به گزارش اکوایران، طبق گفتهی چهار منبع آگاه و بر اساس یک تحلیل دولتی که رویترز به آن دست یافته، هند نگران است که سد عظیم برنامهریزیشده چین در تبت جریان آب یک رودخانه مهم را در فصل گرما تا ۸۵ درصد کاهش دهد؛ موضوعی که باعث شده دهلی طرحهای ساخت سد خودش را برای کاهش اثرات، سرعت ببخشد.
دولت هند از اوایل دهه ۲۰۰۰ پروژههایی را برای کنترل جریان آبی که از یخچال «انگسی» در تبت سرچشمه میگیرد و زندگی بیش از ۱۰۰ میلیون نفر در چین، هند و بنگلادش را تأمین میکند. اما این برنامهها با مقاومت شدید و گاه خشونتآمیز ساکنان ایالت مرزی «آروناچال پرادش» روبهرو شده، چرا که آنها میترسند روستاهایشان زیر آب برود و شیوه زندگیشان نابود شود.
به گزارش رویترز، در دسامبر، چین اعلام کرد قصد دارد بزرگترین سد برقآبی جهان را در شهرستانی مرزی و درست پیش از ورود رودخانه «یارلونگ زانگبو» به هند بسازد. این موضوع باعث نگرانی در دهلی شد، که رقیب دیرینه استراتژیکش، که مدعی بخشهایی از آروناچال پرادش است میتواند کنترل خود بر این رودخانه را به ابزاری سیاسی تبدیل کند. رودخانهای که از یخچال انگسی سرچشمه گرفته و در هند به نامهای «سیانگ» و «براهماپوترا» شناخته میشود.
در ماه مه، بزرگترین شرکت برقآبی هند مواد مربوط به نقشهبرداری را با حفاظت پلیس مسلح به نزدیکی محل احتمالی «سد چندمنظوره ذخیرهسازی آپر سیانگ» منتقل کرد؛ سدی که اگر ساخته شود، بزرگترین سد کشور خواهد بود. مقامات ارشد هندی نیز امسال جلساتی درباره سرعتبخشیدن به ساختوساز برگزار کردهاند، از جمله جلسهای که در ژوئیه توسط دفتر نخستوزیر نارندرا مودی سازماندهی شد.
پکن هنوز برنامههای جزئی درباره ساخت این سد منتشر نکرده، اما تحلیل مذکور بر اساس مطالعات پیشین نهادهای وابسته به دولت هند مانند «کمیسیون مرکزی آب» و تخمین اندازه پروژه چینی که در ژوئیه کلنگزنی شد و هزینهای نزدیک به ۱۷۰ میلیارد دلار خواهد داشت، صورت گرفته است.
برآورد دهلی این است که سد چینی میتواند تا ۴۰ میلیارد متر مکعب آب را منحرف کند، یعنی بیش از یکسوم آبی که سالانه در نقطه مرزی کلیدی دریافت میشود. به گفته منابع و سند مورد نظر، این تأثیر، زمانی که دما بالا میرود و زمینها در بخشهای وسیعی از هند خشک میشوند، بهویژه در ماههای غیرمونسونی شدید خواهد بود.
پروژه آپر سیانگ با ظرفیت پیشبینیشده ۱۴ میلیارد متر مکعب میتواند این مشکل را کاهش دهد و به هند اجازه دهد در فصل خشک آب رهاسازی کند. این بدان معناست که شهر مهم «گواهاتی» که به صنایع و کشاورزی پرمصرف آب وابسته است، شاهد کاهش ۱۱ درصدی عرضه خواهد بود؛ در حالی که اگر سد هندی ساخته نشود، این کاهش تا ۲۵ درصد میرسد.
به گفته منابع، این پروژه همچنین میتواند هر اقدام احتمالی پکن برای رهاسازی سیلابهای ویرانگر در پاییندست را خنثی کند.
طبق سند و گفته منابع، اگر سطح ذخیره سد هند به حداقلبرشد، یعنی کمتر از ۵۰ درصد ارتفاعش پر از آب باشد، قادر خواهد بود هرگونه آب مازاد ناشی از تخریب زیرساختهای چین را کاملاً جذب کند. دو منبع گفتند هند در حال بررسی پیشنهادی است که بر اساس آن همیشه ۳۰ درصد از ظرفیت سد خالی بماند تا در برابر افزایشهای غیرمنتظره آب آمادگی داشته باشد.
سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به پرسشهای رویترز گفت پروژههای برقآبی این کشور «تحت پژوهشهای علمی دقیق درباره ایمنی و حفاظت محیطزیست انجام شده و تأثیر منفی بر منابع آب، بومشناسی یا زمینشناسی کشورهای پاییندست نخواهد داشت.» او افزود: «چین همواره رویکردی مسئولانه نسبت به توسعه و بهرهبرداری از رودخانههای مرزی داشته و ارتباط و همکاری بلندمدت با کشورهای پاییندست مانند هند و بنگلادش را حفظ کرده است.»
وزارت خارجه هند گفته است که دیپلمات ارشد این کشور، اس. جایشانکار، نگرانیها درباره سد را در دیدار با همتای چینیاش در تاریخ ۱۸ اوت مطرح کرده است. یکی از معاونان جایشانکار نیز در اوت به قانونگذاران گفت دولت اقداماتی برای حفاظت از جان و معیشت شهروندان مناطق پاییندست در حال اجرا دارد، از جمله ساخت همین سد.
خود هند نیز از سوی پاکستان، متحد چین که در ماه مه با هند درگیر شد، متهم شده که از آب بهعنوان سلاح استفاده میکند. دهلی امسال مشارکت خود را در معاهده ۱۹۶۰ تقسیم آب با اسلامآباد تعلیق کرد و در حال بررسی انحراف جریان یک رودخانه حیاتی دیگر از همسایه پاییندست خود است. یک دادگاه بینالمللی حکم داده که هند باید به این توافق پایبند باشد، اما دهلی میگوید این نهاد صلاحیت رسیدگی ندارد.
وقتی کارگران اِناِچپیسی در ماه مه تجهیزات نقشهبرداری را نزدیک روستای «پارونگ» منتقل کردند، اهالی خشمگین ماشینآلاتشان را تخریب کرده، پلی نزدیک را ویران ساختند و چادرهای نیروهای پلیس اعزامی را غارت کردند.
بسیاری از آنها از جامعه «آدی» در آروناچال هستند که از کشت برنج، پرتقال و لیموترش در تپهها و درههای مهآلود تغذیهشده توسط رود «سیانگ» زندگی میگذرانند.
روستاییان پاسگاههای موقت در جادههای منطقه برپا کردهاند تا مانع ورود کارگران اِناِچپیسی شوند. همین باعث شده نیروهای امنیتی کیلومترها پیاده، اغلب در تاریکی شب، برای رسیدن به محل احتمالی سد حرکت کنند.
دولت ایالتی در بیانیهای گفت این پروژه «امنیت آبی را تضمین کرده و مدیریت سیلاب برای مقابله با هرگونه افزایش احتمالی جریان آب را فراهم میکند.» دولت افزود که در ژوئن تصمیم گرفته وارد گفتوگوهای جبرانی تفصیلی با خانوادههای آسیبدیده احتمالی شود.
هند پیشینهای طولانی از جنبشهای اعتراضی علیه سدهای بزرگ دارد؛ اعتراضهایی که گاهی این پروژهها را سالها به تأخیر انداخته یا باعث کوچکتر شدن آنها شده است.
چهار منبع گفتند حتی اگر سد آپر سیانگ مجوز بگیرد، ساخت آن پس از کلنگزنی ممکن است یک دهه طول بکشد. این بدان معناست که پروژه احتمالاً پس از سد چین تکمیل خواهد شد؛ سدی که پکن انتظار دارد اوایل تا میانه دهه ۲۰۳۰ شروع به تولید برق کند.
