به گزارش اکوایران، در پی حملات اسرائیل و با همراهی آمریکا به زیرساختهای هستهای ایران طی جنگ دوازده روزه، برخی گزارشهای رسانهای اخیر مدعی شدهاند تلآویو اکنون تهدیدی دیگر را در اولویت قرار داده: برنامه موشکی ایران.
نکته قابل توجه این است که این گزارشها در آستانه سفر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل به واشنگتن برای دیدار با دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده منتشر شده و گویای اختلاف نگاه واشنگتن و تلآویو بر سر موضوع ایران و موشکهای بالستیک است که به محور اصلی نگرانیهای اسرائیل تبدیل شده است.
چرخش معنادار در برابر تهران
به نوشته اوراسیا ریویو، در حالی که نتانیاهو خود را برای دیدار با ترامپ در ۲۹ دسامبر در فلوریدا آماده میکند، محور اصلی گفتوگوها با یک چرخش معنادار ایران خواهد بود. به نظر میرسد اسرائیل تمرکز خود را بهطور ویژه بر برنامه موشکهای بالستیک ایران گذاشته است؛ برنامهای که از نگاه تلآویو، پس از آنکه حملات مشترک آمریکا و اسرائیل در ماه ژوئن به زیرساختهای هستهای ایران آسیب وارد کرد، به فوریترین تهدید علیه این رژیم تبدیل شده است.
اکوایران: ایران با نمایش توان موشکی و موشکهای بالستیک خود، پیام بازدارندگی به آمریکا و اسرائیل ارسال میکند. با این حال گمانهزنی درمورد توان نظامی ایران در میان کشورهای خارجی متفاوت است.
این تغییر تمرکز، نشاندهنده شکاف فزایندهای میان دیدگاههای آمریکا و اسرائیل است. ترامپ بارها مدعی شده که برنامه هستهای ایران «نابودشده» و بمباران مراکز اصفهان، فردو و نطنز را عامل این وضعیت دانسته است. اسرائیل در برابر ادعا میکند برنامه هستهای ایران دستکم یک یا دو سال عقب افتاده است. با این حال، اسرائیل اکنون نگران است که موشکهایی که تهران در حال انباشت آنهاست، میتوانند بهزودی سامانههای دفاعی را از کار بیندازند؛ موضوعی که در ماه ژوئن و زمانی که ۳۶ فروند از مجموع ۵۵۰ موشک شلیکشده به اسرائیل اصابت کرد و خسارات گستردهای به بار آورد، بهروشنی نمایان شد.
نگران از اقدام پیشدستانه
مقامهای اسرائیلی، افزایش توان موشکی ایران را «فوریتر» از برنامه هستهای آن توصیف کردهاند. اسرائیل با اشاره به رزمایشهای اخیر در ایران به واشنگتن هشدار داده که تهران ممکن است از این تمرینها بهعنوان پوششی برای حملات غافلگیرانه استفاده کند. این هشدارها در حالی مطرح میشود که گزارشهای متناقضی درباره این آزمایشها منتشر شده است.
ایال زمیر، رئیس ستاد ارتش اسرائیل، بهطور ضمنی از آمادگی برای حملات جدید علیه ایران «در هر جا که لازم باشد» سخن گفت و بهویژه خطوط تولیدی را در اولویت دانست که اسرائیل نگران است بتوانند سالانه تا ۳ هزار موشک تولید کنند.
برخی گزارشهای رسانهای مدعی شدهاند نتانیاهو قصد دارد گزینههای مختلف حمله، از عملیات صرفاً اسرائیلی گرفته تا حملات مشترک یا با حمایت آمریکا را به ترامپ ارائه دهد و استدلال کند که موشکها به ایران امکان میدهند جنگهای منطقهای را از طریق حزبالله و حوثیها پیش ببرد و همزمان، احیای برنامه هستهای خود را پوشش دهد.
روایت جدید از سلاحهای کشتار جمعی
به گفته یک کارشناس امنیتی، اسرائیل در حال فشار بر ایالات متحده است تا موشکها را در رده «سلاحهای کشتار جمعی» قرار دهد. اسرائیل تلاش میکند با استفاده از تجربه جنگ اخیر، ایالات متحده را قانع کند که توان موشکی ایران به اندازه توان هستهای آن، تهدیدی وجودی محسوب میشود.
با این حال، تاکنون آمریکا رغبت چندانی به این دیدگاه نداشته و همواره برنامه هستهای را خطر اصلی برای خود دانسته، و میپندار اکنون این خطر تضعیف شده است. از این منظر اسرائیل تلاش دارد این موشکها را در حکم سلاحهای کشتار جمعی جا بزند. اما حمله گسترده علیه توان موشکی ایران، ممکن است تهران را به سوب تغییر اساسی در دکترین سوق دهد.
خط قرمز موشکی تهران
تهران همواره تأکید کرده که برنامه موشکیاش غیرقابل مذاکره است و آن را صرفاً دفاعی میداند. اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، در ۲۲ دسامبر این موضع را بار دیگر تکرار کرد: «توانمندیهای دفاعی جمهوری اسلامی ایران با هدف بازدارندگی در برابر هرگونه فکر تجاوز به ایران طراحی شده است. تحت هیچ شرایطی این توانمندیها موضوع بحث یا مذاکره نخواهند بود.»
به گفته حمیدرضا عزیزی، پژوهشگر مؤسسه آلمانی امور بینالملل و امنیت، اگرچه آمریکا و اسرائیل ممکن است اهداف متفاوتی از ایران داشته باشند، اما در یک نکته اشتراک نظر دارند و آن این پندار است که زمان آن رسیده که امتیازات بیشتری از آن گرفته شود».
ایران برد موشکهای خود را به ۲ هزار کیلومتر محدود کرده، اما در ماههای اخیر بهطور ضمنی اعلام کرده است که در صورت لزوم میتواند این سقف را افزایش دهد. عزیزی گفت آمریکا و اسرائیل خواهان کاهش برد موشکهای ایران هستند، موضوعی که برای تهران غیرقابل قبول است. او افزود حتی در سناریوی بسیار بعیدِ دستیابی به توافقی درباره برنامه موشکی ایران، واشنگتن بهخوبی میداند که اجرای چنین توافقی بسیار دشوار خواهد بود؛ چراکه هیچ نهاد بینالمللی ناظر یا رژیم پادمانی مشخصی برای برنامههای موشکی وجود ندارد. در چنین فضایی، عزیزی استدلال کرد که موشکها بهعنوان اهرم فشار به کار گرفته میشوند: «اول، برای وادار کردن ایران به کنار گذاشتن کامل غنیسازی اورانیوم در خاک خود؛ و دوم، برای گرفتن امتیاز در زمینه حمایت از متحدان منطقهای».
شادمان اما نگران؛ بخشی از یک پازل بزرگتر؟
مواضع اسرائیل درباره برنامه موشکی ایران با واکنشی دوگانه در رسانههای ایرانی روبهرو شده است. روزنامه جوان با برجسته کردن سرعت بازسازی زرادخانه موشکی ایران پس از جنگ ماه ژوئن، نوشت که اسرائیل از توان ایران برای شلیک صدها موشک در یک درگیری احتمالی «وحشتزده» است. این دیدگاه در دیگر رسانههای تندرو، از جمله خبرگزاری مهر، نیز بازتاب یافت.
در صورتی که تنشهای آمریکا با ونزوئلا به یک جنگ قابل توجه تبدیل شود و اگر در این شرایط مناقشه دیگری میان ایران و اسرائیل شکل بگیرد، این امر باعث میشود توانایی واشنگتن برای کمک به دفاع از اسرائیل با کاهش روبهرو شود.
با این حال، برخی رسانهها خواستار احتیاط شدهاند. سایت بولتننیوز استدلال کرد که نتانیاهو در حال اغراق درباره توان ایران برای بازسازی ذخایر موشکی خود است تا حملهای جدید را توجیه کند، اما در عین حال تأکید کرد که تهران باید این لفاظیها را جدی بگیرد. این رسانه نوشت:«هر خبر یا گزارشی که منتشر میشود میتواند بخشی از یک پازل بزرگتر باشد. تشخیص اینکه کدام خبر واقعی است و کدام بخشی از جنگ روانی، آسان نیست. اما انجام این تمایز یک ضرورت امنیتی است.»
