به گزارش اکوایران، امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه، هفته گذشته در تالار عظیم و حزنانگیز پانتئون، هنگام برگزاری مراسم خاکسپاری وزیر پیشین دادگستری کشورش، چهرهای گرفته و اندوهناک داشت. این صحنه یادآور انزوای فزاینده رئیسجمهور بود؛ سیاستمداری که با ریزش حمایت متحدان سابقش و سقوط محبوبیتش در میانه یک بحران سیاسی روبهروست که بسیاری آن را نتیجه عملکرد خود او میدانند.
مکرون در سخنرانی روز پنجشنبه خود یادآور شد که رابرت بادینتر، وزیر فقید دادگستری، در راه تلاش برای لغو مجازات اعدام و قانونیکردن ازدواج همجنسگرایان، «مورد انتقاد، تمسخر، تحقیر، توهین و حتی نفرت» قرار گرفت. اشارهای که بسیاری آن را تلویحاً مقایسهای میان سرنوشت بادینتر و موقعیت کنونی مکرون دانستند.
پایان مکرونیسم
به نوشته نشریه فایننشال تایمز، پیشتر نیز از «پایان مکرونیسم» سخن گفته شده بود، اما پس از هفتهای آشفته، که در آن سباستین لکورنو تنها چند روز پس از استعفا، دوباره به عنوان نخستوزیر منصوب شد، اکنون برای بسیاری روشن شده که تجربه نزدیک به دهساله فرانسه با سیاستورزی میانهرو و غیرمتعارف مکرون رو به پایان است.
یکی از مشاوران حزب راستگرای جمهوریخواهان (Les Républicains) که در اوایل هفته با خروج از دولت، زمینه استعفای لکورنو را فراهم کرد، گفت: «این پایان مکرون است. او تمام اعتبار خود را از دست داده. ابتدا نظام سیاسیاش فرو میپاشد و سپس خودِ او به حاشیه میرود».
با این حال، احساسات ضدریاستجمهوری در سیاست فرانسه پدیدهای تازه نیست. فرانسوا اولاند، سلف سوسیالیست مکرون، که تنها یک دوره در قدرت ماند، در زمان خود حتی منفورتر از رئیسجمهور کنونی بود. اما فراتر از کاهش محبوبیت، میراث سیاسی مکرون نیز در معرض تهدید قرار دارد؛ چرا که ائتلاف پارلمانی او دچار شکاف شده و برخی از متحدانش خواستار توقف برخی از اصلاحات اقتصادی او، از جمله افزایش سن بازنشستگی به ۶۴ سال شدهاند.
شارل رودول، نماینده حزب رنسانس، نزدیک به مکرون، میگوید: «مکرونیسم یعنی سیاست اقتصادی لیبرال، گرایش شدید به اروپا و اراده برای اصلاح کشور، همراه با مواضع قاطع در زمینه امنیت. اگر از اصلاحات بازنشستگی عقبنشینی کنیم، بخشی از هویت خود را کنار گذاشتهایم».
با این حال، تلاش مکرون برای بازتعریف سیاست فرانسه ممکن است به همان سرعتی رنگ ببازد که در سال ۲۰۱۷ به اوج رسید. یکی از نزدیکان رئیسجمهور میگوید: «صعود مکرون به قدرت در سال ۲۰۱۷ چرخه سنتی چرخش قدرت میان راست و چپ در فرانسه را شکست. اما آیا آن دوره فقط یک پرانتز دهساله بود یا از این پس شاهد ساختار سیاسی سهقطبی خواهیم بود؟ پاسخ نهایی را تاریخ خواهد داد».
در سال ۲۰۱۷، این بانکدار پیشین مؤسسه روتشیلد توانست در حالی به ریاستجمهوری برسد که هیچگاه پیش از آن در یک مقام انتخابی نبوده و تنها یک دوره در دولت فرانسوا اولاند بهعنوان وزیر اقتصاد خدمت کرده بود. رویکرد «برهمزننده قواعد» او توانست نیروهایی را از مرکز چپ، مرکز راست و حتی بخش خصوصی جذب کند. جوانان نیز با شور فراوان به کارزار انتخاباتیاش پیوستند و نسلی تازه از سیاستمداران را وارد دولت کردند.
آشوب در پاریس
اما امروز، ائتلاف سهحزبی میانهروی مکرون در حال فروپاشی است، در حالی که احزاب مرکز چپ و مرکز راست نیز بر سر حمایت یا عدم حمایت از دولت اختلاف دارند. همزمان، مارین لوپن، رهبر حزب اجتماع ملی، خود را نیرویی باثبات و آماده برای اداره کشور معرفی میکند. فرانسوا پاتریا، سناتور حزب رنسانس، نیز اذعان میکند: «اردوگاه خود ما نشانهای از سلامت ندارد. وضعیت اسفبار است. احزاب در حال دریدن یکدیگرند. مشکل در کاخ الیزه نیست، در پارلمان است. نمایندگان نمیتوانند مصالحه کنند و حالا خواستار استعفای رئیسجمهور شدهاند».
در این میان، لوپن و احزاب چپ افراطی که مدتهاست خواهان کنارهگیری مکرون هستند، این هفته به متحدی تازه دست یافتند: ادوار فیلیپ، نخستوزیر پیشین و یکی از گزینههای احتمالی ریاستجمهوری، که در گفتوگو با لو فیگارو هشدار داد بحران کنونی «اقتدار و ثبات دولت» را تهدید میکند.
مکرون، که دوره ریاستش تا سال ۲۰۲۷ ادامه دارد، بارها گفته است که قصد دارد دورهاش را به پایان برساند. گابریل آتال، دیگر چهره نزدیک به مکرون و نخستوزیر سابق که عمر دولتش بهدلیل تصمیم رئیسجمهور برای برگزاری انتخابات زودهنگام کوتاه شد، گفته است: «دیگر تصمیمات رئیسجمهور را درک نمیکنم».
دو دوره ریاستجمهوری مکرون با بحرانهای پیدرپی همراه بوده است؛ از جنبش ضد دولتی «جلیقهزردها» در سال ۲۰۱۸ گرفته تا تبعات اقتصادی و اجتماعی همهگیری کرونا و طرح بحثبرانگیز اصلاح نظام بازنشستگی. اما ریشه بحران کنونی به تصمیم پرریسک او در سال گذشته بازمیگردد، زمانی که برای مهار رشد حزب لوپن پس از پیروزی آن در انتخابات پارلمان اروپا، مجمع ملی را منحل کرد. این قمار سیاسی، نه تنها اکثریت پارلمانی اردوگاه مکرون را از میان برد، بلکه دست جریان راست افراطی را نیز تقویت کرد.
در حالی که نفوذ امانوئل مکرون بر سیاست داخلی بهتدریج کاهش یافته، او تمام توان خود را بر دیپلماسی متمرکز کرده است؛ از مسائل مربوط به دفاع اروپایی گرفته تا جنگ اوکراین و بحران غزه.
او این هفته در پاریس میزبان وزیران خارجه کشورهای عربی و اروپایی بود تا درباره بازسازی غزه پس از جنگ گفتوگو کنند. پیشتر نیز در دسامبر، هنگام افتتاح مجدد کلیسای نوتردام، مکرون میان دونالد ترامپ، رئیسجمهور تازهمنتخب آمریکا، و ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، دیداری ترتیب داد، نخستین دیدار این دو پس از پیروزی ترامپ.
نشانههای پایان در اردوگاه مکرون
با این حال، فضای اردوگاه مکرون پس از استعفای سباستین لکورنو، «تیره و غمبار» توصیف شده است. بنا بر گفته سه منبع مطلع، برخی از دستیاران و مشاوران کابینه در حال ارسال رزومه به شرکتهای خصوصی هستند تا شغل تازهای پیدا کنند. یکی از مشاوران در حال خروج از دولت گفت: «انحلال پارلمان در سال ۲۰۲۴ تصمیمی احمقانه و آزاردهنده بود، اما آن زمان احساس میکردیم وظیفهمان است برای مقابله با راست افراطی مبارزه کنیم. اکنون آن انگیزه از میان رفته است».
این هفته، رئیسجمهور تنها و سیاهپوش، در حالی که گوشی تلفنش را روی گوش نگه داشته بود، در امتداد رود سن دیده شد. نزدیکان او میگویند مکرون همچنان مصمم و متمرکز است و بر تصویب بودجه سال ۲۰۲۶ و یافتن راهی برای خروج از بنبست کنونی تأکید دارد، هرچند از وضعیت کشورش اندوهناک است. حامیانش این روحیه را نشانهای از قدرت او میدانند. کارل اُلیو، نماینده حزب رنسانس، گفت: «رئیسجمهور جنگجو است؛ تا آخرِ راه میرود تا هرچه از اصلاحات و میراثش باقی مانده را حفظ کند».
در اردوگاه مکرون هنوز کورسوی امیدی وجود دارد که شاید برخلاف همه احتمالات، توافقی حاصل شود. شاید این همان ویژگی مکرونیسم باشد: اعتمادبهنفس بیپایان، حتی در برابر تاریخ، موانع، منتقدان و اشتباهات، و باور به اینکه همیشه راهی برای پیش رفتن وجود دارد. یکی از نزدیکان رئیسجمهور گفت: «صحنهای غمانگیز است، اما هنوز احتمال دارد نوری از دل این تاریکی بدرخشد. در نهایت، همیشه پس از پایان رقص، نوازندگان دستمزد خود را میگیرند».
اما در مقابل، برخی دیگر مکرون را رئیسجمهوری بیش از حد مطمئن و بیش از پیش جدا از واقعیت میدانند؛ کسی که راهحلهای خود را تحمیل میکند، حتی زمانی که شواهد شکست آنها آشکار باشد. یکی از مشاوران سابق دولت گفت: «اوضاع کاملاً آشفته است؛ حلقه اطراف رئیسجمهور او را بهزور خوشبین نگه میدارد... این یک فاجعه است». یک مدیر فرانسوی نیز در توصیف وضعیت کنونی گفت: «به نظرم خودِ مکرون هم نمیداند چه میخواهد بکند و در حال حرکت در تاریکی است. امیدوارم سرنوشتش شبیه تایتانیک نباشد».
