نبرد پنهان فناورانه حزب‌الله و اسرائیل: چگونه چشم تل‌آویو کور شد؟

به گزارش اکوایران، پیام‌های کدگذاری شده، تلفن‌های ثابت. منابع آگاه به رویترز گفتند که پس از ترور فرماندهان ارشد در حملات هوایی هدفمند اسرائیل، گروه حزب‌الله، از برخی استراتژی‌های تکنولوژی سطح پایین برای فرار از فناوری‌های نظارتی پیچیده دشمن خود استفاده کرده است.

استراتژی «کور کردن» اسرائیل

به گزارش رویترز، این گروه همچنین از فناوری خود -پهپادها- برای مطالعه و حمله به قابلیت‌های جمع‌آوری اطلاعات اسرائیل استفاده می‌کند، چیزی که رهبر حزب‌الله، سید حسن نصرالله، آن را استراتژی «کور کردن» اسرائیل توصیف می‌کند.

از زمانی که متحد فلسطینی حزب‌‌‌لله در نوار غزه، حماس، در ماه اکتبر وارد جنگ با اسرائیل شد، طرفین به تبادل آتش پرداختند. در حالی که درگیری‌ها در مرز جنوبی لبنان نسبتاً مهار شده است، حملات تشدید شده در هفته‌های اخیر نگرانی را تشدید کرده است که ممکن است این وضعیت به یک جنگ تمام عیار تبدیل شود.

ده‌ها هزار نفر از دو طرف مرز فرار کرده‌اند. بر اساس آمار رویترز، حملات اسرائیل بیش از 330 جنگجوی حزب‌الله و حدود 90 غیرنظامی را در لبنان کشته است. اسرائیل می‌گوید حملات لبنان 21 سرباز و 10 غیرنظامی را کشته است. بسیاری از تلفات حزب‌الله هنگام شرکت در درگیری‌های تقریباً روزانه، از جمله پرتاب موشک و پهپادهای انفجاری به سمت شمال اسرائیل کشته شدند. حزب‌الله همچنین کشته شدن بیش از 20 عامل - از جمله سه فرمانده ارشد، اعضای یگان ویژه نیروهای نخبه رضوان و عوامل اطلاعاتی - را در حملات هدفمند دور از خط مقدم تایید کرده است.

ارتش اسرائیل اعلام کرده که به حملات حزب‌الله که یک روز پس از حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر شروع به شلیک به سمت اهداف اسرائیلی کرد، پاسخ می‌دهد. آنها به رویترز گفتند در حال اتخاذ «اقدامات احتیاطی ممکن به منظور کاهش آسیب‌ها» هستند. در این بیانیه آمده: «موفقیت این تلاش‌ها به توانایی ارتش اسرائیل برای جمع‌آوری اطلاعات کامل و دقیق در مورد نیروهای حزب‌الله، رهبران آن، زیرساخت‌های تروریستی این سازمان، محل نگهداری و عملیات آنها بستگی دارد». ارتش اسرائیل با استناد به «دلایل امنیت اطلاعاتی» به سؤالات مربوط به جمع آوری اطلاعات و اقدامات متقابل حزب‌الله پاسخی نداد.

با افزایش فشار داخلی در اسرائیل بر سر رگبارهای حزب‌الله، ارتش اسرائیل توانایی خود را برای ضربه زدن به عوامل این گروه در آن سوی مرز برجسته کرده است. یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل در سفری به فرماندهی شمال اسرائیل به تصاویری از فرماندهان کشته شده حزب‌الله اشاره کرد و گفت که تا 29 می 320 نفر از جمله عوامل ارشد کشته شده‌اند.

فناوری نظارت الکترونیکی نقشی حیاتی در این حملات ایفا می‌کند. ارتش اسرائیل گفته که دوربین‌های امنیتی و سیستم‌های سنجش از راه دور دارد که در مناطقی که حزب‌الله در آن فعالیت می‌کند آموزش دیده است و به طور منظم پهپادهای نظارتی را برای جاسوسی از دشمن خود بر فراز مرز می‌فرستد.

استراق سمع الکترونیکی اسرائیل - از جمله هک کردن تلفن‌های همراه و رایانه - نیز به طور گسترده به عنوان یکی از پیچیده‌ترین شنودهای جهان در نظر گرفته می‌شود. 

شش منبع آگاه با عملیات این گروه که خواستند نامشان فاش نشود، به رویترز گفتند که حزب‌الله از تلفات خود درس گرفته و تاکتیک‌های خود را در پاسخ به آن تطبیق داده است. دو منبع گفتند که تلفن‌های همراه که می‌توانند برای ردیابی موقعیت مکانی کاربر استفاده شوند، به نفع وسایل ارتباطی قدیمی‌تر، از جمله پیجرها و پیک‌هایی که شخصاً پیام‌های شفاهی را ارسال می‌کنند، از میدان جنگ منع شده‌اند. سه منبع گفتند که حزب‌الله همچنین از یک شبکه مخابراتی خصوصی و ثابت استفاده می‌کند که قدمت آن به اوایل دهه 2000 باز می‌‌گردد.

به گفته منبع دیگری که با تدارکات گروه آشنا است، در صورت شنیده شدن مکالمات، از کلمات رمز برای سلاح‌ها و محل‌‌ملاقات استفاده می‌شود. این منبع گفت که اینها تقریباً روزانه به روز می‌شوند و از طریق پیک به واحدها تحویل داده می‌شوند.

قاسم قصیر، تحلیلگر لبنانی نزدیک به حزب‌الله گفت: «ما با نبردی روبرو هستیم که اطلاعات و فناوری بخش‌های اساسی آن هستند. اما زمانی که با پیشرفت‌های فنی خاصی روبرو می‌شوید، باید به روش‌های قدیمی بازگردید. تلفن‌ها، ارتباطات حضوری... هر روشی که به شما امکان می‌دهد فناوری را دور بزنید».

دفتر رسانه‌ای حزب‌الله اعلام کرد که هیچ نظری در مورد اظهارات این منابع ندارد.

اقدامات متقابل با فناوری سطح پایین

کارشناسان امنیتی می‌گویند برخی از اقدامات متقابل با فناوری پایین می‌تواند در برابر جاسوسی با فناوری پیشرفته کاملاً مؤثر باشد. یکی از راه‌هایی که اسامه بن لادن، رهبر سابق القاعده، برای نزدیک به یک دهه از دستگیری طفره رفت، قطع ارتباط با اینترنت و خدمات تلفنی و استفاده از پیک‌ها بود.

امیلی هاردینگ، تحلیلگر سابق سیا می‌گوید: «عمل ساده استفاده از VPN (شبکه خصوصی مجازی)، یا بهتر است بگوییم، استفاده نکردن از تلفن همراه، می‌تواند یافتن هدف را بسیار دشوارتر کند. اما این اقدامات متقابل باعث می‌شود رهبری حزب‌الله در برقراری ارتباط سریع با نیروهای خود بسیار کمتر مؤثر واقع شود.»

حزب‌الله و مقامات امنیتی لبنان معتقدند که اسرائیل به هنگام حمله به اهداف، از مخبران محلی نیز شنود کرده است. سه منبع گفتند که بحران اقتصادی لبنان و رقابت بین جناح‌های سیاسی فرصت‌هایی را برای اسرائیل ایجاد کرده، اما همه خبرچین‌ها متوجه نیستند که با چه کسی صحبت می‌کنند.

به گفته دو منبع با اطلاع مستقیم از این حادثه، در 22 نوامبر، یک زن از جنوب لبنان با تلفن همراه خود از سوی فردی که مدعی بود یک مقام محلی است، تماسی دریافت کرد. به گفته این منابع، تماس گیرنده که به زبان عربی صحبت می‌کرد، پرسید که آیا خانواده در خانه هستند یا خیر، زن پاسخ داد و توضیح داد که آنها به شرق لبنان سفر کرده‌اند.

این منابع گفتند که دقایقی بعد، یک موشک به خانه این زن در روستای بیت یاحون اصابت کرد و پنج عضو حزب‌الله از جمله عباس رعد، پسر یکی از نمایندگان ارشد حزب‌الله و یکی از اعضای رضوان کشته شدند.

آنها بدون افشای جزئیات بیشتر به رویترز گفتند که حزب‌الله معتقد است که اسرائیل آن‌ها را در محل ردیابی کرده و برای تأیید حضور غیرنظامیان قبل از شروع حمله تماس گرفته است. ارتش اسرائیل در آن زمان اعلام کرد که در آن روز به تعدادی از اهداف حزب‌الله حمله کرد.

طی چند هفته، حزب‌الله علناً از طریق ایستگاه رادیویی النور وابسته به حامیان خود هشدار داد که به تماس‌گیرندگانی که ادعا می‌کنند مقامات محلی یا امدادگران هستند اعتماد نکنند و گفت که اسرائیلی‌ها برای شناسایی خانه‌هایی که حزب‌الله از آنها استفاده می‌کند جعل هویت می‌کنند.

این اولین حمله از مجموعه حملاتی بود که عوامل کلیدی حزب‌الله لبنان را هدف قرار داد. سایر کشته‌شدگان شامل وسام الطویل، طالب عبدالله و محمد ناصر، فرماندهانی هستند که نقش‌های اصلی را در هدایت عملیات حزب‌الله در جنوب ایفا کردند. صالح العاروری، معاون رئیس حماس نیز هنگام شرکت در نشستی در بیروت، پایتخت این کشور کشته شد.

دو منبع آگاه با تفکرات این گروه و یک مقام اطلاعاتی لبنان به رویترز گفتند که حزب‌الله با ردیابی تلفن‌های همراه و نظارت بر ویدئوهای دوربین‌های امنیتی نصب‌شده بر روی ساختمان‌ها در مناطق مرزی مشکوک شد که اسرائیل نیروهایش را هدف قرار می‌دهد.

در 28 دسامبر، حزب‌الله در بیانیه‌ای که از طریق کانال تلگرامی آن منتشر شد، از ساکنان جنوب خواست که دوربین‌های امنیتی خود را از اینترنت جدا کنند.

در اوایل فوریه، دستور دیگری به مبارزان حزب‌الله صادر شد: هیچ تلفن همراهی در نزدیکی میدان نبرد وجود نداشته باشد. یک منبع بلندپایه لبنانی که با عملیات این گروه آشناست، گفت: «امروز اگر تلفن کسی را در خط مقدم پیدا کنند، او را از حزب‌الله بیرون می‌کنند.»

سه منبع دیگر نیز این دستور را تایید کردند. یکی از آنها به رویترز گفت که نیروها هنگام انجام عملیات تلفن‌های خود را کنار می‌گذارند. یکی دیگر از مقامات اطلاعاتی لبنان، گفت که حزب‌الله گاهی اوقات کنترل‌های غافلگیرانه‌ای را در واحدهای میدانی انجام می‌دهد تا ببیند آیا اعضای آن تلفن دارند یا خیر. دو منبع دیگر گفتند، حتی در بیروت، سیاستمداران ارشد حزب‌الله از آوردن تلفن همراه خود در جلسات اجتناب می‌کنند.

نصرالله در یک سخنرانی تلویزیونی در 13 فوریه به حامیان هشدار داد که تلفن‌های آنها از جاسوسان اسرائیل خطرناک‌تر است و گفت که باید آنها را بشکنند، دفن کنند یا در یک جعبه آهنی قفل کنند.

به گفته یک مقام امنیتی سابق لبنان و دو منبع دیگر آشنا با عملیات حزب‌الله، این گروه همچنین اقداماتی را برای ایمن سازی شبکه تلفن خصوصی خود پس از نفوذ مشکوک اسرائیل انجام داده است. به گفته مقامات دولتی در آن زمان، شبکه وسیعی حدود دو دهه پیش با کابل‌های فیبر نوری از پایگاه‌های حزب‌الله در حومه جنوبی بیروت تا شهرهای جنوب لبنان و شرق تا دره بقاع راه‌اندازی شد.

این منابع از بیان زمان و چگونگی نفوذ آن خودداری کردند. اما آن‌ها گفتند که متخصصان مخابرات حزب‌الله آن را به شبکه‌های کوچک‌تر تقسیم می‌کنند تا در صورت نقض مجدد، آسیب را محدود کنند. این منبع ارشد به رویترز گفت: «ما اغلب شبکه‌های تلفن ثابت خود را تغییر می‌دهیم تا بتوانیم از هک و نفوذ پیشی بگیریم.»

نظارت پهپاد

این گروه همچنین توانایی خود را در جمع‌آوری اطلاعات خود در مورد اهداف دشمن و حمله به تاسیسات تجسسی اسرائیل با استفاده از زرادخانه هواپیماهای کوچک، خانگی و بدون سرنشین (پهپاد) خود تبلیغ کرده است.

در 18 ژوئن، حزب‌الله گزیده‌ای 9 دقیقه‌ای از ویدئویی را که توسط هواپیماهای تجسسی خود بر فراز شهر حیفا اسرائیل جمع‌آوری شده بود، منتشر کرد که شامل تأسیسات نظامی و تأسیسات بندری می‌شد. نیروی هوایی اسرائیل اعلام کرد سامانه‌های پدافند هوایی این پهپاد را شناسایی کرده‌اند، اما تصمیم گرفته شد که آن را رهگیری نکنیم زیرا این پهپاد قابلیت تهاجمی ندارد و انجام این کار می‌تواند ساکنان را به خطر بیندازد.

رویترز نمی‌تواند صحت این تصاویر را تایید کند. اما دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل در آن زمان گفت که بالنی که برای شناسایی راکت‌های وارده استفاده می‌شد، در حالی که بر روی زمین در یک پایگاه نظامی در شمال بود مورد اصابت قرار گرفت. او گفت که هیچ تلفات جانی و تاثیری بر «توانایی آگاهی موقعیت هوایی» ارتش در منطقه نداشته است.

حزب‌الله همچنین می‌گوید که نیم دوجین پهپاد جاسوسی اسرائیل از جمله پهپادهای هرمس 450، هرمس 900 و اسکای لارک را سرنگون یا کنترل کرده است. 

اسرائیل تایید کرده است که پنج پهپاد نیروی هوایی در حین عملیات بر فراز لبنان با موشک های زمین به هوا سرنگون شده‌اند. با این حال، ارتش اسرائیل گفت که اعلامیه‌های حزب‌الله «باید با ملاحظات» مورد توجه قرار گیرد و گفت که هدف این گروه ایجاد ترس در اسرائیل است.

نیکلاس بلانفورد، مشاور امنیتی مستقر در بیروت که تاریخ حزب‌الله را نوشته، گفت که «آگاهی و احتیاط» این گروه از نفوذ امنیتی در بالاترین حد خود بوده است. او به رویترز گفت: «حزب‌الله مجبور شده است امنیت خود را بسیار بیشتر از آنچه در درگیری‌های قبلی انجام می‌داد، تشدید کند.» بلانفورد گفت، با این حال، اسرائیل مزیت تکنولوژیکی را حفظ می‌کند.

شاهدان گفتند که بعدازظهر روز 3 ژوئیه، یک خودرو در حال عبور از یک روستای ساحلی لبنان در بیش از 20 کیلومتری (12 مایلی) شمال مرز اسرائیل، آتش گرفت.

ارتش اسرائیل اعلام کرد ناصر را که فرمانده واحدی بود که از جنوب غربی لبنان به اسرائیل حمله می‌کرد، از بین برد. مرگ او کمتر از یک ماه پس از حمله‌ای رخ داد که در آن عبدالله، فرمانده عملیات در منطقه مرکزی نوار مرزی جنوبی کشته شد.

حزب‌الله با تائید هر دو ترور و در پاسخ به آن‌ها برخی از بزرگترین رگبارهای خود تا به امروز به سمت شمال اسرائیل را به راه انداخت.