به گزارش اکوایران، بیش از دو هفته از برقراری آتشبس میان ایران و اسرائیل میگذرد. آتشبسی که پس از ۱۲ روز درگیری مستقیم در بامداد سوم تیرماه برقرار شد. با وجود توقف جنگ، برخی از تحلیلگران هشدار میدهند که این «وقفه» ممکن است استراتژیک باشد و نه مقدمهای برای صلح پایدار.
از طرفی عباس عراقچی نیز چندی پیش فعالسازی مکانیسم ماشه را به منزله اعلان جنگ علیه ایران دانست و نسبت به پیامدهای آن هشدار داد. همزمان سفر اخیر بنیامین نتانیاهو به آمریکا و دیدارش با دونالد ترامپ توجه رسانههای جهانی را به خود جلب کرده است. بسیاری از رسانهها هدف این سفر را رایزنی درباره سیاستهای آینده در قبال ایران، از ادامه تقابل تا احتمال مذاکره برای آتشبس، عنوان کردهاند.
در کنار این اظهارات شب گذشته -۲۱ تیرماه- نیز محسن رضایی در گفتوگوی ویژه خبری از حملهای پرده برداشت که در جریان جنگ 12 روزه ایران و اسرائیل صورت گرفته است.
به گفته رضایی اسرائیل شش نقطه از محل برگزاری جلسه شورای عالی امنیت ملی را هدف قرار داد. با این حال آسیبی به اعضای جلسه وارد نشد. انتشار این جزئیات تازه از حمله اسرائیل، نهتنها ابعاد امنیتی ماجرا را برجسته میکند بلکه سطح تهدیدات را نیز در نگاه افکار عمومی داخلی و بینالمللی تغییر میدهد.
در این میان، آتشبسی که از ابتدای تیرماه تا کنون برقرار مانده، بنابه هشدار کارشناسان ممکن است با کوچکترین تنش یا تحرک تازه فروبپاشد؛ بهویژه اگر مسیر دیپلماتیک با غرب و بازیگران منطقهای به نتیجه نرسد.
آتشبس نه سندی دارد و نه چارچوبی
در همین خصوص محمود صادقی، فعال سیاسی اصلاحطلب و نماینده دوره دهم مجلس در گفتوگو با اکوایران با تأکید بر شکنندگی آتشبس اخیر میان ایران و اسرائیل گفت: این آتشبس غیررسمی است؛ نه سندی دارد و نه چارچوبی مشخص. در واقع بیشتر شبیه به یک توقف جنگ است تا توافق صلح.
او با اشاره به حملهای که به جلسه شورای عالی امنیت ملی ایران صورت گرفت، تاکید کرد: آقای رضایی بهدرستی اشاره کردند که آن حمله پس از خروج رئیسجمهور از محل صورت گرفته و خوشبختانه تلفات جانی نداشته. اما اینکه اسرائیل چنین هدفی را انتخاب میکند، نشانهای جدی از ادامه تهدیدهاست و نمیتوان احتمال تکرار این دست اقدامات، یا حتی بازگشت رسمی جنگ را نادیده گرفت.
او در ادامه با اشاره به لحن تهدیدآمیز مقامهای اسرائیلی گفت: نوع ادبیات و تهدیدهای آشکار اسرائیل نشان میدهد که آنها هنوز از استراتژی فشار دست برنداشتهاند. بنابراین، تا زمانی که یک مسیر رسمی دیپلماتیک و یک توافق معتبر شکل نگرفته باشد، باید همچنان آماده احتمال تشدید تنشها بود.
صادقی بخش دیگری از گفتوگو، به نقش دیپلماسی در جلوگیری از جنگ پرداخته شد. این کارشناس در اینباره تاکید کرد: در شرایط فعلی، دیپلماسی تنها ابزار موجود برای جلوگیری از شعلهور شدن دوباره درگیریهاست. اینکه وزیر امور خارجه در دیدار با سفرای خارجی، سیگنالهایی درباره احتمال مذاکره فرستاده نشان میدهد که جمهوری اسلامی ایران هنوز پنجره دیپلماسی را نبسته است. به نظر میرسد اصل این مسیر مورد پذیرش قرار گرفته و حالا بحث بر سر چارچوبها و نقاط کلیدی در جریان است.
او تأکید کرد: ما نباید درِ دیپلماسی را ببندیم. هر روزنهای که بتواند از منافع ملی ایران حفاظت کند، باید جدی گرفته شود.
دیپلماسی، تنها مسیر بازگشت به ثبات است
در ادامه نیز محمد عطریانفر، فعال سیاسی و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی ایران در گفتوگو با اکوایران اعلام کرد که آینده صلح یا جنگ، امری از پیشتعیینشده نیست؛ بلکه نتیجه مستقیم تدابیر و رفتار امروز ما و طرف مقابل خواهد بود.
او تاکید کرد: ما نباید صلح را همچون پدیدهای متصلب و مشخص در آینده تصور کنیم که روزی خودبهخود از راه میرسد. آینده تابعی از تصمیمات اکنون ماست. از نحوهای که ما و رقیب، یعنی اسرائیل و آمریکا، در برابر یکدیگر رفتار میکنیم.
عطریانفر با اشاره به خسارتهایی که ایران در جریان درگیریهای اخیر متحمل شده، گفت: ما در مواجهه با دشمنی ایستادهایم که رو در رو با ما جنگیده و زیانهای جدی وارد کرده؛ از شهادت صدها نفر تا نابودی زیرساختها، آسیب به توانمندیهای هستهای و تخریب هزاران واحد مسکونی و غیرمسکونی.
این فعال سیاسی ادامه داد: فعال بودن یک رفتار نیرومند در عرصه سیاست و گفتوگوی دیپلماتیک در عرصه جهانی در همین مهد تحولات تند میتواند سامان پیدا کند. در دل همین مقاومت و ایستادگی ما به دستاوردهایی رسیدهایم که اکنون میتوانند پایهای برای گفتوگو در مذاکرات باشند. بازیگران دیپلماسی ما، بهویژه وزیر امور خارجه در حال مدیریت این مرحله حساس هستند.
در ادامه، او به شرایط داخلی و حساسیتهای اجتماعی نیز اشاره کرد و گفت: در حالی که نیروهای مسلح ایران امروز از توان دفاعی بومی و پشتیبانی گسترده برخوردارند، نباید از یاد برد که جامعه ما زیر فشارهای اقتصادی، روانی و مدیریتی طولانیمدت آسیب دیدهاند. از این رو نقش دیپلماسی بسیار مهم است.
محمد عطریانفر در پایان مدعی شد: در چنین شرایطی، دیپلماسی نهفقط یک راهحل، بلکه یک ضرورت است. کارگزاران سیاست خارجی ما نیز این مسئله را به خوبی درک کردند و در لایه های فوقانی قدرت کارگزاری سیاست خارجی که رهبران کلیدی کشور و در راس آنها مقام معظم رهبری حضور دارند نیز این حس را منتقل کردند که روان جامعه آسیب نبیند و سعی در خروج از این بحران داشته باشیم و به یک توافق طولانی مدتی برسیم تا مردم بتوانند به زندگی متعارف خودشان برگردند.
جنگ نه تمام شده، نه حتمی است
مرور اظهارات رسمی، تحرکات نظامی گذشته و نظرات کارشناسان تصویری روشن اما نگرانکننده از وضعیت فعلی منطقه ترسیم میکند: آرامشی شکننده حاصل یک آتشبس غیررسمی که بیش از آنکه حاصل توافق باشد ناشی از توقف میدانی درگیریهاست.
