به گزارش اکوایران، در پی تلاش‌های دو کشور برای بهبود روابط خود در بحبوحه اختلافات ژئوپلیتیکی، ایران و آذربایجان روز دوشنبه رزمایش مشترکی را برگزار کردند.

به نوشته المانیتور، وزارت دفاع جمهوری آذربایجان با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد نیروهای ویژه زمینی ارتش آذربایجان و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در این رزمایش در شمال غرب استان اردبیل شرکت کردند.

سرلشکر ولی مدنی، معاون عملیات نیروی زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گفت هدف از این رزمایش در منطقه کوهستانی به اشتراک گذاری تجربیات و تاکتیک‌های نظامی و همچنین ارتقای همکاری، امنیت مرزی و روابط به طور کلی است.

رزمایش تا روز چهارشنبه ادامه خواهد داشت.

از تنش تا تنش‌زدایی

روابط ایران و آذربایجان در طول سال 2024 هم شامل تنش و هم تلاش برای ایجاد روابط نزدیک بوده است. آذربایجان در ماه ژوئیه سفارت خود را در تهران بازگشایی کرد. سفارت پس از حمله یک مرد مسلح در اوایل سال 2023 بسته شده بود. مقامات ایرانی گفتند که این حادثه یک اختلاف شخصی بوده است، اگرچه آذربایجان از آن به عنوان «حمله تروریستی» یاد کرده است.

سفارت آذربایجان

نیروهای ایران و آذربایجان در ماه ژوئن مانور نظامی متفاوتی را با تمرکز بر مبارزه با تروریسم و ​​جنایات سازمان یافته برگزار کردند. ایران و آذربایجان در ماه می سد قیز قالاسی را در مرز خود افتتاح کردند. در ماه مارس، سفیر ایران در باکو گفت که دو کشور پس از سال‌ها تنش در روابط به دنبال باز کردن «فصل جدیدی» هستند.

روابط ایران و آذربایجان از لحاظ تاریخی به دلیل روابط باکو با اسرائیل پرتنش بوده است و جمهوری اسلامی علناً از افتتاح سفارت آذربایجان در اسرائیل در سال گذشته انتقاد کرد. اخیراً آذربایجان ایران را متهم کرده است که در مناقشه ارضی بین دو کشور اوراسیا، از ارمنستان حمایت می‌کند، در حالی که ایران با کریدور حمل و نقل زنگزور که از ارمنستان می‌گذرد مخالفت کرده است.

مخاطره تغییرات ژئوپلیتیکی در قفقاز

بر اساس گزارش World Politics Review که در ماه ژوئیه منتشر شد، ایران به دنبال بهبود روابط خود با آذربایجان به دلیل تمایل به کاهش تنش با کشورهای منطقه و توسعه ارتباط ریلی رشت - آستارا و کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال - جنوب است که از هر دو کشور عبور می‌کند.

گذرگاه مرزی ایران آذربایجان

کریدور زنگزور به ویژه در ماه‌های اخیر موضوع تنش‌های دوجانبه بوده است. مسیر ترانزیتی برنامه ریزی شده، منطقه نخجوان آذربایجان را از طریق ارمنستان به سرزمین اصلی آذربایجان متصل می‌کند. ایران بر این باور است که این کریدور دسترسی این کشور به ارمنستان و قفقاز جنوبی را قطع می‌کند. طبق گزارش سپتامبر از خبرگزاری نیمه رسمی مهر، ایران معتقد است که از دست دادن این دسترسی مانع از اتصال زمینی جایگزین آن به اروپا از طریق ارمنستان، گرجستان و روسیه می‌شود.

حمایت روسیه از کریدور به اختلافات دیپلماتیک بین تهران و مسکو منجر شده است. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، ارمنستان را به «خرابکاری» در توسعه کریدور متهم کرد. ارمنستان نیز مانند ایران با زنگزور مخالف است و معتقد است این کریدور تهدیدی برای تمامیت ارضی آن است.

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران در ماه سپتامبر در پستی در ایکس گفت: «هر گونه تهدید از شمال، جنوب، شرق یا غرب علیه تمامیت ارضی همسایگان ما یا بازنگری مرزها برای ایران کاملا غیرقابل قبول و خط قرمز است». بر اساس گزارش‌های منطقه‌ای، این اظهارات در پاسخ به اظهارات روسیه در حمایت از کریدور بود.

در همان ماه، مجتبی دمیرچی‌لو، دستیار عراقچی، به الکسی ددوف سفیر روسیه در ایران گفت که ایران «مخالف تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه قفقاز» است.