به گزارش اکوایران، مرکز آمار ایران در تازهترین گزارش خود وضعیت رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۴ را اعلام کرد. بر اساس این گزارش رشد اقتصادی به قیمتهای بازاری معادل منفی ۰.۱ درصد بوده است. در این فصل میزان مصرف خصوصی کاهش یافته که نشان میدهد وضعیت رفاهی خانوارها مطلوب نبوده است. کاهش موجودی انبار در تابستان امسال نیز تایید دیگری بر رکود در اقتصاد ایران دارد.
عموما تولید ناخالص داخلی به دو روش محاسبه میشود: ارزش افزوده و هزینهای. در روش ارزش افزوده، میزان تولید کل اقتصاد از مجموع ارزش اضافه تولید محاسبه میشود. اما در روش هزینهای میزان تولید کل اقتصاد از مجموع تقاضای کالاها و خدمات قابل محاسبه است.
در نهایت تغییرات تولید در یک اقتصاد «رشد اقتصادی» را نشان میدهد که یکی از مهمترین شاخصهای مورد بررسی در آمارهای اقتصادی هر کشور است.
در ایران دو نهاد آماری بانک مرکزی و مرکز آمار، مسئول انتشار آمارهای رشد اقتصادی هستند. اخیرا مرکز آمار ایران اقدام به انتشار آمار رشد اقتصادی تابستان ۱۴۰۴ کرده که جزئیات این آمار قابل تامل است.
رشد اقتصادی به روش هزینه
علامت رکود نمایان شد
بررسی آمارهای این مرکز نشان میدهد رشد اقتصادی به روش هزینه در تابستان امسال به منفی ۰.۱ درصد رسیده است. آماری که در بهار منفی ۰.۵ درصد و در تابستان سال گذشته ۳.۸ درصد بوده است.
در تعریف علم اقتصاد زمانیکه دو فصل پیاپی رشد اقتصادی ارقام منفی را به خود میبیند، کلمه «رکود» به وضعیت آن اقتصاد اطلاق میشود. طبق این تعریف اقتصاد ایران رسما وارد رکود شده است.
ریزش رفاه خانوار در تابستان
این آمارها حاکی از آن است که هزینه مصرف خصوصی خانوار ۱.۴ درصد نسبت به تابستان گذشته کاهش پیدا کرده است. کاهش مصرف خصوصی در بهار امسال و تابستان سال گذشته هم تکرار شده و نشان میدهد رفاه خانوار در یکسال اخیر تحت فشار بوده است به طوریکه امکان تقاضای کالاها و خدمات در اقتصاد برای آنها محدود شده است.
رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص نیز افتی شدید در تابستان به خود دیده و به منفی ۴.۸ درصد رسیده است. این در حالی است که این رشد در بهار امسال معادل منفی ۱.۹ درصد و در تابستان سال گذشته معادل ۰.۹ درصد بوده است. آمارها به وضوح روایتی کاهشی از تشکیل سرمایه در اقتصاد ایران دارد. همچنین این آمارها گویای آن است که این کاهش از هر دو کانال ماشینآلات و ساختمان بوده است. تشکیل سرمایه در بخشهای ماشینالات و ساختمان به ترتیب نسبت به تابستان گذشته ۷.۲ درصد و ۱.۷ درصد کاهش پیدا کرده است.
وضعیت تجارت در تابستان نیز مساعد نبوده است. با وجود اینکه صادرات ۸.۳ درصد نسبت به تابستان گذشته رشد داشته اما تنها توانسته ظرفیتهای خالی گذشته اقتصاد را پر کند. واردات کالاها و خدمات نیز ۳۸.۴ درصد در تابستان افت داشته که در راستای افول ۲۱.۴ درصدی در بهار امسال بوده است.
رشد به روش ارزش افزوده
نفت ناجی رشد اقتصادی نشد
رشد اقتصادی به روش ارزش افزوده نیز وضعیت بهتری نداشته است. در تابستان امسال با احتساب نفت معادل ۰.۳ درصد و بدون احتساب آن معادل منفی ۰.۴ درصد بوده است. ارقامی که نسبت به تابستان سال گذشته افولی جدی داشته است. با وجود اینکه افزایش استخراج نفت در تابستان امسال باعث شده رشد اقتصادی کل به روش ارزش افزوده منفی نشود اما درآمد حاصل از این منبع نتوانسته اقتصاد را از رکود خارج کند.
تعمیق رکود در بخش صنعت و ساختمان
بررسی جزئیات رشد اقتصادی به روش ارزش افزوده حکایت از کاهش تولید در بخش کشاورزی داشته که با توجه به کاهش نزولات آسمانی قابل انتظار بوده است. تولیدات بخش کشاورزی در این فصل ۳.۲ درصد نسبت به تابستان گذشته ریزش داشته است.
در تابستان سال جاری، رشد تولیدات گروه صنعت و معدن بدون احتساب نفت منفی ۰.۷ درصد بوده است. بخش صنعت به تنهایی ۰.۴ درصد کاهش تولید داشته است. «توزیع گاز طبیعی» و «تامین آب و برق» نیز به ترتیب کاهش ۲.۲ درصدی و ۵.۴ درصدی نسبت به تابستان گذشته داشته است. بخش ساختمان نیز در تابستان رکودی جدی را تجربه کرده و میزان تولید آن با کاهش ۱.۷ درصدی مواجه بوده است.
بر خلاف آمارهای ریزشی بخش صنعت، میزان تولید بخش نفت افزایشی بوده است. آمارهای رشد تابستان گویای آن است که تولید و استخراج نفت در ۲.۸ درصد افزایش یافته که نسبت به بهار صعودی بوده است. البته باید به این نکته دقت داشت که افزایش تولید نفت و درآمدهای حاصل از فروش آن نتوانسته کشور را از رکود خارج کند. همچنین با وجود رشد بخش نفت، همچنان میزان افزایش تولید و استخراج این طلای سیاه کمتر از سالهای گذشته بوده است.
در میان بخشهای اقتصادی، بخش خدمات توانسته است تا حدی از رکود نجات پیدا کند. طبق آمارها، رشد این بخش در تابستان امسال ۰.۵ درصد بوده است. بررسی زیربخشهای خدمات نشان میدهد تنها زیربخشهای «عمده و خردهفروشی، هتل و رستوران»، «امور عمومی، آموزش، بهداشت و مددکاری» و «سایر خدمات عمومی، اجتماعی و شخصی» کاهش تولید را تجربه کردهاند.
