کریدور زنگزور یک گذرگاه زمینی است که دو بخش اصلی کشور جمهوری آذربایجان را به هم متصل میکند: بخش شرقی در سواحل دریای خزر و بخش غربی یعنی جمهوری خودمختار نخجوان. عبور این مسیر از استان سیونیک در خاک ارمنستان، سالهاست یکی از اصلیترین محورهای اختلاف دو کشور است. پس از فروپاشی شوروی و به دنبال جنگهای قرهباغ، دسترسی مستقیم آذربایجان به نخجوان تنها از مسیر ارمنستان یا ایران ممکن بود.
وزارت امور خارجه ایران، ساعاتی پس از رسانهای شدن توافق ضمن استقبال از «نهایی شدن متن توافق صلح»، بر لزوم پرهیز از هرگونه مداخله خارجی در مجاورت مرزهای ایران تأکید کرده و گفته است که توسعه هر مسیر ترانزیتی باید در چارچوب منافع متقابل و با رعایت کامل حاکمیت ملی کشورها انجام شود.
طبق گفته سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه اجرای پروژه مسیر ترامپ قرار است با همکاری یک شرکت آمریکایی-ارمنی انجام شود. ارمنستان نیز شروطی برای این توافق تعیین کرده که شامل حفظ تمامیت ارضی، حاکمیت ملی و جلوگیری از اجاره گذرگاه به کشورهای ثالث است. کارشناسان تأکید دارند که تهران باید با هوشیاری نسبت به اهداف پشتپرده آمریکا و متحدانش، از ظرفیتهای خود برای تبدیل شدن به بازیگری مؤثر و سازنده در منطقه استفاده کند.
اما پرسش اصلی اینجاست: این دالان برای ایران فرصت است یا تهدید؟ برخی کارشناسان معتقدند که زنگزور تنها یک مسیر ترانزیتی است و ایران میتواند از آن برای اتصال به پروژههای منطقهای بهره ببرد. در مقابل، دیدگاهی جدی دیگری وجود دارد که این دالان را تهدید قطعی برای منافع ژئوپلیتیک ایران و روسیه میداند.
در خصوص اهمیت دالان زنگزور و جایگاه ایران در آن، پیامدهایش برای ایران و روسیه، علت میانجی شدن دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده آمریکا و نقش چین در دالانهای میانی با داوود دشتبانی، کارشناس مسائل قفقاز گفتوگویی تحلیلی داشتیم.
