جنگ 12 روزه نشان داد که مرحله ترکیب سوخت جامد، گلوگاه تولید موشک‌های ایران است. اگر تهران بر این محدودیت غلبه کند، ظرفیت از سرگیری تولید انبوه را خواهد داشت.

به گزارش اکوایران، خبرگزاری اسوشیتدپرس با انتشار مجموعه‌ای از تصاویر ماهواره‌ای مدعی شد ایران بازسازی سایت‌های تولید موشک را که در جریان جنگ ۱۲روزه ماه ژوئن هدف حملات اسرائیل قرار گرفته بودند آغاز کرده است. اما به نوشته این رسانه، یک مؤلفه کلیدی هنوز در دسترس نیست: دستگاه‌های میکسر بزرگی که برای تولید سوخت جامد موشک‌ها ضروری‌اند.

به ادعای آسوشیتدپرس، احیای برنامه موشکی برای تهران حیاتی است. ایران معتقد است احتمال وقوع دور تازه‌ای از جنگ با اسرائیل وجود دارد و موشک‌ها بازدارنده اصلی ایران محسوب می‌شوند، به‌ویژه پس از آنکه در جنگ اخیر بخشی از سامانه‌های پدافند هوایی کشور آسیب دید. مقام‌های ایران همواره تأکید داشته‌اند که موضوع موشکی هرگز در دستورکار مذاکرات با غرب قرار نخواهد گرفت.

اسنپ‌بک و برنامه موشکی

کارشناسان می‌گویند دستیابی به «میکسرهای سیاره‌ای» سوخت جامد هدف اصلی تهران است، به‌ویژه در آستانه بازگشت احتمالی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در پایان ماه جاری؛ تحریم‌هایی که هرگونه توسعه برنامه موشکی را نیز هدف قرار خواهند داد. مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران قرار است روز چهارشنبه در مجمع عمومی سازمان ملل سخنرانی کند.

این دستگاه‌ها با پره‌هایی شبیه مدار سیارات عمل می‌کنند و امکان ترکیب یکنواخت سوخت را فراهم می‌سازند. تحلیلگران می‌گویند ایران می‌تواند همچون گذشته برای تأمین آن‌ها به چین تکیه کند؛ کشوری که پیش‌تر مواد و تجهیزات مرتبط با سوخت موشک را از آن خریداری می‌کرد. سام لِیر، پژوهشگر مرکز مطالعات عدم اشاعه جیمز مارتین، گفت: «اگر ایران دوباره بتواند برخی ملزومات کلیدی مانند میکسرهای سیاره‌ای را تهیه کند، زیرساخت لازم برای ازسرگیری سریع تولید همچنان مهیاست».

تاسیسات موشکی شاهرود

تصاویر ماهواره‌ای از تاسیسات موشکی شاهرود

اهداف حملات اسرائیل و بازسازی سریع ایران

جنگ ژوئن عمدتاً سایت‌های تولید موشک سوخت جامد ایران را هدف گرفت؛ چرا که این موشک‌ها سریع‌تر از موشک‌های سوخت مایع آماده شلیک می‌شوند و در برابر حمله غافلگیرانه آسیب‌پذیری کم‌تری دارند. آسوشیتدپرس با استناد به تصاویر ماهواره‌ای اخیر مدعی شده که در دو مرکز مهم «پارچین» و «شاهرود» بازسازی ساختمان‌های ویژه ترکیب سوخت در جریان است. کارشناسان می‌گویند سرعت بالای بازسازی نشان‌دهنده اهمیت حیاتی برنامه موشکی برای تهران است؛ در حالی که حتی تأسیسات هسته‌ای بمباران‌شده ایران نیز چنین اولویتی ندارند.

طبق گزارش یک اندیشکده آمریکایی، ایران در جریان جنگ ۱۲روزه ۵۷۴ موشک بالستیک به سمت اسرائیل شلیک کرد. با احتساب درگیری‌های پیش از جنگ، این رقم به بیش از ۹۰۰ فروند می‌رسد. برآورد ادعایی ارتش اسرائیل زرادخانه بالستیک ایران را 2500 موشک تخمین زده است.

کارل پارکین، پژوهشگر مرکز جیمز مارتین، گفت: «پیش از جنگ، ایران به طرف تولید بیش از 200 موشک سوخت جامد در ماه حرکت می‌کرد، که دلیل تمرکز اسرائیل بر تاسیسات تولید موشک ایران در طول جنگ بود. حملات اسرائیل نشان داد که مرحله ترکیب سوخت، گلوگاه تولید موشک‌های ایران است. اگر تهران بر این محدودیت غلبه کند، ظرفیت از سرگیری تولید انبوه را خواهد داشت».

نقش چین و ابعاد منطقه‌ای

ایران ممکن است برای تهیه دستگاه‌ها و مواد شیمیایی سوخت جامد بار دیگر به چین اتکا کند. به ادعای این خبرگزاری، این مواد شیمیایی ممکن است عامل انفجار بزرگی بوده باشد که در ماه آوریل در بندر عباس رخ داد و جان 70 نفر را گرفت. پس از این حادثه، آمریکا چند شرکت چینی را به اتهام تأمین مواد پیشران برای ایران تحریم کرد.

تاسیسات موشکی پارچین

تصاویر ماهواره‌ای از تاسیسات موشکی پارچین

رئیس‌جمهور ایران و مقام‌های نظامی اوایل همین ماه برای شرکت در رژه «روز پیروزی» چین به پکن سفر کردند. دولت ایران جزئیات روشنی از گفت‌وگوی پزشکیان با شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین منتشر نکرد و رسانه‌های دولتی چین هم هیچ نشانه‌ای ارائه ندادند که تهران درخواستی برای کمک مطرح کرده باشد.

وزارت خارجه چین، در پاسخ به سوالی درباره احتمال تأمین میکسر و مواد سازنده سوخت موشک برای ایران، اعلام کرد که پکن «مایل است همچنان از نفوذ خود برای کمک به صلح و ثبات در خاورمیانه استفاده کند. چین از ایران در حفظ حاکمیت ملی، امنیت و کرامت ملی‌اش حمایت می‌کند. در عین حال، پکن نسبت به تداوم افزایش تنش‌ها در خاورمیانه عمیقاً نگران است.»

نگاه به آینده

جان قاساپ‌اوغلو، پژوهشگر ارشد اندیشکده هادسون در واشنگتن، گفت که پکن می‌تواند سامانه‌های هدایت و ریزپردازنده‌ها را نیز برای موشک‌های بالستیک ایران تأمین کند. او نوشت: «اگر ایران از روابط خود با چین برای تقویت توانمندی‌های نظامی خود استفاده کند، جنگ ۱۲روزه نه یک شکست تعیین‌کننده، بلکه صرفاً یک مانع موقت برای تهران خواهد بود».

لِیر، تحلیلگر مرکز جیمز مارتین، گفت اگر ایران تولید خود را به سطح پیش از جنگ بازگرداند، حجم بالای موشک‌های ساخته‌شده، کار اسرائیل را برای حمله پیش‌دستانه یا رهگیری آن‌ها بسیار دشوارتر خواهد کرد. او افزود: «کاملاً روشن است که ایران سرمایه‌گذاری سنگینی روی برنامه موشکی خود کرده و من فکر نمی‌کنم هرگز حاضر شود آن را وارد مذاکره کند».