اکوایران: امضای توافق تازه میان ایران و آژانس در قاهره نه‌تنها بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های داخلی و خارجی داشت، بلکه نقطه عطفی در دیپلماسی منطقه‌ای تهران به شمار می‌رود. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه در گفت‌وگو با اکوایران این تحول را نمونه‌ای از ضرورت «تابوشکنی در سیاست خارجی ایران» دانست و هشدار داد که در شرایط کنونی، دوگانه جنگ و دیپلماسی بیش از هر زمان دیگری بر آینده منطقه سایه انداخته است.

به گزارش اکوایران، سه‌شنبه -۱۸ شهریور-  نگاه‌ رسانه‌های داخلی، منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای به قاهره، پایتخت مصر بود.  ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره توافقی جدید امضا کردند.

مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در نشست خبری در وین به بیان کلیاتی پیرامون پیروزی دیپلماسی بر تشدید تنش در بستر توافق قاهره پرداخت و همزمان ابراز امیدواری کرد که دو طرف در اجرای مفاد سند قاهره نیز هماهنگ و همراه حرکت کنند.

تفاهم تهران و آژانس مشهور به «توافق قاهره» در حقیقت یک سازوکار عملی برای همکاری ایجاد می‌کند که بازتاب شرایط استثنائی ایجاد شده در نتیجه حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران و تهدیدهای ادامه دار نسبت به آنها است.

نکته حائز اهمیت دیگری که در توافق قاهره مورد توجه قرار گرفته است، نقش مصر در این مراودات است. کشوری که روزگاری پیش‌قراول جنگ‌های عربی علیه اسرائیل بود.

به باور بسیاری از کارشناسان، بازتعریف روابط حسنه با کشورهایی که مراودات دیپلماسی با آنها نداشتیم، می‌تواند معادلات منطقه‌ای را به نفع صلح و همکاری تغییر دهد. در شرایطی که تحولات منطقه بیش از هر چیز بر دو مفهوم «جنگ» و «دیپلماسی» استوار شده است. هر کشوری که به دیپلماسی میدان بیشتری دهد، می‌تواند بر شمار متحدان خود بیفزاید. 

بیشتر بخوانید
توافق اخیر ایران و آژانس چه پیامی داشت؟

توافق اخیر ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قاهره با دو روایت متضاد همراه شد؛ در حالی‌که رافائل گروسی از بازگشت بازرسی‌های گسترده سخن می‌گوید، تهران آن را همکاری «محدود و مشروط» می‌خواند. مهدی ذاکریان در گفت‌وگو با اکوایران این توافق را نشانه تغییر رویکرد تهران زیر فشارهای بین‌المللی دانست و تأکید کرد که برخلاف توافق‌های گذشته نظیر برجام، این توافق بر بازار و زندگی مردم اثری نداشته است.

فلاحت‌پیشه: بزرگترین مانع سیاست خارجی ایران، تابوهای گذشته است

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس در گفت‌وگو با اکوایران به بررسی تحولات اخیر منطقه و جایگاه سیاست خارجی ایران پرداخت و بر لزوم عبور از تابوهای بیهوده در سیاست خارجی کشور تأکید کرد.

حشمت الله فلاحت پیشه

او در ابتدای سخنان خود گفت: بزرگترین مانع سیاست خارجی ایران، بن‌بست‌هایی است که ناشی از تابوهای گذشته در سیاست خارجی شکل گرفته است. رویکردها و سیاست‌های امروز کشور باید در راستای تابوشکنی در سیاست خارجی به کار گرفته شود.

یکی از مهم‌ترین این رویدادها، نبود رابطه دیپلماتیک ایران با مصر است؛ کشوری که با وجود نداشتن روابط دیپلماتیک با ایران، نقش میانجی را در توافق با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازی کرد. ایران باید به این تابوهای بیهوده و قطع مناسبات با کشورهایی مثل مصر پایان دهد. ایران و مصر دو ملتی هستند که نقش مهمی در منطقه دارند و ظرفیت ایجاد مناسبات گسترده‌تر میان کشورهای منطقه را فراهم می‌کنند.

فلاحت‌پیشه با اشاره به تحولات منطقه و نقش برخی جریان‌ها در تقویت سیاست جنگ دائمی اسرائیل افزود: جریان‌هایی فعال هستند که تلاش می‌کنند سیاست جنگ دائمی اسرائیل منجر به نزدیکی کشورهای منطقه نشود. نمونه آن موضع‌گیری اخیر جولانی، رئیس‌جمهور سوریه، است که در واقع بیش از هر چیز ناشی از فشارهای آمریکایی‌ها بود. او سعی داشت به کشورهای عربی پیام دهد که از قلمرو استراتژیک آمریکا خارج نشوند و به دنبال روابط تازه با روسیه نروند.»

او ادامه داد: تمام این تحولات نشان می‌دهد جریان حاکم در اسرائیل به رهبری نتانیاهو همچنان در حال اجرای راهبرد جنگ بی‌پایان و طرح امنیتی نیل تا فرات است. چون در شرایط کنونی امکان تحقق جغرافیای سیاسی مورد ادعای خود را ندارند، می‌کوشند امنیت منطقه را در اختیار بگیرند. شعار عملیات نظامی صهیونیست‌ها عملاً از شمال آفریقا تا خلیج فارس را شامل می‌شود و همه کشورها هدف موشک‌ها و هواپیماهای اسرائیل قرار گرفته‌اند. حتی اقدامات نظامی اسرائیل در سوریه با هدف محدود کردن حضور ترکیه انجام می‌شود. این‌ها همه نشان‌دهنده تثبیت راهبرد جنگ بی‌پایان در سیاست اسرائیل است.

او در ادامه گفت: ایران و کشورهای عربی هنوز نتوانسته‌اند تابوها و موانع ایدئولوژیک را کنار بزنند و به اقدام‌های میانجیگری پاسخ مثبتی دهند. مصر که از سال ۱۹۴۸ تا ۱۹۷۳ سردمدار جنگ‌های عربی علیه اسرائیل بود، امروز پیش‌قراول راه‌اندازی ناتوی عربی است و ۲۰ هزار نیروی نظامی خود را مأموریت داده است. همین مسئله موجب شده که برخورد سردی با ایران داشته باشند؛ در حالی که ایران در عالی‌ترین سطح از قطر حمایت کرده است.

فلاحت‌پیشه تاکید کرد: امروز کل تحولات منطقه حول دو واژه می‌چرخد: جنگ و دیپلماسی. هر کشوری که به سمت جنگ حرکت کند، دچار انزوا می‌شود و هر کشوری که به دیپلماسی روی بیاورد، می‌تواند یاران جدیدی به دست آورد. ایران باید تقویت‌کننده دیپلماسی باشد و افراطیونی که زبان توهین‌آمیز و تحقیرآمیز نسبت به کشورهای عربی دارند، کنار گذاشته شوند.

او همچنین درباره تحولات هسته‌ای و احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه گفت: اگر تحولات تازه‌ای در منطقه رخ ندهد، آمریکا تلاش می‌کند ایران را به سمت ماده ۴۲ فصل هفتم منشور ملل متحد سوق دهد. آنها می‌دانند احیای شش قطعنامه شورای امنیت در کوتاه‌مدت تغییر جدی در رفتار ایران ایجاد نمی‌کند؛ به همین دلیل می‌خواهند با نزدیک کردن ایران به ماده ۴۲، علاوه بر تحریم، زمینه طرح جنگ علیه ایران را نیز مطرح کنند. هفته گذشته آمریکایی‌ها از دکترین جنگ پیش‌دستانه رونمایی کردند تا اگر روزی ایران از انزوا خارج شد، حتی امکان طرح شکایت حقوقی برایش وجود نداشته باشد. به‌ویژه تلاش دارند از شورای امنیت برای مجبور کردن ایران به پذیرش غنی‌سازی صفر استفاده کنند.

او هشدار داد: این رویکرد آمریکا و اسرائیل، چالش‌های بیشتری در خاورمیانه ایجاد خواهد کرد و مدیریت تحولات منطقه را سخت‌تر می‌کند. حمله اسرائیل هم به میانجیگری قطر ضربه زد و هم چهار تریلیون دلار قرارداد اقتصادی آمریکا در منطقه را تهدید کرد.

فلاحت‌پیشه در پایان گفت: در شرایط کنونی مواضع ایران و آمریکا از نظر دیپلماسی به هم نزدیک‌تر از مواضع آمریکا و اسرائیل است. دیپلماسی به سود ایران و آمریکا است اما اسرائیل به چیزی جز جنگ فکر نمی‌کند. این دیپلمات‌ها هستند که با اختیارات خود می‌توانند موضوع را به طرح‌های ابتکاری تبدیل کنند و مانع اجرای مکانیسم ماشه شوند.