به گزارش اکوایران، شب گذشته خبری منتشر شد که چهار دیپلمات روز چهارشنبه به خبرگزاری رویترز گفتند که بریتانیا، فرانسه و آلمان احتمالاً روند اعمال مجدد تحریمهای سازمان ملل علیه ایران را روز پنجشنبه آغاز میکنند، اما امیدوارند تهران ظرف 30 روز تعهداتی در مورد برنامه هستهای خود ارائه دهد که آنها را متقاعد به تعویق اقدامات مشخص کند.
این در حالی است که تامی پیگوت، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز چهارشنبه به وقت محلی اعلام کرد: مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، با ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، یوهان وادفول، وزیر امور خارجه آلمان و دیوید لمی، وزیر امور خارجه بریتانیا، در مورد ایران گفتوگو کرد.
آنطور که ایرنا در این خصوص نوشت: سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ادعا کرد: همه بر تعهد خود برای اطمینان از اینکه ایران هرگز سلاح هستهای تولید یا به دست نمیآورد، تاکید کردند.
وزرای خارجه سه کشور اروپایی مرداد ماه امسال با ارسال نامهای به دبیرکل سازمان ملل متحد اعلام کردند در صورتی که ایران تا پایان ماه اوت ۲۰۲۵ (۹ شهریور ۱۴۰۴) مذاکرات هستهای با جامعه جهانی را از سر نگیرد، آمادهاند سازوکار «بازگشت خودکار تحریمها» را فعال کنند. در این نامه بدون تعیین طرف مقصر وضعیت کنونی برجام، ادعا شده است که اگر ایران پیش از پایان اوت به راهحل دیپلماتیک تن ندهد، تروئیکای اروپا مکانسیم پس گشت (اسنپبک) را فعال خواهد کرد.
این اخبار و گمانهزنیها در حالی مطرح است که چهارم شهریور گفتوگوهای ایران با تروئیکای اروپایی و اتحادیه اروپا در ژنو، مقر اروپایی سازمان ملل، برگزار شد. این مذاکرات در سطح معاونان وزرای خارجه ایران و کشورهای تروئیکای اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) و معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا انجام شد و پس از آن هیچ بیانیه رسمی درخصوص نتیجه و خروجی این نشست توسط طرفین منتشر نشده است.
اکوایران در همین خصوص با چند تن از دیپلماتهای پیشین و کارشناسان بینالمللی گفتوگو کرده است.
ابهام در آینده دیپلماسی هستهای
کوروش احمدی، دیپلمات پیشین و تحلیلگر مسائل بینالملل فضا را بسیار ابهامآلود توصیف کرد و گفت: هیچ تصویر روشنی از آینده روند مذاکرات میان ایران و تروئیکای اروپایی وجود ندارد. مشخص نیست که آیا مسیری برای تفاهم باز خواهد شد یا اروپاییها به سمت فعالسازی مکانیسم ماشه خواهند رفت.
این دیپلمات پیشین با اشاره به پیشنهاد مطرحشده از سوی روسیه توضیح داد: تنها گزینهای که فعلاً مطرح است، همان پیشنویس روسیه است، اما با توجه به شرایط پس از جنگ اوکراین و سیاست اعلامی اروپا مبنی بر عدم همکاری با مسکو، بعید است این طرح جدی دنبال شود.
ابعاد اقتصادی و امنیتی فعال شدن اسنپبک
علیاکبر فرازی، سفیر پیشین ایران در مجارستان با انتقاد از نحوه مواجهه ایران با اروپا گفت: ما نباید روابط خود با اروپا را به حدی تقلیل میدادیم که آنها احساس کنند از تعامل با ما نفعی ندارند. قبول داریم اروپا بعد از خروج آمریکا از برجام هیچ اقدام مثبتی برای اجرای تعهداتش انجام نداد. اما دلخوش کردن به اینکه بین اروپا و آمریکا شکافی ایجاد شده و ما میتوانیم از آن استفاده کنیم، بسیار سادهانگارانه است. در موضوع ایران، غرب واحد و هماهنگ عمل میکند، حتی اگر میان خودشان اختلافاتی داشته باشند.
فرازی همچنین تاکید کرد: در چنین شرایطی باید با اروپاییها از موضع عزت گفتوگو کنیم و یادآور شویم که فعالسازی اسنپبک به نفع هیچ طرفی نیست. بازگشت تحریمهای شورای امنیت میتواند زیانهای اقتصادی، اجتماعی و حتی امنیتی جدی برای ایران داشته باشد. بنابراین امیدوارم هیأت ایرانی در ژنو بتواند طرف اروپایی را متقاعد کند که سود هر دو طرف در احیای روابط و بهویژه در حوزه تجارت و اقتصاد است.
بازگشت به پیش از برجام با فعال شدن مکانیسم ۲۲۳۱
ساسان کریمی، استاد روابط بینالملل درخصوص عواقب فعال شدن این مکانیسم توضیح داد: در قطعنامه ۲۲۳۱ یک «روبیک» مشخص شده که شامل چند مرحله است و آخرین آن Termination Day است که در تاریخ ۲۶ مهر 1404 اتفاق میافتد. طبق این قطعنامه، 6 قطعنامه شورای امنیت علیه ایران—که پنج مورد آنها ذیل فصل هفتم منشور سازمان ملل بودند و پیش از سال ۹۲ تصویب شدند— که الان بلااثر هستند، برای همیشه بلااثر خواهند شد.
او ادامه داد: برای 26 مهر که ضربالعجل است، مکانیسم بازکشتپذیری این سازوکار به طرفها اختیار میدهد که دوباره همهچیز به شرایط پیش از برجام بازگردد؛ یعنی همان قطعنامههایی که در دوران آقای جلیلی و آقای احمدینژاد علیه کشور تحمیل شده بود، دوباره اجرایی شود. اما اگر قطعنامه ۲۲۳۱ منقضی شود، این امکان برای طرفهای دیگر وجود نخواهد داشت.
کریمی همچنین تاکید کرد: او در پایان تاکید کرد: واقعیت این است که دیپلماسی برای ایران تمام نخواهد شد، اما دیپلماسی هستهای با اروپا در همان روزی که این مکانیسم فعال شود، به پایان میرسد.
