اکونومیست معرفی کرد: جذاب‌ترین کشورها برای مهاجرت تحصیلی

پرتغال ویژگی‌های زیادی برای دوست داشتن دارد. گردشگران به دلیل آب‌وهوای مطبوع، معماری جذاب و سواحل زیبای آن به این کشور جذب می‌شوند. با وجود اینترنت پرسرعت و قوانین مهاجرتی نسبتاً آسان، پرتغال به مقصد محبوبی برای استعدادهای کشورهای مختلف نیز تبدیل شده است. با افزایش سن جمعیت در سراسر جهان، رقابت برای جذب مهاجران جوان و ماهر رو به افزایش است و کشورهایی مانند پرتغال تلاش زیادی برای جذب آن‌ها می‌کنند. اکونومیست یک رتبه‌بندی از 74 کشور و منطقه تهیه کرده‌ تا بررسی کند که این کشورها چقدر برای این کارگران سیار جذاب هستند. این شاخص را می‌توان «شاخص بی‌قراری» نامید.

این شاخص بر اساس یک محاسبه ساده است: چه تغییری در جمعیت فارغ‌التحصیلان یک کشور ایجاد می‌شود اگر فارغ‌التحصیلان بی‌قرار بتوانند آزادانه رفت‌وآمد کنند؟ برای یافتن پاسخ، اکونومیست داده‌های نظرسنجی جهانی گالوپ، که سالانه حدود 150,000 نفر از بیش از 150 کشور و منطقه را مورد بررسی قرار می‌دهد، تجزیه‌وتحلیل کرد. این نظرسنجی از مردم می‌پرسد که آیا مایل به مهاجرت به خارج هستند و اگر بله، به کجا؟ در این نظرسنجی، فقط پاسخ‌دهندگانی در نظر گرفته شدند که اعلام کردند مدرک کارشناسی دارند.

برآوردهای اکونومیست نشان می‌دهد که بین سال‌های 2010-2012 و 2021-2023، سهم فارغ‌التحصیلان جهان که تمایل به مهاجرت به پرتغال دارند سه برابر شده است، که بزرگ‌ترین افزایش در شاخص بی‌قراری است. محاسبات ما نشان می‌دهد که در سال‌های 2010-2012، اگر تمام موانع مهاجرت برداشته می‌شد، جمعیت فارغ‌التحصیلان پرتغال تنها 1 درصد افزایش می‌یافت. اما داده‌های نظرسنجی سال‌های 2021-2023 نشان می‌دهد که این رقم به 120 درصد افزایش یافته و معادل 1.8 میلیون نفر شده است. دیگر کشورهای اروپای جنوبی نیز برای جذب استعدادهای سیار جذاب‌تر شده‌اند. بین سال‌های 2010-2012 و 2021-2023، تعداد فارغ‌التحصیلانی که ایتالیا به‌طور خالص جذب می‌کرد شش برابر شد و به حدود 3 میلیون نفر رسید. همچنین یونان از که تا چندی پیش فارغ التحصیلان تحصیل‌کرده را از دست می‌داد به جذب حدود 400هزار نفر رسیده است.

برخی کشورها روندی معکوس را تجربه کرده‌اند. به‌ویژه، بریتانیا که در سال‌های 2010-2012 در رتبه ششم قرار داشت، پس از برگزیت به رتبه بیستم سقوط کرد و در آخرین نظرسنجی‌ها تنها به رتبه چهاردهم بازگشت. تعداد کمتری از فارغ‌التحصیلان اروپا اکنون بریتانیا را جذاب می‌دانند و تعداد بیشتری از فارغ‌التحصیلان بریتانیایی اعلام می‌کنند که مایل به ترک کشور هستند. امارات متحده عربی و عربستان سعودی نیز در رتبه‌بندی سقوط کرده‌اند، زیرا تعداد بیشتری از افراد بااستعداد در خلیج‌فارس اکنون می‌گویند که قصد مهاجرت دارند.

رتبه‌های بالای شاخص اکونومیست نسبتاً پایدار بوده‌اند. از سال 2013، کانادا، استرالیا و آمریکا در رتبه‌های برتر قرار داشته‌اند. در آخرین نظرسنجی‌ها، کانادا برتری داشت: بر اساس برآورد اکونومیست حدود 17 میلیون فارغ‌التحصیل مایل به مهاجرت به کانادا هستند. با در نظر گرفتن تعداد کانادایی‌هایی که قصد ترک کشور را دارند، تغییر خالص جمعیت فارغ‌التحصیلان این کشور به 15 میلیون نفر می‌رسد. در استرالیا، این رقم نزدیک به 9 میلیون نفر است. آمریکا تعداد بسیار بیشتری از افراد بااستعداد را جذب می‌کند (21 میلیون نفر)، اما همچنین تعداد بیشتری را از دست می‌دهد (16 میلیون نفر)، که در نهایت به سود خالص 5 میلیون نفر می‌انجامد.

این مهاجران بالقوه از کجا می‌آیند؟ بر اساس داده‌های گالوپ، استرالیا و آمریکا بیشترین جذابیت را برای کارگران ماهر در چین دارند. کانادا بیشترین جذابیت را برای مکزیکی‌ها دارد. برزیلی‌ها و آمریکایی‌ها بیشترین جریان استعدادها را به پرتغال تشکیل می‌دهند. همچنین تعداد زیادی از فارغ‌التحصیلان از کشورهای ثروتمندی مانند آمریکا، بریتانیا و آلمان اکنون می‌گویند که مایل به مهاجرت به ایتالیا و یونان هستند. اسپانیا برای فارغ‌التحصیلان آمریکای جنوبی جذاب‌تر شده است، زیرا این کشورها به دنبال فرصت‌های شغلی بهتر، دولت‌های باثبات‌تر و زبان اسپانیایی مشترک هستند.

در برخی موارد، مقاصد مطلوب از جذابیت خود استفاده می‌کنند. جمعیت واقعی مهاجران قانونی در پرتغال از کمتر از 400هزار نفر در سال 2015 به بیش از 1 میلیون نفر امروز رسیده است. اما همه کشورها در جذب افراد ماهر جدی نیستند. با وجود رتبه سوم در شاخص اکونومیست، آمریکا یکی از ناکارآمدترین سیستم‌های مهاجرتی جهان را دارد: برخی مهاجران ماهر باید تا یک سال برای تصمیم‌گیری در مورد ویزای کاری صبر کنند و در صورتی که شرکتی برای یک کارگر ماهر با پیشنهاد شغلی شش رقمی درخواست ویزای موقت H-1B کند، 75 درصد احتمال دارد که رد شود.

ایتالیا، که دولت راست‌گرای آن بر کاهش مهاجرت متمرکز است، نیز کار چندانی برای تشویق مهاجرت افراد ماهر انجام نمی‌دهد. این فرصت از دست رفته‌ای است برای کشوری که جمعیت سالخورده و رشد بهره‌وری کندی دارد. اگرچه این کشور یکی از بزرگ‌ترین پیشرفت‌ها را در شاخص اکونومیست داشته است، داده‌ها نشان می‌دهد که همچنان از خروج مغزها رنج می‌برد. متأسفانه، حرکت استعدادها اغلب توسط دولت‌ها مختل می‌شود.