به گزارش اکوایران، با توجه به تغییرات در خاورمیانه، پس از دستیابی به توافق صلح میان حماس و اسرائیل و کاهش نسبی درگیریها در منطقه، ایران هم برای شرکت در نشست امضای این توافق در شرمالشیخ دعوت شد؛ دعوتی که با امتناع تهران همراه بود. اکنون تمامی چشمان به سیاستهای ایران و تأثیرگذاری آن در عرصه منطقهای و جهانی دوخته شده است.
از سوی دیگر، گمانهزنیهایی درباره ازسرگیری گفتوگوهای دیپلماتیک با غرب، در فضای سیاسی داخلی و نظرات متنوع کارشناسان به گوش میرسد. همچنین اظهارات ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه نیز در دومین اجلاس روسیه و آسیای مرکزی که عنوان کرد، مساله هستهای ایران فقط از طریق دیپلماتیک قابل حلوفصل است، واکنشهای متفاوتی به همراه داشت.
پوتین همچنین در اظهاراتش با اشاره به اینکه اسرائیل از طریق تماسهای محرمانه به روسیه اعلام کرده که به دنبال درگیری با ایران نیست، افزود: رهبران اسرائیل از ما خواستهاند به دوستان ایرانیمان پیام دهیم که اسرائیل به دنبال حل مسائل و پرهیز از هرگونه تقابل است.
هشدار رحیمپور: نباید از پوتین فریب بخوریم
ابراهیم رحیمپور، دیپلمات پیشین کشورمان و کارشناس مسائل بینالملل در گفتوگو با اکوایران درباره ضرورت حضور فعال ایران در عرصه دیپلماسی منطقهای و بینالمللی، به ویژه در پی رخدادهای اخیر منطقه و تحرکات در «شرمالشیخ»، دیدگاههای خود را تشریح کرد.
او با اشاره به بحثهای مطرحشده در هیات دولت و اکثریت آراء درباره حضور ایران در این میدان، بر ضرورت شرکت در صحنه دیپلماتیک تأکید کرد و قهر کردن یا بیرون رفتن را راهحل مناسبی ندانست.
رحیمپور گفت: صرف حضور در عرصه دیپلماتیک به معنای یک نمایش ظاهری و بیاهمیت نیست؛ هرچند نباید نتیجهگیری کرد که با این توافق صلح همه مسائل فلسطین، غزه و خاورمیانه حل میشود؛ اما اغلب اقدامات مهم از همین گامهای ظاهری آغاز میشود و میتواند تحولات را از جنگ فیزیکی به جنگ دیپلماتیک تبدیل کند.
این کارشناس مسائل بینالملل در این زمینه به نمونه روابط آمریکا و چین اشاره کرد و از عقلانیت دیپلماتیک پکن تمجید کرد؛ اینکه چین هم سفر میکند، هم ملاقاتها را برقرار میسازد و تبادل هیات دارد و این رویکرد عقلانی را الگو دانست. او همچنین تاکید کرد که تعامل ایران با چین نباید صرفاً به خرید کالا یا برخی قراردادها محدود شود و خواهان بهرهگیری صحیح از قراردادهای راهبردی شد.
رحیمپور در بخش دیگری از سخنان خود از اهمیت استفاده از ظرفیت دیپلماتهای باتجربه ایران نام برد و تأکید کرد که باید از همه توانمندیهای دیپلماتیک -چه آنانی که اکنون در اختیار دولت هستند و چه کسانی مثل محمدجواد ظریف، وزیر سابق خارجه که اکنون در جایگاهی دیگر قرار دارند- استفاده شود.
او تاکید کرد: ایران هنوز اهرمها و ظرفیتهایی دارد که فراتر از امکانات نظامی، شامل «اهرمهای غیرنظامی» است و میتوانند در شرایط دشوار کنونی موثر باشند. بهگفته او، کشور در حال حاضر وضعیتی مطلوب ندارد و بهجای انتظار برای تشدید جنگ یا تأثیر تحریمها، فرصت برای دخالت دیپلماتیک وجود دارد.
در واکنش به این پرسش که چرا ایران در نشست شرمالشیخ حاضر نشد و اگر حضور مییافت میتوانست نقش فعالتری ایفا کند، رحیمپور گفت که در هیات دولت درباره حضور ایران بحث شده و نظر کلی مثبت بوده، اما در نهایت اعلام شد که ایران در این اجلاس حضور نخواهد داشت.
او این تصمیم را قابل نقد دانست و گفت که عقل جمعی داخل کشور باید فعالتر عمل کند و اینکه گاهی ملاحظاتی خارج از دولت یا دیگر عقلانیتها مانع میشود، نامفهوم است. بهگفته دیپلمات اسبق کشورمان، توقع ملت این است که مسئولان مربوطه تلاشهای قویتری انجام دهند و در این بخش کمکاری شده است.
معاون سابق وزیر امور خارجه به اظهارات اخیر ولادیمیر پوتین نیز اشاره کرد و گفت: پوتین بر مسیر دیپلماسی تأکید کرده و به گفته رئیسجمهور روسیه، اسرائیل از طریق کانالهای محرمانه اطلاع داده است که به دنبال تقابل و جنگ گسترده نیست. با این حال رحیمپور بهطور صریح نسبت به پیشنهاد پوتین محتاط بود و توصیه کرد که روسیه پیش از نصیحت کردن دیگران در زمینه دیپلماسی، باید مسیر دیپلماسی در پرونده اوکراین را خود تمرین و نتیجه آن را نشان دهد.
او با اشاره به جنگ 12 روزه اسرائیل علیه ایران تاکید کرد: روسیه در آن زمان کمکی به ایران ارائه نکرده، در حالی که پیشتر برنامه جامع راهبردی میان تهران و مسکو امضا شده بود. رحیمپور همچنین هشدار داد نباید بار دیگر فریب دوستی مسکو را بخوریم.
