به گزارش اکوایران، اعلامیه‌ای بسیار غیرمنتظره همه را غافلگیر کرد: عربستان و ایران مانور نظامی مشترک در دریای عمان برگزار کردند؛ منطقه‌ای که تا چندی پیش بسیاری از تحلیلگران آن را میدان نبرد بین دو قدرت بزرگ منطقه‌ای می‌دانستند.

به نوشته کِلاریون ایندیا، تهران و ریاض که هشت سال پیش به دلیل حمله تندروها به سفارت عربستان در ایران، روابط دوجانبه را قطع کردند، اولین مانور نظامی مشترک در دریای عمان را انجام دادند.

تنش‌ها میان دو کشور در سال گذشته به طرز غیرمنتظره‌ای تغییر کرد. در آن زمان، توافقی با میانجیگری چین باعث شد که دو کشور روابط خود را از بگیرند؛ هرچند که شک و تردید درباره قصد عربستان برای عادی‌سازی روابط با ایران وجود دارد.

چهارشنبه هفته گذشته، ریاض تأیید کرد نیروهای مسلحش رزمایش نظامی مشترک با تهران برگزار می‌کنند. سرتیپ ترکی المالکی، سخنگوی وزارت دفاع عربستان و برگزارکننده رزمایش گفت: «نیروی دریایی سلطنتی عربستان اخیراً مانور دریایی مشترکی را با نیروی دریایی ایران به همراه سایر کشورها در دریای عمان به پایان رسانده است».

روز یکشنبه، نیروی دریایی ایران اعلام کرد که برنامه دارد به همراه عمان و روسیه، در رزمایش‌های نظامی با ارتش عربستان در دریای سرخ و خلیج عدن شرکت کند.

امیر شهرام ایرانی، فرمانده نیروی دریایی ارتش ایران گفت: «عربستان خواسته که ما رزمایش مشترکی را در دریای سرخ سازماندهی کنیم». او همچنین افزود: «در این مدت، تمرینات دیگری در حال بررسی نیست.»

با این حال، برگزاری رزمایش‌های نظامی در دریای عمان توسط این دو کشور که از زمان انقلاب ۱۹۷۹ ایران رقیب اصلی یکدیگر بوده‌اند، چند سال پیش غیرقابل تصور بود. در آن زمان، ایران در تنش با ایالات متحده و کشورهای حاشیه خلیج فارس به سر می‌برد و ریاض درگیر بن‌بستی خونین در جنگ با حوثی‌های یمن بود و حوثی‌ها نیز تأسیسات نفتی عربستان را موشک و پهپاد هدف قرار می‌دادند.

طی سال‌های اخیر، نیروی دریایی ایران تعدادی از نفت‌کش‌های مرتبط با ایالات متحده و سایر کشورها را در آب‌های منطقه‌ای توقیف کرده که نگرانی‌ها درباره احتمال بروز تنش در تنگه هرمز را افزایش داده است. ایران همچنین از رزمایش‌های نظامی برای نمایش قدرت در برابر ایالات متحده استفاده کرده اما در سال‌های اخیر، به همسایگان خود برای شرکت در این تمرینات دست دوستی دراز کرده است.

همه این‌ها زمانی رخ داد که تلاش‌های چین و عمان به توافق عربستان و ایران انجامید و جنگ غزه ضرورت ثبات منطقه‌ای را تأیید کرد.

ایران عربستان چین علی شمخانی

کوانتین د پیمودان، مشاور مؤسسه تحقیقاتی اروپا و آمریکا گفت: «به نظر می‌رسد توافق میان ایران و عربستان که توسط چین میانجی‌گری شده، به واسطه خشونت‌هایی که اسرائیل در غزه و لبنان به راه انداخته، نجات یافته است». او افزود: «در ابتدا من شرط می‌بستم که نه ایران و نه عربستان برای تداوم این توافق پیشگام نباشند و به آرامی بگذارند که توافق خود به خود از بین برود تا چین را ناراحت نکنند، اما به نظر می‌رسد که اسرائیل با اقداماتش، در واقع به این توافق جان می‌دهد».

عربستان طی سال‌های اخیر تدریجاً از وابستگی به حمایت‌های امنیتی ایالات متحده فاصله گرفته و به سمت شرکای دیگری چون چین که یک شریک تجاری کلیدی بوده و روسیه که بخشی از سازمان نفتی اوپک‌پلاس به شمار می‌رود، روی آورده است.

ریاض همچنین به پیوستن به گروه بریکس دعوت شده است؛ سازمانی بین‌دولتی تحت رهبری چین و روسیه که موازنه‌ای در برابر هژمونی ایالات متحده شناخته می‌شود.

این هفته، شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان رهبری هیئتی از ریاض را به شانزدهمین اجلاس بریکس در کازان روسیه بر عهده داشت که در بحبوحه جنگ غزه و حمله روسیه به اوکراین برگزار می‌شود.