در یک قدمی جنگی همه‌‌جانبه؛ قمار بزرگ اسرائیل در جنوب لبنان؟

به گزارش اکوایران، به مدت 9 ماه، اسرائیل و حزب‌الله، که بر جنوب لبنان تسلط دارد، با یک درگیری سطح پایین که به یک جنگ همه‌جانبه نزدیک شده، در مبارزه با یکدیگر بوده‌اند. از ماه اکتبر، هر دو طرف هزاران موشک در سراسر مرز جنوبی لبنان شلیک کرده‌اند، شهرها ویران شده، صدها نفر کشته شده، صدها هزار نفر آواره شده‌ و هر دو طرف یکدیگر را تهدید به حمله کرده‌اند.

اکنون، میانجی‌گران بین دو طرف امیدوارند که آتش‌بس در غزه بتواند انگیزه‌ای برای عقب‌نشینی مشابه در امتداد مرز  باشد، حتی در شرایطی که خطر تشدید تنش در آنجا بیشتر از همیشه است.

به گزارش نیویورک‌تایمز، حزب الله، متحد حماس، گفته است که در صورت توقف جنگ اسرائیل با حماس در غزه، شلیک راکت را متوقف خواهد کرد. به گفته سه مقام غربی در جریان مواضع طرفین و یک مقام اسرائیلی، اگر این اتفاق بیفتد، هم اسرائیل و هم حزب‌الله به طرفین اعلام کرده‌اند که آماده آغاز مذاکرات برای آتش‌بس رسمی هستند.

به گفته این مقامات، این مذاکرات بر عقب‌نشینی رزمندگان حزب‌الله از جنوبی‌ترین مناطق لبنان و اعزام سربازان بیشتر از ارتش رسمی لبنان متمرکز خواهد بود. این مقامات گفتند که مذاکرات همچنین بر چگونگی تعیین مرزهای غربی متمرکز خواهد بود. هرگز مرز به طور رسمی مشخص نشده، زیرا دو بازیگر هیچ رابطه دیپلماتیکی با یکدیگر ندارند.

به گفته مقامات مذکور، حتی اگر این مذاکرات در نهایت شکست بخورد، امید این است که شروع آنها بتواند بهانه‌ای برای طرفین برای حفظ آتش‌بس غیررسمی فراهم کند و به ساکنان آواره اعتماد به نفس برای بازگشت به سکونت‌گاه‌هایشان بدهد.

آماده بودن اسرائیل و حزب‌الله برای چنین مذاکراتی نشان می‌دهد که چگونه، علی‌رغم حملات تلافی‌جویانه و لفاظی‌های عمومی، هر دو طرف به‌طور خصوصی به دنبال چارچوبی هستند که به آنها اجازه دهد بدون از دست دادن وجهه خود، تنش‌زدایی کنند. آموس هوخشتاین، فرستاده ایالات متحده و مقامات ارشد فرانسوی در ماه‌های اخیر بین دو طرف رفت‌وآمد داشته‌ و تلاش می‌کنند هر طرف را به سمت یک آتش‌بس غیررسمی تشویق کنند.

تلاش‌های آن‌ها برای توقف درگیری شکست خورده، اما برخی از دیپلمات‌ها پس از آخرین دیدار آقای هوخشتاین در ژوئن، نسبت به وضعیت خوش‌بین‌تر شده‌اند. آقای هوخشتاین در سال 2022 زمانی که با موفقیت دو طرف را تشویق کرد تا مرزهای دریایی خود را مشخص کنند، در اسرائیل و لبنان اعتماد ایجاد کرد.

طرفین آخرین بار در سال 2006 در یک جنگ زمینی بزرگ شرکت کردند، در یک درگیری یک ماهه که اسرائیل را بر آن داشت تا بخش‌های زیادی از بیروت، پایتخت لبنان و جنوب لبنان را ویران کند. گستردگی این ویرانی باعث شد که رهبر حزب‌الله، حسن نصرالله، متعاقباً بپذیرد که گروهش اگر می‌دانست که این قتل عام به راه می‌افتد، در تابستان چندین سرباز اسرائیلی را نمی‌کشت.

یک جنگ بزرگ دیگر برای هر دو طرف بسیار زیان‌بارتر خواهد بود. نزدیک به دو دهه بعد، حزب‌‌الله به عنوان یکی از مسلح‌ترین بازیگران غیردولتی جهان شناخته می‌شود. کارشناسان دولت آمریکا تخمین می‌زنند که حزب‌الله بیش از 150000 موشک، پهپاد و راکت در اختیار دارد. بر اساس هشدار اخیر رئیس یک شرکت برق اسرائیل، اینها می‌توانند برای از بین بردن شبکه برق اسرائیل استفاده شوند.

توماس آر. نیدز، سفیر سابق ایالات متحده در اسرائیل، گفت: «هیچ یک از طرفین واقعاً خواهان یک جنگ بزرگتر نیستند، زیرا آنها خسارت عظیمی را که به آن‌ها وارد می‌کند، درک می‌کنند. مشکل این است که جنگ‌ها ناشی از محاسبات اشتباه است. و با تلاش برای بازدارندگی یکدیگر از تشدید تنش، در معرض خطر محاسباتی اشتباه قرار می‌گیرند که برخلاف آنچه قصد داشتند عمل می‌کند.»

حدود 100000 نفر در لبنان و 60000 نفر در اسرائیل آواره شده‌اند و تعداد زیادی از مدارس و مراکز بهداشتی در هر دو طرف تعطیل شده‌اند. بیش از 460 نفر در لبنان کشته شده‌اند که بیشتر آنها نظامی بودند. به گفته سازمان ملل متحد و وزارت بهداشت لبنان، بیش از 100 غیرنظامی از جمله 12 کودک و 21 کارمند بهداشتی در میان کشته شدگان است. به گفته کابینه اسرائیل، حملات به اسرائیل 21 سرباز اسرائیلی و هشت غیرنظامی را کشته است.

احتمال اشتباه محاسباتی در هفته‌های اخیر افزایش یافته است زیرا هر دو طرف یکدیگر را با حملات و بیانیه‌های تحریک آمیز محک زده‌اند. تهدید تشدید تنش در منطقه با حمله پهپادی به تل آویو در روز جمعه که توسط حوثی‌ها، انجام شد، برجسته شد. اسرائیل روز شنبه با حمله به بندر حدیده یمن پاسخ داد و حوثی‌ها روز یکشنبه یک موشک به سمت اسرائیل شلیک کردند.

از آغاز ماه ژوئن، ارتش اسرائیل دو فرمانده ارشد حزب‌الله را کشته و گفته است که طرح‌های «حمله» به لبنان را نهایی کرده است. اسرائیل کاتز، وزیر امور خارجه اسرائیل گفت که این بازیگر «به لحظه تصمیم‌گیری برای تغییر قوانین علیه حزب الله و لبنان بسیار نزدیک است». او ادعا کرد: «در یک جنگ همه جانبه، حزب‌الله نابود می‌شود و لبنان به شدت ضربه خواهد خورد».

در همین مدت، حزب‌الله دو رگبار از بزرگترین رگبارهای خود را از زمان آغاز جنگ شلیک کرده و صدها موشک به اسرائیل فرستاده است. اندکی پس از آن، نصرالله گفت که تهاجم به شمال سرزمین‌های اشغالی«روی میز» باقی مانده است.

تا کنون، تبادل آتش از یک منطق سست پیروی کرده است: هر چه یک طرف عمیق‌تر به قلمرو طرف دیگر حمله کند، پاسخ عمیق‌تر خواهد بود. در ابتدا، این امکان برای یک درگیری نسبتاً محدود، با حملات محدود به چند مایلی منطقه مرزی را فراهم کرد. اما با گذشت 9 ماه از جنگ، هر دو طرف به تدریج برد آتش خود را افزایش دادند: اسرائیل اکنون در 60 مایلی شمال مرز حمله می‌‌کند، در حالی که عمیق‌ترین حمله حزب‌الله تقریباً 25 مایلی داخل سرزمین‌های اشغالی اصابت کرده است.

ژنرال منیر شهاده، یک رابط سابق بین دولت لبنان و نیروهای حافظ صلح سازمان ملل در لبنان، گفت: «هر دو طرف در حال بازی کردن هستند. هر اشتباه محاسبه نشده می‌تواند منجر به این شود که همه چیز از کنترل خارج شود و به یک جنگ تمام عیار تبدیل شود.»

به گفته تحلیلگران، در حال حاضر، تهدیدهای آنها را می‌توان به عنوان تلاش برای بازدارندگی یکدیگر تعبیر کرد، نه به عنوان وعده‌های جدی برای تهاجم. برای مثال، به نظر می‌رسد که ویدئوهای تبلیغاتی حزب‌الله اغلب برای درک هزینه‌های یک جنگ همه‌جانبه به اسرائیلی‌های معمولی است. این گروه اغلب سخنرانی‌های نصرالله را پست می‌کند و آنها را با زیرنویس عبری و فیلم‌هایی از حملات به استحکامات حساس اسرائیل همراه می‌کند.

در پایان ویدئویی از سخنرانی اخیر نصرالله در توضیح عبری آمده است: «هرکس به فکر جنگ علیه ما باشد، پشیمان خواهد شد». در یکی دیگر از ویدئوهای اخیر حزب‌الله خطاب به سربازان اسرائیلی آمده است: «تانک‌های شما گور شما خواهند بود.»

به گفته مهند حاج علی، عضو مرکز خاورمیانه بنیاد کارنگی، حزب‌الله امیدوار است از طریق چنین تهدیدهایی، از اجرای آنها اجتناب کند. آقای حاج علی گفت: «تمرکز آنها بیشتر نشان دادن کارهایی است که می‌توانند انجام دهند تا اینکه واقعاً به اسرائیلی‌‌ها آسیب وارد کنند». او گفت: «حزب‌الله می‌خواهد از یک جنگ همه‌جانبه به دلیل شکنندگی خود لبنان، اجتناب کند. اکنون آنچه برای حزب‌الله باقی می‌ماند این است که یک استراتژی خروج برای حفظ آبرو داشته باشد.»

حزب‌‌‌الله علاوه بر گروه نظامی، یک نیروی سیاسی قدرتمند در لبنان است. تحلیلگران می‌گویند حزب الله نگران است که اگر مردم لبنان تصور کنند این گروه کشور را به یک جنگ غیرضروری و فاجعه بار کشانده است، این نفوذ اجتماعی را از دست بدهد.

به گفته یک مقام عرب که در مورد موضع ایران به شرط فاش نشدن نامش صحبت کرد برای محافظت از حزب‌الله، جمهوری اسلامی ایران خواهان آتش‌بس در غزه است، زیرا فکر می‌کند که می‌تواند به آتش‌بس بین اسرائیل و حزب‌الله منجر شود.

در اسرائیل، کابینه به بهانه‌ای نیاز دارد تا ده‌ها هزار غیرنظامی را که در ماه اکتبر منطقه هم مرز با لبنان را تخلیه کردند، بازگرداند. یک جنگ بزرگتر با حزب‌الله در نهایت می‌تواند این بهانه را فراهم کند: با حمله به لبنان، کابینه اسرائیل می‌تواند به مخاطبان داخلی بگوید که حزب‌الله را از مرز دور کرده است، حتی اگر تحلیل‌گران نسبت به امکان چنین نتیجه‌ای تردید داشته باشند.

اما چنین رویکردی یک قمار بزرگ است. ژنرال‌های ارشد اسرائیلی به طور خصوصی بر این باورند که نیروهای آنها، اگرچه قادر به جنگیدن در یک جنگ بزرگتر هستند، اما در وضعیت مطلوبی برای جنگ نیستند. برخی از مهمات و قطعات یدکی آنها رو به اتمام است، در حالی که نیروهای ذخیره کمتری برای انجام وظیفه اعزام می‌شوند.

با این حال، خطر تشدید تنش بسیار زیاد است زیرا هر دو طرف قبلاً ضررهای قابل توجهی را متحمل شده‌‌اند و عقب نشینی را برای هر دو طرف دشوارتر می‌کند. و در حالی که مقامات منطقه امیدوار هستند که آتش‌‌بس در غزه بتواند باعث آتش‌‌بس در لبنان شود، در صورت شکست مذاکرات درباره غزه، هیچ راه روشنی برای کاهش تنش وجود ندارد.