به گزارش اکوایران، در حالی که اوکراین و روسیه در تلاشاند با بهرهگیری از نفوذ رئیسجمهور آمریکا، ترامپ، مسیر مذاکرات صلح را شکل دهند، کرملین مدعی شد که یک حمله پهپادی اوکراینی اقامتگاه پوتین، تزار روس، را هدف قرار داده است. این ادعا که توسط کییف تکذیب شد، نه تنها بهانهای برای سختتر کردن مواضع مسکو در مذاکرات شد، بلکه رقابت دیپلماتیک میان رهبران جنگ را به سطحی تازه و پیچیده کشاند و نشان داد هر دو طرف، با بازی روایتها، میکوشند نتیجه صلح آینده را به نفع خود رقم بزنند.
تلاش برای ترور؟
به نوشته الجزیره، خبرها حاکی از آن است که اوکراین در یک حمله پهپادی به دنبال ترور پوتین بود. این اقدام در مکانی با نام «دولگیه بورودی» یا «ریشهای بلند» انجام شد و یکی از اقامتگاههای رسمی محبوب ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه است که در ساحل دریاچهای در شمالغرب این کشور ساخته شده است. در گذشته، رهبران شوروی از جمله ژوزف استالین و نیکیتا خروشچف نیز از آن استفاده میکردند. کرملین مدعی شده است که پهپادهای اوکراینی این سایت بهشدت محافظتشده در منطقه نووگورود را هدف قرار دادهاند و از این ادعا برای توجیه سختتر کردن موضع خود در مذاکرات صلح استفاده میکند. با این حال، کرملین روز سهشنبه از ارائه هرگونه مدرکی برای پشتیبانی از این ادعا خودداری کرد.
روسای جمهور آمریکا و اوکراین روز گذشته در عمارت مار-ئه-لاگو در فلوریدا دیدار کردند. در این دیدار ترامپ احتیاط داشت و گفت شاید صلح در اوکراین رخ ندهد.
به گفته تحلیلگران، پیشرفت ظاهری در همسو کردن دیدگاههای دو رهبر، پوتین را در موضع تدافعی قرار داده است. اسلاومیر دبِسکی، استاد روابط بینالملل در کالج اروپا ، گفت: «از نگاه پوتین، آخرین نشست مارالاگو بد پیش رفت. روسیه نمیتواند هیچگونه تضمین امنیتی برای اوکراین را بپذیرد.» او افزود: «از آنجا که دقیقاً همین مسائل اهمیت اساسی دارند، منافع مسکو نه در سازش، بلکه در یک فروپاشی دیگر مذاکرات است.»
پوتین برای حفظ شتاب در گرم شدن روابط دوجانبه، در عین امتناع از دستیابی به توافق صلح، فرصتهای تجاری متعددی را در روسیه پیش روی رئیسجمهور آمریکا قرار داده است. ساموئل چاراپ، تحلیلگر باسابقه مسائل روسیه و پژوهشگر سیاسی در اندیشکده آمریکایی رَند، گفت: «ممکن است دوران تلاش پوتین برای ماندن در دل ترامپ بدون پایان دادن واقعی به جنگ به سر آمده باشد. یا بهانهای به او داده شد، یا خودش بهانهای ساخت تا موضع سختگیرانهتری در پیش بگیرد.»
همه چیز به نگاه ترامپ بستگی دارد
به نوشته نیویورک تایمز، دور از میدان نبرد، هر یک از دو طرف میکوشند بر برداشت رئیسجمهور ترامپ از درگیری نظامی اثر بگذارند، زیرا به دنبال مذاکره برای دستیابی به توافق صلحی به سود خود هستند. زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، هنگام بازگشت از فلوریدا در روز دوشنبه میتوانست نفسی به آسودگی بکشد. دیدار او با ترامپ برای گفتوگو درباره یک طرح صلح، ظاهراً بدون حاشیه گذشته بود.
اما در حالی که زلنسکی در مسیر بازگشت به خانه بود، ولادیمیر پوتین، تلفنی با ترامپ گفتوگو کرد و پیچ تازهای به ماجرا افزود. پوتین مدعی شد که یک حمله پهپادی اوکراین شبانه یکی از اقامتگاههای او در روسیه را هدف قرار داده است. ترامپ بعداً هنگام بازگویی این تماس به خبرنگاران گفت: «من از این خوشم نیامد. الان زمان انجام چنین کارهایی نیست. خیلی عصبانی شدم.»
این اتهام دقیقاً از همان نوعی بود که میتوانست تلاشهای دیپلماتیک اوکراین را از مسیر خارج کند. زلنسکی بلافاصله آن را تکذیب کرد و در شبکههای اجتماعی این ادعا را «کاملاً ساختگی» توصیف کرد که با هدف «تخریب همه دستاوردهای تلاشهای دیپلماتیک مشترک ما با تیم رئیسجمهور ترامپ» مطرح شده است. زلنسکی افزود که مذاکرهکنندگان اوکراینی این ادعا را با همتایان آمریکایی در میان گذاشتهاند و وزیر خارجه اوکراین نیز در این باره موضعگیری کرده است. در همین حال، چندین مقام روس این اتهام را بهطور علنی تکرار کردند و گفتند مسکو در واکنش، موضع خود را در مذاکرات سختتر خواهد کرد.
هر دو طرف جنگ، رئیسجمهور آمریکا را اهرم اصلی خود برای مذاکره بر سر یک توافق صلح آینده میدانند. ماههاست که میکوشند برداشت او از وضعیت میدانی را شکل دهند. این تلاشها شامل ادعاهای روسیه درباره تصرف شهرهایی بوده که هنوز بهطور کامل سقوط نکردهاند و نیز خودداری اوکراین از اذعان فوری به سقوط برخی شهرها. کییف و مسکو همچنین یکدیگر را به امتناع از سازش برای رسیدن به توافق صلح و تلاش برای برهم زدن مذاکرات متهم کردهاند.
ترامپ و دیدگاه های نامشخص از آینده جنگ
پس از نزدیک به یک سال تلاش ناموفق برای پایان دادن به جنگ، دیدگاههای ترامپ درباره این درگیری همچنان نامشخص است. به گفته تحلیلگران، روسیه در نبرد برای شکلدهی به برداشت او دست بالا را داشته است. ترامپ در چند نوبت طی امسال جانب مسکو را گرفته؛ تا حدی به دلیل برتری روسیه در میدان نبرد، که با باور تکرارشونده او مبنی بر پیروزی طرف قدرتمندتر همخوانی دارد. زلنسکی اغلب ناچار بوده برای نجات تلاشهای دیپلماتیک، تعامل خود با طرف آمریکایی را افزایش دهد و متحدان اروپایی را بسیج کند تا ترامپ را به سمت موضعی کمتر متمایل به روسیه سوق دهد.
هری نِدِلکو، مدیر ارشد در مؤسسه پژوهشی «راسموسن گلوبال»، گفت: «زلنسکی در جلب نظر ترامپ با چالشی روبهروست که پوتین با آن مواجه نیست»، و یادآور شد که پوتین رابطه نزدیکتری با ترامپ نسبت به رئیسجمهور اوکراین دارد. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، روز سهشنبه بار دیگر تأکید کرد که روسیه موضع مذاکرهای خود را سختتر خواهد کرد، بیآنکه مشخص کند مسکو دقیقاً چگونه خواستههایش را تغییر خواهد داد. او به خبرنگاران گفت روسیه «فرآیند مذاکره و گفتوگو را عمدتاً با آمریکاییها ادامه خواهد داد».
حالا وقت درآوردن دستکشهاست
الکساندر کوتس، خبرنگار جنگی روزنامه طرفدار کرملین «کومسومولسکایا پراودا»، در ستونی که بازتابدهنده لحن غالب بود، نوشت اکنون زمان «برداشتن دستکشها» در رویارویی با «این ناپلئون شهرستانی» فرا رسیده است. او نوشت پاسخ باید «قاطع و ویرانگر» باشد، از جمله ترور مقامها و فرماندهان ارشد اوکراینی، و نتیجه گرفت که «اکنون روند صلح مرده است».
برای رد ادعای روسیه، مقامهای اوکراینی به اظهارات متناقض مسکو درباره تعداد پهپادهایی که گفته میشود به نووگورود پرواز کردهاند، اشاره کردند. یک مقام ارشد فرانسوی که به دلیل مقررات دولتی نخواست نامش فاش شود، این دیدگاه را تأیید کرد و گفت هیچ مدرکی برای اثبات اتهامات مسکو وجود ندارد. با این حال، هند، پاکستان و امارات متحده عربی بیانیههایی در محکومیت حمله ادعایی صادر کردند.
جنگ روایت ها
با بنبست مذاکرات بر سر مسائل سرزمینی، بخش بزرگی از نبرد روایتها در هفتههای اخیر بر این متمرکز بوده که کدام طرف در میدان نبرد در حال پیشروی است. اوایل دسامبر، پوتین از خبرنگاران دعوت کرد بیایند و «خودشان ببینند» که نیروهای روس شهر کوپیانسک در شمالشرق اوکراین را تصرف کردهاند. اما حدود ۱۰ روز بعد، این زلنسکی بود که به آنجا رفت و با فیلمبرداری از کنار تابلوی ورودی شهر اعلام کرد که بخش عمدهای از آن تحت کنترل اوکراین است، موضوعی که نقشههای میدانی تهیهشده توسط گروههای مستقل نیز آن را تأیید کردند.
روز دوشنبه، پوتین با فرماندهان ارشد در کرملین دیدار کرد و گفت نیروهای روس تنها حدود ۹ مایل با شهر زاپوریژیا در جنوب اوکراین، یک مرکز صنعتی بزرگ فاصله دارند. او به نیروهایش دستور داد این شهر را «در آینده نزدیک» تصرف کنند. با این حال، روسیه از سال ۲۰۲۲ تاکنون هیچ شهر بزرگی را تصرف نکرده و تحلیلگران نظامی میگویند توان لازم برای انجام چنین کاری را ندارد. روسیه استدلال کرده که پیشرویاش در این منطقه اجتنابناپذیر است و اوکراین باید همین حالا، حتی به قیمت واگذاری زمین، به توافق برسد تا از تلفات بیشتر در دفاع از دونتسک جلوگیری شود. ترامپ پس از دیدار با زلنسکی در روز یکشنبه همین استدلال را تکرار کرد و گفت اوکراین «بهتر است به توافق برسد تا اینکه در ماههای آینده آن را در میدان نبرد از دست بدهد».
جنگی که روسیه را از پای در می آورد!
روسیه به یک نقطه عطف تلخ نزدیک میشود: تا اواسط ژانویه، «عملیات ویژه نظامی» ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، در اوکراین از نظر زمانی از جنگ جبهه شرقی طولانیتر خواهد شد؛ جنگی که با تهاجم آلمان نازی به اتحاد جماهیر شوروی در ژوئن ۱۹۴۱ آغاز شد و با سقوط برلین در مه ۱۹۴۵ پایان یافت. پوتین بهطور مشهور به جنگ جهانی دوم وسواس دارد و بزرگداشت رسمی پیروزی شوروی بر آلمان نازی بخشی از چسب ایدئولوژیکی است که دولت روسیه را کنار هم نگه میدارد. روسیهِ پوتین حتی شاهد اعاده حیثیت ژوزف استالین بوده است؛
با این حال، به نوشته سیانان، با نزدیک شدن به پایان سال، پوتین با اعتمادبهنفس نشان میدهد که زمان به سود اوست و پیروزی اجتنابناپذیر است. او پیش از دیدار با نارندرا مودی، نخستوزیر هند، در ماه دسامبر، در گفتوگویی با «ایندیا تودی» گفت روسیه «در هر صورت دونباس و نووروسیا را آزاد خواهد کرد، چه از راه نظامی و چه از راههای دیگر»، این سرسختی خونبار به نظر میرسد بخشی از راهبرد چانهزنی باشد. پوتین بیتردید میداند که دونالد ترامپ، مصمم است به توافقی درباره اوکراین دست یابد و رهبر روسیه هر کاری از دستش برآمده انجام داده تا بیشترین امتیاز ممکن را از اشتیاق واشنگتن برای پایان دادن به درگیری بگیرد.
پوتین و اعتماد به نفس کاذب
دلایل پوتین برای نمایش این اعتمادبهنفس روشن است. نخست آنکه رهبر کرملین شاهد بوده است که جبههای که زمانی در غرب برای حمایت از کییف یکپارچه به نظر میرسید، پس از روی کار آمدن ترامپ در ژانویه دچار شکافهای جدی شده است. در فوریه، جیدی ونس، معاون رئیسجمهور آمریکا، با سخنرانی تند خود علیه متحدان فراآتلانتیکی واشنگتن در کنفرانس امنیتی مونیخ، رهبران اروپایی را شوکه کرد. پس از آن نیز شاهد سرزنش علنی زلنسکی از سوی ترامپ و ونس در دفتر بیضی کاخ سفید بودیم.
ارزیابیهای اطلاعاتی آمریکا نشان میدهد ولادیمر پوتین خواستار احیای بلوک شوروی است و میخواهد تمام اوکراین را تصرف کند.
چند ماه بعد، کرملین یک پیروزی تبلیغاتی دیگر به دست آورد: دیدار سران پوتین و ترامپ در انکوریجِ آلاسکا. هرچند این نشست به گرم شدن روابط آمریکا و روسیه منجر نشد، اما برای پوتین چیزی فراتر از یک فرصت عکاسی بود؛ او توانست زمان بیشتری برای ادامه جنگ فرسایشی بیامان خود علیه اوکراین بخرد.
با این حال، بیمیلی ظاهری پوتین برای ورود جدیتر به تلاشهای صلح پس از نشست انکوریج، در نهایت صبر ترامپ را آزمود. دعوت به دومین نشست دوجانبه آمریکا و روسیه در بوداپست لغو شد و دولت ترامپ تحریمهایی را علیه دو شرکت بزرگ نفتی روسیه اعمال کرد. رئیسجمهور آمریکا که اغلب از پوتین تمجید میکند، این بار نارضایتی خود از همتای روسیاش را ابراز کرد. با این همه، به نظر میرسد یخ روابط واشنگتن و مسکو به اندازهای آب شده که امکان پیشبرد یک تلاش دیپلماتیک نامتعارف آمریکا به رهبری استیو ویتکاف، شریک تجاری پیشین ترامپ، و دامادش جرد کوشنر فراهم شود.
