به گزارش اکو ایران، براساس گزارش منتشر شده توسط سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو)، که بر پایه شاخص عملکرد صنعتی رقابتی (CIP) است، ژاپن همچنان در جمع قدرتمندترین اقتصادهای صنعتی جهان قرار دارد. این کشور رتبه هشتم را در میان 153 کشور بررسی شده، به خود اختصاص داده است و با امتیاز 0.301 فاصله چشمگیری از عدد میانگین جهانی یعنی 0.063 دارد. این جایگاه، موقعیت ژاپن را به عنوان یکی از اقتصادهای صنعتی با درآمد بالا تثبیت کرده و نشاندهنده پایداری ساختار تولیدی و فناورانهی آن است.
در سال 2023، تولید ناخالص داخلی ژاپن به حدود 4610 میلیارد دلار رسید که به طور سرانه 37177 است. در همین سال ارزش افزوده بخش تولید برابر با 995 میلیارد دلار (8024 دلار به ازای هر نفر) بوده است. همچنین صادرات صنعتی ژاپن با رقم 628.5 میلیارد دلار جایگاه این کشور را به عنوان یکی از صادرکنندگان بزرگ محصولات High Tech تثبیت میکند. این دادهها نشاندهنده آن است که صنعت رکن اصلی اقتصاد ژاپن است و نقش بسیار تعیینکنندهای در رشد پایدار و اشتغال این کشور دارد.
براساس این گزارش، ساختار صنعتی ژاپن بهشدت مبتنی بر فناوری و نوآوری است. در سال 2023، 52 درصد از تولیدات صنعتی این کشور به صنایع با فناوری متوسط و 18درصد به صنایع High Tech اختصاص داشته است. نکته قابل توجه میزان تولیدات صنعتی با فناوری پایین و صنایع مبتنی بر منابع طبیعی است که این اعداد به ترتیب 8 درصد و 9 درصد است. این ارقام نشاندهنده این است که ژاپن با اتکا بر تحقیق و توسعه، مهندسی پیشرفته و بهرهوری بالا، مسیر صنعتیسازی دانش محور خود را ادامه میدهد.
در میان شاخصهای جزئیتر، ژاپن از نظر ارزش افزوده صنعتی سرانه در رتبه نهم، از نظر سهم ارزش افزوده بخش صنعت در تولید ناخالص داخلی در رتبهی چهاردهم و از نظر سهم فعالیتهایی با فناوری متوسط و پیشرفته در کل شاخص ارزش افزوده تولید در رتبه هشتم جهان قرار دارد. همچنین از منظر کیفیت صادرات صنعتی رتبهی ششم و از نظر سهم از ارزش افزودهی صنعتی جهانی رتبه سوم را کسب کرده است. این رتبهها نشان میدهد که ژاپن نهتنها در کمیت تولید، بلکه در کیفیت، پیچیدگی و تولید ارزشافزوده نیز عملکردی ممتاز دارد.
با این وجود، روندهای بلندمدت حاکی از تغییر در ساختار تجارت خارجی این کشور است. سهم صادرات صنعتی در کل صادرات از حدود 96 درصد در سال 2000 به نزدیک 86 درصد در سال 2023 کاهش یافته است. این تحول بیشتر به دلیل رشد بخش خدمات، گسترش فناوریهای دیجیتال و انتقال بخشی از تولیدات به سایر کشورهای آسیایی رخ داده است. در مقابل سهم صنایع با فناوری متوسط و High Tech در کل تولید افزایش یافته و نشان دهندهی تمرکز ژاپن بر «ارتقای کیفی» به جای «رشد حجمی» است.
بهطور خلاصه ژاپن با وجود چالشهایی چون کاهش جمعیت، هزینههای بالای تولید و رقابت فزایندهی منطقهای، همچنان یکی از رقابتیترین و نوآورترین اقتصادهای صنعتی جهان است. مسیر آیندهی این کشور احتمالا بر پایهی توسعه فناوریهای نوین مانند رباتیک، هوش مصنوعی و انرژیهای تجدیدپذیر شکل خواهد گرفت. این حوزهها میتوانند مزیت رقابتی تاریخی ژاپن را در دهههای آینده حفظ و تقویت نمایند.
