزودی بازگشایی می شود اما معبر عاشقیان 97 متر و معبر صادقی 240 متر معارض ملکی دارند که با توجه به اعتباری که هم در بودجه متمم 1402 و هم در بودجه سال جاری برای تملک املاک ریزدانه تصویب شد اما متاسفانه تملک این چند صدمتر ملک معارض  اجرایی نشده است!

این عضو شورا ادامه داد: پس از موضوع املاک فرسوده و نوسازی، حضور اتباع بیگانه به تعداد قابل توجه یکی دیگر از مشکلات این 2 محله است که بارها در گزارشات قبلی از محلات کم‌برخوردار به آن و تبعاتش اشاره کرده‌ام و حتی رئیس  شورای اسلامی شهر تهران دو بار کتباً مراتب را به وزیر کشور منعکس کرده‌اند. حضور معتادین متجاهر و فروشندگان مواد مخدر نیز از مسائل این محلات است که جمع‌آوری آن توسط شهرداری تبدیل به یک برنامه مستمر شده، یعنی از یک طرف جمع می‌کنند و از طرفی دوباره در محله حضور پیدا می‌کنند.

او اضافه کرد: متاسفانه در محله گردی مشاهده شده که تعداد خانم اتباع در یکی از چهارراه‌های اصلی این محله در حال فروش بنزین به صورت گالنی و دستی به موتور‌سواران هستند. اما خوشبختانه با همکاری شهرداری و فراجا در خیابان شهید ابراهیمی خوشبختانه بخش زیادی از آن ساخته شده است می‌تواند نقش مهمی در بازداری و کاهش حضور این آسیب‌دیدگان اجتماعی ایفا کند و تسریع در تکمیل و بهره‌برداری از کلانتری درخواست جدی اهالی این 2 محله است.

به گفته امانی؛ طبیعی است وقتی بافت فرسوده، املاک رها شده و بدون دفاع، حضور گسترده اتباع خارجی و بزهکاران اجتماعی وجه غالب یک محله را تشکیل دهد انتظار انضباط شهری و تمیزی و پاکیزگی نمی توان داشت. کمبود مخازن زباله، مخازن به شدت آلوده و رها شده و جاسازی نشده، رفع نشدن بوی تعفن‌جوی‌های حتی با وجود کانیو و سرپوشیده از دیگر مشکلات این محله است.  نام مقدس 150 شهید دفاع مقدس زینت‌بخش و الهام دهنده معنوی مردم زحمت‌کش و کم توقع این محله است که با وجود 5 مسجد و چندین حسینیه و سیاه‌پوش بودن اکثر منازل‌شان یاد و نام شهداء بویژه سرور و سالار شهیدان حضرت ابا عبدالله حسین (ع) را گرامی می‌دارند.

او‌ گفت: غیر از سرای محله مجموعه فرهنگی هنری شهیدان جعفری متعلق به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران با کلاس‌های متعدد و کتاب به مردم خدمات ارایه می‌دهند اما نیاز به توجه و مساعدت سازمان و شهرداری منطقه جهت بهسازی محیط و نوسازی وسائل بازی کودکان و بهسازی فضای سبز دارد. مجموعه‌ای هم با عنوان مرکز محله درخشان توسط سازمان‌نوسازی در گذشته احداث گردیده اما در حال حاضر تعطیل و بلااستفاده است.  دسترسی به حمل ونقل عمومی وجود دارد اما پایانه اتوبوسرانی در جنب بوستان خیابان انصار قدیمی، بدون سایه‌بان مناسب و تابلوهای اطلاعات است. دوربین طرح ترافیک در خیابان حاج اسماعیل رضایی به علت جانمایی نامناسب باعث جریمه شدن خودروهای است که الزاماً باید از دور برگردان آنجا برگشت کنند. تصادف خیز بودن معبر میدان هاشم آباد از ورودی شهید آیت الله رئیسی به سمت اتابک نیز یکی از نقاط حادثه خیز محله است. یک‌مجموعه ورزشی در محله مینابی وجود دارد که مدت‌هاست به وسیله هیئت امنا اداره می‌شو‌د و اختلاف ۱۱۰۰ متر با شهرداری تهران دارند و شهرداری از این افراد شکایت کرده که سبب تعطیل شدن مجموعه می‌شود. مردم توقع داشتند با شهرداری تفاهمی کنند و به دلیل استفاده مردم از آن ۱۱۰۰ متر صرف نظر کنند.

او در نهایت درخواست اهالی این 2محله‌ را به صورت خلاصه فرائت کرده و گفت: اول؛ تدوین وابلاغ سند نهایی  نوسازی بافت فرسوده با توجه به ملاحظات و ویژگی‌های این دو محله و مداخلات گذشته شهرداری. دوم؛ تعیین تکلیف و تعریف کاربری املاک تملک شده توسط شهرداری اعم از منطقه– نوسازی و شرکت نوسازان با اولویت تامین سرانه های خدماتی فضای سبز، آموزشی، درمانی.

سوم؛ تعیین تکلیف اسناد مالکیت آپارتمان های واگذار شده. چهارم؛ طرح‌های نیمه‌تمام از جمله پارکینگ طبقاتی خیابان شهید قاسمی، مجموعه تفریحی تجاری 6 طبقه جنب امامزاده ملک خاتون، مجموعه ورزشی زورخانه جنب امامزاده، یک باب مسجد

پنجم؛ رفع املاک معارض 3 معبر واسعی، عاشقیان، صادقی و بازگشایی آنها.

ششم؛ تصمیم‌گیری درباره حضور اتباع بویژه افراد فاقد مجوز و اقامت.

هفتم؛ تسریع در تکمیل و بهره‌برداری از کلانتری در حال احداث.

هشتم؛ رسیدگی به وضعیت نظافت و نگهداشت محله های اتابک و مینابی با توجه به شرایط ویژه و خاص آنها.

نهم؛ تجدیدنظر در ساختار نواحی 1 و 2 و یکپارچه شدن مدیریت محله اتابک

دهم؛ اصلاح هندسی سه‌راه هاشم‌آباد جهت کاهش تصادفات و جابجایی دوربین خیابان حاج‌اسماعیل‌رضایی.

در جریان بررسی گزارش محله گردی محله اتابک واقع در منطقه 15 تهران در دویست و پنحاه و هشتمین جلسه علنی شورا، محمد شیری، شهردار منطقه 15 خاطرنشان کرد: محله اتابک یکی از محلات قدیمی است با ۹۵ هکتار مساحت که از این ۹۵ هکتار ۲۴ درصد آن، درحدود ۲۳ هکتار بافت فرسوده است. 

وی افزود: شاید معضل اصلی محلاتی مثل اتابک و مینابی بافت فرسود است اگر مشکل زندگی اتباع در آنجا را بخواهیم ریشه‌ای حل کنیم؛ باید نوسازی بافت فرسوده را پیگیری و تکمیل کنیم. سال گذشته ۱۵۰۰ پروانه در شهر تهران صادر کردیم و به این لحاظ منطقه اول بودیم. با اختلاف زیاد یعنی ۵۰۰ پروانه بیشتر از منطقه دومی که پروانه صادر کرده بود ما موظف بودیم هر سال ۳ درصد از بافت فرسوده را نوسازی کنیم و اگر در این ۲۰ سال اخیر، درست به این وظیفه عمل می کردیم، شاید الان محلات منطقه ۱۵ بیش از ۷۰ درصدش نوسازی شده بود. در حالی که این نسبت عکس است و ۳۰ درصد نوسازی شده و ۷۰ درصد باقی مانده است. در همین محلات اتابک و مینابی که حدود ۲۴ درصد در اتابک در واقع بافت فرسوده وجود دارد و در مینابی بالای ۵۰% ، حدود ۳۲ نوسازی کردیم و تنها سالی که ما سه درصد نوسازی را محقق کردیم سال ۱۴۰۲ بود، که به ۳ درصد نزدیک شدیم.

شیری در خصوص اتوبان امام علی (ع) اظهار داشت: احداث اتوبان امام علی (علیه السلام) که کار بسیار خوبی هم بود؛ بسیاری از معضلات شهر تهران را حل کرد؛ اما معضلات اجتماعی را هم، با خود به همراه داشت و آن، این بود که که در واقع محله را به دو نیمه تقسیم کرد و اتابک شرقی و غربی شد و خدمات رسانی دچار اشکال شد. به خاطر اینکه بخشی از آن در ناحیه 1 ما و بخش دیگر در ناحیه ۲ قرار دارد.

وی ادامه داد: در قرار خدمتی که خدمت آقای دکتر زاکانی بودیم و تشریف آوردند منطقه، مصوب شد که ناحیه یک ما ، که شش محله دارد، تبدیل به دو ناحیه بشود که هر کدام سه محله ارائه شد که متأسفانه این فرایند طولانی شده و هنوز موفق نشدیم. اگر این اتفاق بیفتد؛ اتابک در ناحیه ۸ خواهد بود و امور آن بهتر پیگیری می شود و بحث رفت و روب و نظافت و کلیه خدماتی که شهرداری موظف است ارائه خواهد بدهد، بهتر خواهد شد؛ شیری اذعان داشت: علیرغم سرانه خدماتی بسیار پایین، ما بالاترین سرانه فضای سبز شهر تهران را در این منطقه داریم.

شهردار منطقه 15 به پارکینگ مینابی اشاره کرد و گفت: پارکینگ مینابی آماده است و ان شاء الله در اواخر همین شهریور ماه، فکر می‌کنم قابل افتتاح است. شیری در خصوص حضور اتباع در منطقه 15 خاطرنشان کرد: برآورد ما این است که حدود ۳۴ هزار نفر اتباع در این ناحیه حضور دارند.

وی در خصوص معضل فروش بنزین، اظهار داشت: یک پمپ بنزین تخریب شده و جایگزین نشده است که ما سرمایه گذار را برای فراخوان سرمایه گذاری انجام دادیم و در همان انتهای هاشم‌آباد قرار است به صورت مشارکتی، پمپ بنزینی ساخته بشود، و آن هم برنده داشته و ان شاء الله، سرمایه‌گذار بتواند زودتر مستقر بشود.

شیری در رابطه با حریم منطقه 15 گفت: حریم منطقه ۱۵ حریم پرچالشی است با این حال، ما نگرانی از فرمانداری تهران نداشتیم، اما متاسفانه نزدیک و بیخ گوش منطقه ۱۵ ، روستای مسگرآباد را جدا کردند یعنی یک معضل به معضلات شهری منطقه ۱۵ اضافه شده است. و دنبال این هستند که مسگرآباد را از منطقه ۱۵ بگیرند. منتها خواهشم این است که این موضوع حل بشود. و اینکه در واقع هم ما مجوز بدهیم هم دهیاری مجوز بدهد و ایشان جلوی مجوز من را بگیرد و من جلوی مجوز ایشان را، برای مدیریت شهری و مجموعه کلان و دولت، مناسب و زیبنده نیست.

علوی، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورا خاطرنشان کرد: من به حکم وظیفه چون مناطق جنوبی به ویژه منطقه ۱۴ و ۱۵ محل سکونت ما هم هست و به ویژه حالا این عکس‌هایی که آقای مهندس امانی نشان دادند؛ محل سکونت اخوی‌ها بود عرض می‌کنم که ببینید اتفاقی که در دوره‌های گذشته در خصوص پروژه‌های محرک توسعه بافت فرسوده در این دو سه تا محله به ویژه محله مینابی و اتابک انجام شد پروژه‌های خوبی بود. یعنی اصل کار اصل کار درستی بود که در آن زمان سازمان نوسازی شروع کرد. به ویژه در دوره آقای دکتر علیرضا جعفری اتفاقات خوبی در آنجا رقم خورد و  اشکال کار این بود که در ادوار مختلف و دوره‌های مدیریتی، سازمان نوسازی از ماموریت اصلی خودش که تکمیل این مجموعه‌ها بود، فاصله گرفت و این یعنی وقتی سازمان نوسازی رفت در محله اتابک این زمین‌ها را خرید و چه خودش چه شرکت نوسازان شروع کردند به ساخت و ساز اونجا باید تا تکمیل زیرساخت‌ها ادامه می‌داد. وی افزود: سازمان نوسازی یا شرکت نوسازان صرفاً در مرحله تحویل کلید، کار را رها کردند و این زمین ها هنوز سندسازی نشده اند و سند هایشان مغفول مانده است و بحث پارکینگ‌ها و زیرساخت‌های آنها یاقی مانده، آقای دکتر شیری و آقای دکتر صباغ پیگیری کردند و در این دوره اینبحث کلانتری حل شد، این اصلی‌ترین درخواست آن محله بود. 

علوی افزود: اگر امروز این مشکلات برای شهروندان باقی مانده، به واسطه این است که سازمان نوسازی در ادوار مختلف به وظیفه‌اش که تکمیل و تحویل سندها یا تکمیل زیرساخت‌ها بود، عمل نکرده است. 

وی اذعان داشت: ما در محله مداخله می‌کنیم اما مداخله ناقص انجام می‌دهیم و نتیجه آن است که محله به جلو که نمی رود؛ بلکه به عقب برمی گردد. 

وی با اشاره احداث بزرگراه امام علی (ع)، یادآور شد: وقتی آمدند بزرگراه امام علی را احداث کردند؛ طبیعتاً بعضی از این پمپ بنزین ها در داخل مسیر قرار گرفت یا اصلاً جایگزینی برایش ایجاد نشد یا جایگزین متناسب با آن ایجاد نشد. مثلاً جایگزینی پمپ بنزینی که در محله میثم بود. محله میثم نقطه اتصال دو منطقه ۱۴ و ۱۵ است و یک پمپ بنزین کوچک، جایگزین یک پمپ بنزین بزرگ شده است. 

وی ادامه داد: نکته‌ من این است که این مداخلات ناقص باعث می‌ شود طرح‌های خوب هم، طعمش برای مردم احساس نشود، وگرنه اتفاقات خوبی هم افتاده، به عنوان مثال، یکسری خط‌های جدیدی که برای مناطق جنوب شهر به ویژه ۱۴ و ۱۵ در اتوبوس ها تعریف شده را می‌بینم که با این اتوبوس‌های جدیدی که خریداری شده تجهیز شده است. اما این نکاتی که آقای امانی اشاره کردند و آقای مهندس چمران نیز گفتند؛ نکاتی است که نشان می دهد سازمان نوسازی باید به وظیفه خودش، یعنی تکمیل پروژه‌هایی که شروع کرده است؛ برگردد.

رئیس شورا در تذکری خاطرنشان کرد: وقتی یک بزرگراه را احداث می‌کنیم؛ حتماً باید تغییراتی در داخل محله‌ها و نواحی شهرداری داده شود. اینها آن انسجام قبلی را  ندارند؛ یک بزرگراه می آید و این ها را از هم جدا می‌کند. بنابراین ضروری است که تغییراتی در آنها داده شود. وگرنه مثل همین بزرگراه شهید نواب می شود که مشاهده می کنید که چه معضلاتی دارد و باید شهرداری در این راستا، اصلاح نواحی را تنظیم و در دستور کار قرار دهد تا دیگر، بخشی این طرف بزرگراه و بخشی آن طرف بزرگراه نباشد و با همدیگر عملیاتی بشوند تا این مشکلات پیش نیاید.

امانی؛عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورا خاطرنشان کرد: هانطور که در گزارش بنده ملاحظه کردید و آقای شیری و آقای علوی هم اشاره کردند؛ محور اصلی، سازمان نوسازی است، به ویژه برای تأمین سرانه ها. قرار بود آقای هدایت هم در این جلسه حضور داشته باشند تا از برنامه های سازمان نوسازی صحبت کنند.

وی ادامه داد: نزدیک  به ۶۰۰ پلاک خریداری شده که در طول زمان در اختیار شهرداری یا شرکت نوسازان یا سازمان نوسازی قطعات کوچک قرار گرفته است که یا تخریب شدند یا با همان شکل ملک فرسوده باقی مانده‌اند.

امانی افزود: آقای هدایت در جلسه که با آقای شیری خدمتشان بودیم در آخر بازدید من فرمودند که بنا دارند عمده این ها به زیرساخت ها، یعنی زیرساخت های بهداشتی درمانی فضای سبز اختصاص پیدا کند. اگر این سیاست ها توسط سازمان نوسازی و شهرداری تهران دنبال شود؛ خیلی خوب است. ولی متاسفانه آقای هدایت نیستند تا نسبت به برنامه های سازمان خود پاسخگو باشند.

امانی در ادامه با طرح پیشنهادی افزود: به نظرم یک جلسه آقای هدایت و در ارتباط با این موضوع به صحن دعوت شوند تا ببینیم برای آینده محله، چه برنامه‌ای دارند. 

وی افزود: همانطور که آقای علوی گفتند؛ کارهای خوبی طول ادوار گذشته انجام گرفته است ولی به دلیل تغییر مدیریت و تغییر نوع نگاه نسبت به مداخله مستقیم یا مداخله غیر مستقیم، تغییر نوع و نگاه سبک مدیریتی باعث شده که این وضعیت در محله اتابک و مینایی همچنان ادامه پیدا بکند.

شهردار منطقه 15 در پایان افزود: در  ناحیه یک منطقه 15، از جمله محله اتابک مینابی به هیچ عنوان، بحث اقتصادی ندارند، یعنی انتفاعی نیست و قرار است ان شاء الله سرانه‌ها تأمین شود و برخی از تک پلاک‌هایی که معارض هستند مورد تملک قرار بگیرند. راجع به مجموعه شهیدان خدمت که آقای علوی اشاره کردند؛ یک طبقه برای کشتی است و مجموعه ۵ طبقه است و ورزش های رزمی و توپی و همه ورزش‌های لازم را داراست. به هر صورت امسال هم الحمدلله دیدیم که ورزش کشتی در  المپیک درخشید و باعث ارتقای رتبه کشورمان شد و الحمدالله آنجا هم محله کشتی خیزی است مربیان بسیار خوبی هم دارد که به امر مشغولند.

وی در خصوص پاتوق محله درخشان خاطرنشان کرد: پاتوق محله درخشان قرار شد بعد از ماه صفر تحویل منطقه بشود که مقدمات آن انجام شده و ما هم آن را در اختیار معتمدین یا مدیریت سرای محل قرار می دهیم.