نگرانی هسته‌ای پوتین از بابت درگیری تهران و تل‌آویو؟

به گزارش اکوایران، روسیه با چالش‌ها و فرصت‌هایی در درگیری ایران و اسرائیل مواجه است. تحلیلگران می‌گویند که تشدید تنش‌ها می‌تواند بر موضع روسیه در سوریه و همچنین جنگش در اوکراین تأثیر بگذارد.

درگیری مستقیم

به نوشته المانیتور، ایران در تاریخ ۱ اکتبر حمله موشکی بزرگی به اسرائیل انجام داد که به برخی از تأسیسات امنیتی این رژیم آسیب وارد کرد. جمهوری اسلامی گفت این حمله پاسخی به ترور اسماعیل هنیه، حسن نصرالله و عباس نیلفروشان بوده است. اسرائیل مدعی شده که به ایران پاسخ دهد، اگرچه هنوز اقدام تلافی‌جویانه‌ای انجام نشده است. حمله اسرائیل به جنوب لبنان همچنان ادامه دارد.

پس از حمله موشکی تهران، مسکو به انتقاد از تل‌آویو پرداخت. واسیلی نیبِنزیا، سفیر کرملین در سازمان ملل در روز بعد از حادثه به شورای امنیت گفت که اسرائیل به دنبال «درگیری مستقیم» با ایران است. نیبنزیا گفت: «به طور فزاینده‌ای روشن است که رهبری اسرائیل قصد دارد هر کاری که لازم بوده انجام دهد تا درگیری مستقیمی بین ایران و ایالات متحده ایجاد کند».

خبر مرتبط

فرار از مهلکه طوفان بزرگ آتش؛ رویارویی جدید تهران و تل‌آویو چه معنایی برای پوتین دارد؟

اکوایران: تحلیلگران خاطرنشان می‌کنند که با گسترش درگیری، به ویژه به سمت ایران، اهداف روسیه فقط بر مبنای اصول گسترده‌تر سیاست خارجی شکل نمی‌گیرد.

سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه در تاریخ ۳ اکتبر گفت که در بحبوحه بحران منطقه‌ای، روسیه تماس نزدیک با ایران را حفظ می‌کند.

مسعود پزشکیان در روز جمعه با ولادیمیر پوتین در ترکمنستان ملاقات کرد. در این نشست، رئیس‌جمهور روسیه روابط کشورش با و ایران را همکاری‌آمیز خواند و گفت که آن‌ها دیدگاه‌های مشابهی درباره «رویدادهای کنونی» دارند. به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی، دو رهبر در مورد تقویت روابط اقتصادی و فرهنگی گفتگو کردند.

فرصت‌ها در اوکراین، چالش‌ها در سوریه

روسیه نگرانی‌های متعددی در مورد تنش‌های فزاینده بین اسرائیل و ایران مواجه است. آنتون مارداسوف، پژوهشگر برنامه سوریه در مؤسسه خاورمیانه گفت که مسکو نمی‌خواهد درگیر درگیری خاورمیانه شده و نگران تأثیرات افزایش حملات هوایی اسرائیل در سوریه بر جنگ اوکراین است.

مارداسوف به المانیتور گفت: «مسکو درک کرده که نمی‌تواند به درگیری خاورمیانه که به نوعی بر سوریه نیز تأثیر گذاشته، وارد شود. افزایش حملات اسرائیل به اهداف سوری برای کرملین خطرناک است؛ زیرا هم امنیت نیروهای روسی را به خطر می‌اندازد و هم ممکن است بی‌ثباتی بیافریند و در زمانی که تجهیزات زیادی در جنگ اوکراین مشغول هستند، مسکو مجبور به تقویت مواضع نظامیش شود».

اسرائیل از زمان آغاز جنگ غزه به حملات هوایی خود در سوریه ادامه داده است. برادرزاده حسن نصرالله در حمله هفته گذشته اسرائیل در دمشق ترور شد. مدت‌هاست که اسرائیل مواضع نظامی حزب‌الله و ایران در سرتاسر کشور سوریه را هدف قرار می‌دهد، اگرچه ارتش این رژیم به ندرت در مورد عملیات‌هایش در خارج از اراضی اشغالی اظهار نظر می‌کند.

مارداسوف افزود که روسیه نمی‌خواهد در حالی که خودش درگیر اوکراین است، ایران تضعیف شود. او توضیح داد: «تضعیف ایران در شرایط کنونی برای مسکو مطلوب نیست، زیرا تهران هم‌پیمانش در مقابله با غرب بوده و همکاری‌های نظامی واقعی با هم دارند».

از سوی دیگر، مرداسوف اذعان داشت که درگیری خاورمیانه‌ای می‌تواند برای تلاش‌های جنگی روسیه در اوکراین مفید باشد. او خاطرنشان کرد: «تشدید تنش‌های ایران و اسرائیل فرصتی واضح برای روسیه بوده، زیرا روشن است که درگیری نظامی فزاینده در خاورمیانه رئیس‌جمهور جدید ایالات متحده را وادار می‌سازد تا صرف‌نظر از وعده‌های انتخاباتی، از اسرائیل حمایت کرده و منابع نظامی را به حمایت از آن هدایت کند که در نتیجه، از دخالت واشنگتن در اوکراین می‌کاهد». مارداسوف گفت کرملین «معتقد است» که کاهش توجه غرب به اوکراین کی‌یف را مجبور به رسیدن به توافقی با روسیه در مورد جنگ خواهد کرد.

کیریل سمیونوف، تحلیلگر مستقل و نویسنده المانیتور گفت که روسیه پیش از حمله موشکی ایران به دنبال کاهش تنش‌ها بوده و به سفر ماه گذشته سرگئی شویگو، مقام ارشد امنیتی روسیه به تهران اشاره کرد. او افزود: «روسیه می‌خواست مطمئن شود علی‌رغم تلاش‌های اسرائیل و برخی از تندروهای غربی، رویکرد ایران تغییر نکرده و قصد تشدید تنش‌ها را ندارد».

به گفته سمیونوف، روسیه نگران احتمال درگیری‌های ایران و اسرائیل بوده که ممکن است بیشتر به سوریه گسترش یابد. او افزود: «برای روسیه، درگیری بین ایران و اسرائیل نامطلوب بوده و مخاطرات زیادی دارد». او خاطرنشان کرد: «مسکو متقاعد شده که ایالات متحده و غرب تمام منابع خود را برای مهار نتانیاهو به کار نمی‌برند و برعکس، برخی او را به تشدید درگیری با تهران تشویق می‌کنند».

خبر مرتبط

دیدار شتاب‌زده پوتین و پزشکیان؛ روسیه اتمی مانع از حمله به ایران می‌شود؟

اکوایران: رسانه‌های دولتی روسیه گزارش دادند که پوتین و مسعود پزشکیان در حاشیه نشست منطقه‌ای روز جمعه در ترکمنستان در مورد وضعیت خاورمیانه گفتگو کردند.

سمیونوف هشدار داد که این مخاطرات می‌تواند به گسترش درگیری به سوریه منجر شود، جایی که تأسیسات نظامی روسی قرار دارد. سمیونوف گفت که مزایای بی‌توجهی ایالات متحده و غرب به اوکراین به دلیل خاورمیانه نمی‌تواند تهدید گسترش تشدید درگیری به کل منطقه، از جمله سوریه را برای روسیه جبران کند.

سمیونوف افزود که نگرانی دیگری برای مسکو، ورود پناهندگان از لبنان به سوریه است. او توضیح داد: «روسیه نگران است که جریان انبوه پناهندگان لبنانی به سوریه به چالشی جدی برای دولت اسد که در وضعیت اقتصادی دشواری قرار دارد، تبدیل شود». هفته گذشته، سازمان ملل اعلام کرد که از زمان تهاجم اسرائیل به لبنان، حدود ۱۰۰ هزار نفر از این کشور به سوریه فرار کرده‌اند.

اقتصاد سوریه طی سال‌های اخیر به دلیل پیامدهای جنگ داخلی، سوءمدیریت دولتی و تحریم‌های غربی در وضعیت بدی قرار داشته است. سمیونوف افزود روسیه همچنین نگران بوده که ایران در صورت بروز جنگ بزرگ با اسرائیل، از پیمان عدم اشاعه هسته‌ای خارج شود.

روسیه میانجی؟

بر اساس گزارش ماه آگوست بنیاد کارنگی برای صلح بین‌الملل، روسیه به دنبال ایفای نقش میانجی در صحنه بین‌المللی، از جمله در خاورمیانه است. نیکیتا اسمگین، نویسنده آن گزارش نوشت: «روسیه سریعاً در حال کنارگذاشتن نقش قبلیش به عنوان میانجی نیست. حتی با اینکه دیگر گفتگویی بین مسکو و واشنگتن وجود ندارد، مسکو همچنان سعی می‌کند با طرف‌های دیگر، حتی اسرائیل، گفتگو کند».

با این حال، اسمگین افزود که این تمایل کرملین به دلیل روابط فزاینده آن با ایران پیچیده شده است. او نوشت: «هرچه زمان می‌گذرد، روسیه سخت‌تر می‌تواند ادعای بی‌طرفی کند در حالی که همکاریش با ایران عمیق‌تر می‌شود».

مارداسوف گفت که روسیه می‌خواهد در خاورمیانه میانجی‌گری کرده تا «با کسب امتیازات سیاسی، بتواند از آن‌ها در دیگر زمینه‌های سیاسی مربوط به درگیری اوکراین استفاده کند». اما به گفته او، روسیه «عملاً چنین فرصتی ندارد».

سمیونوف در مورد میانجی‌گری برای پایان جنگ لبنان گفت که «احتمالاً روسیه فاقد هرگونه اهرمی برای توقف آن یا عمل به عنوان میانجی است». نعیم قاسم، معاون دبیرکل حزب‌الله اخیراً گفت که این گروه برای آتش‌بس با اسرائیل آماده است.

تقویت روابط اقتصادی

میخائیل میشوستین، نخست‌وزیر روسیه در تاریخ ۱ اکتبر به ایران آمد تا روابط دوجانبه را تقویت کند. او با مسعود پزشکیان و تعدادی از مقامات دیگر دیدار داشت. گفتگوها بر روی تلاش‌های ایران برای تبدیل‌شدن به هاب ترانزیتی و گازی منطقه‌ای و همچنین مناقشه کریدور زنگزور متمرکز بود.

کریدور زنگزور یک مسیر ترانزیتی پیشنهادی است که سرزمین اصلی آذربایجان را به منطقه خودمختار نخجوان و سپس به ترکیه متصل می‌سازد. ایران نگران است که این کریدور پیوند زمینیش با ارمنستان را قطع کند و در سپتامبر، در این‌باره به روسیه هشدار داده است.

به گفته مارداسوف و سمیونوف، سفر میشوستین از قبل برنامه‌ریزی شده بود و ربطی به حوادث خاورمیانه نداشت.