به گزارش اکوایران، در سال ۱۹۸۷، هنگامی که هایپی شو به عنوان یک دانشجوی چینی وارد ایالات متحده شد، به یاد می‌آورد که با گرم‌ترین استقبال ممکن مواجه شد. او دانشجوی کارشناسی‌ارشد جامعه‌شناسی در دانشگاه ویسکانسین-مدیسون بود.

شو گفت: «مردم درباره ما کنجکاو بودند، ما را به خانه‌های خود دعوت می‌کردند و می‌خواستند با ما دوست شوند.» در آن زمان بسیاری در چین این گشودگی را نمادی از فرصت می‌دیدند. او گفت: «دوران فوق‌العاده‌ای بود.»

چرخش ترامپ

به نوشته نیویورک تایمز، آن دوره از تبادل‌های علمی میان چین و ایالات متحده که از دهه ۱۹۷۰ و تحت ریاست‌جمهوری جیمی کارتر به عنوان شکلی از دیپلماسی نرم آغاز شده بود، اکنون در تضاد شدید با موضع اخیر دولت ترامپ نسبت به این کشور قرار دارد.

دولت این هفته اعلام کرد که روادید دانشجویان چینی مرتبط با حزب کمونیست چین یا آن‌هایی که در رشته‌های «حساس» تحصیل می‌کنند را لغو خواهد کرد. همچنین برنامه‌ریزی شده است تا بررسی‌های بیشتری بر متقاضیان آینده ویزای دانشجویی اعمال شود که شامل بررسی پست‌های آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی نیز می‌شود.

این سیاست‌ها وعده کاهش تعداد دانشجویان چینی را می‌دهند که برای دهه‌ها در دانشگاه‌های آمریکا حضور داشته‌اند. در سال ۲۰۲۴، حدود ۲۷۷ هزار دانشجوی چینی در آمریکا حضور داشتند.

دولت ترامپ می‌گوید چین از دانشگاه‌های آمریکا برای تقویت توانایی‌های نظامی و فناوری خود سوءاستفاده می‌کند. مقامات دولت ترامپ همچنین استدلال می‌کنند که برخی دانشجویان چینی ممکن است خطراتی مانند جاسوسی و سرقت فناوری ایجاد کنند.

تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه گفت: «ما از هر ابزاری که در اختیار داریم استفاده می‌کنیم تا بدانیم چه کسی می‌خواهد وارد این کشور شود و آیا باید اجازه ورود داشته باشد یا نه. هر تصمیم درباره ویزا، یک تصمیم امنیت ملی است.»

تامی بروس

آقای شو، ۶۴ ساله، که اکنون رئیس سازمان مدنی «چینی‌های آمریکایی متحد» مستقر در واشنگتن است، تغییر سیاست‌ها را بسیار ناامیدکننده می‌داند. مهاجرت او به ایالات متحده در اواخر دهه ۱۹۸۰ نمادی از دوره‌ای بود که دو ابرقدرت جهان به سمت دوستی حرکت می‌کردند.

آقای شو از سخاوت آمریکایی‌ها می‌گوید. دیوید اسکات، تاجر ثروتمندی که ارتباطاتی با دولت ریگان داشت، از طریق یک بنیاد، تحصیلات او را تامین مالی کرد. او به یاد می‌آورد که آن دوران با حمایت دوحزبی از دانشجویان چینی همراه بود و به تصویب قانون حمایت از دانشجویان چینی در سال ۱۹۹۲ انجامید؛ قانونی که در پی کشتار میدان تیان‌آن‌من، اقامت قانونی هزاران دانشجوی چینی را تضمین کرد.

آقای شو که برای تصویب این قانون تلاش کرد و سال‌هاست علیه استبداد در چین و افزایش آزادی‌ها در آن کشور تلاش می‌کند گفت: «این حمایت و مراقبت و توجه بسیار عمیق بود». آقای شو از اقدامات دولت ترامپ ابراز تاسف کرد و آن را خیانتی به تصویر ایالات متحده به عنوان «فانوس راه بشریت» دانست.

جویندگان دانش غربی

تاریخچه حضور دانشجویان چینی در آمریکا طولانی و پیچیده است و به دهه ۱۸۵۰ بازمی‌گردد، زمانی که یونگ وینگ از کالج ییل نخستین دانشجوی چینی بود که از یک دانشگاه آمریکایی فارغ‌التحصیل شد. رابرت کپ، مورخ بازنشسته چین و رئیس سابق شورای کسب‌وکار آمریکا-چین، توضیح داد که دانشجویان اولیه به دنبال دانش غربی برای مدرن‌سازی چین بودند.

عادی‌سازی روابط آمریکا و چین در دهه ۱۹۷۰ تحت ریاست‌جمهوری ریچارد نیکسون و نخست‌وزیر چین، ژو ان‌لای، دوره‌ای جدید از تبادلات علمی را آغاز کرد. بعدها چین توافق کرد هزاران دانشجو به آمریکا بفرستد که این تعداد بعدها به صدها هزار نفر در سال رسید.

به گفته کپ، رئیس‌جمهور کارتر گفته بود: «چرا چند دانشجو به آمریکا نمی‌فرستید؟» و دنگ شیائوپینگ، رهبر چین، پاسخ داد: «خب، ۱۰ هزار نفر چطور است؟» و از همانجا بود که روند آغاز شد. برای چین، این گامی حیاتی در مسیر مدرن‌سازی کشور بود. برای ایالات متحده، استقبال از دانشجویان چینی شکلی از قدرت نرم به حساب می‌آمد.

سال نو چینی

دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ شاهد افزایش چشمگیر دانشجویان بااستعداد چینی در آمریکا بود که بسیاری از آن‌ها به شکل قابل توجهی به عرصه‌های دانشگاهی، کسب‌وکار، علم و فناوری آمریکا کمک کردند. ترکیب جمعیتی دانشجویان چینی در دانشگاه‌های آمریکا نیز تغییر کرد؛ از عمدتاً دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دهه ۸۰ به تعداد فزاینده‌ای از دانشجویان کارشناسی در حال حاضر.

دیوید باکمن، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه واشنگتن، گفت: «باز کردن درهای آموزش برای ایجاد ارتباط‌ها و ساختن پل‌ها اهمیت داشت. اما الان می‌توانم تصور کنم که در ۱۰ سال آینده دانشجویان چینی بسیار کمی اینجا باشند.»

«تهدیدهای امنیتی»

و همچنین در طرف مقابل. به گفته رزی لوین، مدیر اجرایی بنیاد آموزش آمریکا-چین، با افزایش تنش‌های ژئوپولیتیکی بین آمریکا و چین در دوران همه‌گیری کرونا، تعداد پژوهشگران آمریکایی که در چین تحصیل می‌کردند از حدود ۱۱ هزار نفر در سال ۲۰۱۹ به کمتر از ۱۰۰۰ نفر در سال ۲۰۲۴ کاهش یافت.

خانم لوین گفت که آخرین اقدام دولت ترامپ ممکن است باعث شود پکن نیز واکنش متقابل نشان دهد و تعداد دانشجویان آمریکایی در چین را بیشتر محدود کند و با این محدودیت، تصویر کلی ایالات متحده به عنوان یک قدرت جهانی حیاتی تضعیف شود.

او ضمن تاکید بر ضرورت پرداختن به تهدیدات امنیتی، گفت سیاست‌های آمریکا نیازمند دقت بیشتری است. او گفت: «این سیاست‌ها بسیار کلی هستند، به گونه‌ای که به افسران آمریکایی امکان نمی‌دهند به طور مؤثری بین افرادی که تهدید امنیتی هستند و کسانی که صرفاً به دنبال فرصت‌های آموزشی‌اند، تمایز قائل شوند.»

خانم لوین گفت معتقد است که تمرکز دولت بر ارتباطات افراد با حزب کمونیست چین سوالاتی را درباره رویه‌های جدید بررسی پیش‌زمینه ایجاد می‌کند. او گفت: «در چین ۹۹ میلیون عضو حزب کمونیست وجود دارد. کار کردن برای حزب کمونیست یا عضویت در آن، معیار مناسبی برای نیت‌های یک فرد نیست.»

به گفته آقای شو: «این چیزی است که به سختی می‌توانم آن را درک کنم. چطور به جایی رسیدیم که دانشجویان خارجی، به ویژه آن‌هایی که از چین می‌آیند، به عنوان بار و خطر بالقوه دیده می‌شوند نه دارایی و سرمایه؟»