به گزارش اکوایران، کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، از جمله امارات متحده عربی و عربستان سعودی، نخستین کاهش نرخ بهره امسال توسط فدرال رزرو آمریکا را دنبال کردند؛ اقدامی که اندکی تسهیل در تقاضای اعتباری و بخش مسکن ایجاد کرده است.
به نوشته بلومبرگ، کاهش 0.25 واحد درصدی نرخ بهره از سوی فدرال رزرو پس از تقریبا یک سال توقف صورت گرفت و معمولا سیاستگذاران در خلیج فارس به دلیل سیاست اتصال به دلار، همراستا با آن حرکت میکنند. با این حال، فشارهای هزینهای در این منطقه نسبت به ایالات متحده بهطور کلی کمتر بوده است.
مونیکا مالک، اقتصاددان ارشد بانک تجاری ابوظبی PJSC، پیش از اعلام تصمیم فدرال رزرو گفت: «ما معتقدیم که تقاضای اعتبار خرد بهویژه با آغاز چرخه کاهش نرخ بهره تقویت خواهد شد، هرچند کاهش هزینههای وام برای شرکتها و بخش دولتی نیز مثبت خواهد بود. کاهش نرخ سپتامبر بهتنهایی تأثیر محدودی خواهد داشت، اما انتظارات از چرخه کاهش عمیقتر نسبت به چند ماه گذشته، امری مهم است.»
این منطقه نفتخیز همچنان بهشدت به درآمدهای انرژی برای حفظ شتاب رشد اقتصادی خود متکی است و کاهش قیمت نفت احتمالا در نهایت تأثیر بزرگتری نسبت به تسهیل سیاست پولی خواهد داشت.
تأثیر قیمت نفت
قیمت نفت برنت در ماه جاری میلادی بهطور متوسط حدود 67 دلار در هر بشکه بوده که پایینتر از سطح مورد نیاز برخی کشورها برای توازن بودجه خود است. این مسئله بهویژه در عربستان سعودی، بزرگترین اقتصاد جهان عرب، محسوس است؛ جایی که طی سالهای اخیر نقدینگی در سیستم بانکی محدودتر شده است.
به گفته نرش بیلاندانی، مدیرعامل تحقیقات سهام در شرکت Jefferies International Limited، قیمتهای پایین نفت عامل اصلی محدودیت نقدینگی در عربستان است. او اعلام کرده است: «کاهش درآمدهای نفتی بهتدریج نسبت به سالهای گذشته بر ایجاد نقدینگی بانکی داخلی فشار وارد کرده است.»
با این حال، هرچند یک کاهش 0.25 واحد درصدی ممکن است تأثیر معناداری بر نقدینگی عربستان نداشته باشد، اما بخشهایی مانند مسکن در سراسر خلیج فارس از آغاز چرخه تسهیل پولی فدرال رزرو بهرهمند خواهند شد.
کارلا اسلیم، اقتصاددان در بانک استاندارد چارترد، پیش از کاهش نرخ فدرال رزرو گفت: «نرخهای پایینتر باید فراتر از بازار مسکن تأثیرات مثبتی داشته باشند و به رشد مصرف کمک کنند، زیرا درآمد قابل تصرف خانوارها از کاهش نرخ وامهای مسکن منتفع میشود، بهویژه در عربستان که وامهای مسکن بهطور چشمگیری رشد کردهاند.»
افزایش ظرفیت صادرات نفت عربستان و عراق
بلومبرگ در گزارشی دیگر اعلام کرده است میزان نفتی که برای تولید برق در خاورمیانه و شمال آفریقا سوزانده میشود، بهطور چشمگیری کاهش خواهد یافت و این امر نفت خام بیشتری از عربستان سعودی و عراق را برای صادرات آزاد میکند. این پیشبینی را آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرده است.
حتی با وجود اینکه تقاضای برق در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا تا سال 2035 میلادی حدود 50 درصد افزایش خواهد یافت، سهم نفت در ترکیب انرژی برق به حدود 5 درصد کاهش مییابد؛ در حالیکه اکنون نزدیک به 20 درصد است. به گزارش این نهاد مستقر در پاریس که روز پنجشنبه منتشر شد، مصرف نفت خام برای تولید برق جای خود را به استفاده بیشتر از گاز طبیعی و انرژیهای تجدیدپذیر خواهد داد.
به گفته فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بینالمللی انرژی، دو تولیدکننده بزرگ اوپک یعنی عربستان سعودی و عراق تا سال 2035 میتوانند بهترتیب روزانه 500 هزار بشکه و حدود 220 هزار بشکه نفت را از نیروگاههای داخلی به صادرات یا دیگر مصارف با ارزش افزوده بیشتر اختصاص دهند.
بیرول گفت: «نفتی که دیگر در نیروگاهها سوزانده نمیشود، قطعا به عرضه در بازارهای جهانی کمک خواهد کرد. این موضوع همچنین برای کشورها درآمد ارزی به همراه خواهد داشت.»
رشد گاز
منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بیش از 30 درصد نفت جهان و نزدیک به 20 درصد گاز طبیعی جهان را تأمین میکند. نحوه پاسخگویی دولتها به افزایش تقاضای برق، پیامدهای قابلتوجهی برای اقتصادهای داخلی و همچنین بازارهای جهانی انرژی خواهد داشت.
بر اساس گزارش آژانس بینالمللی انرژی، تولید برق با گاز طبیعی طی دو دهه گذشته بیش از سه برابر شده و مصر، ایران، عربستان و امارات متحده عربی دو سوم این مصرف را به خود اختصاص دادهاند. طی دهه آینده نیز این روند ادامه خواهد داشت و ظرفیت نیروگاههای گازی بیش از 110 گیگاوات افزایش مییابد و به 350 گیگاواتی که در سال 2024 در حال بهرهبرداری بوده اضافه خواهد شد.
به گفته این آژانس، سرمایش و شیرینسازی آب اصلیترین محرکهای رشد تقاضای برق در منطقهای هستند که بیشترین آسیب را از گرمای شدید و کمبود آب متحمل میشود. همچنین رشد سریع جمعیت و درآمدها نیاز بیشتری برای تأمین برق صنایع، برقیسازی حملونقل، توسعه شهرها و زیرساختهای دیجیتال جدید از جمله مراکز داده ایجاد خواهد کرد.
تقاضای برق در منطقه بین سالهای 2000 تا 2024 سه برابر شده و بیش از هزار تراوات ساعت افزایش یافته است. این رشد باعث شد منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا به سومین محرک بزرگ رشد جهانی تقاضای برق پس از چین و هند تبدیل شود. از کل این رشد، تنها چهار کشور 70 درصد آن را به خود اختصاص دادند: عربستان و ایران هرکدام 25 درصد؛ مصر و امارات هرکدام 10 درصد.
