با بررسی روند بلوغ فناوری‌های نوظهور، مقایسه بین دو موج اینترنت اشیاء (IoT) و هوش مصنوعی (AI) آموزنده است. دورانی که اینترنت اشیاء به عنوان یک تحول بزرگ مطرح شد، با وجود هیجان فراوان، بسیاری از پروژه‌ها در مرحله اثبات مفهوم متوقف شدند. بر اساس گزارش سیسکو، حدود ۶۰ درصد از این ابتکارات هرگز به تولید انبوه نرسیدند. این امر عمدتاً ناشی از چالش‌های فنی، هزینه‌های بالای سخت‌افزار و نبود استراتژی روشن بود. با این حال، تجربه IoT یک درس کلیدی داشت: فناوری‌هایی که مشکل کسب‌وکار واقعی را حل کنند، پایدار می‌مانند. جالب آنکه طبق گزارش IoT Analytics در ۲۰۲۴، بیش از ۹۰ درصد پروژه‌های عملیاتی‌شده، بازگشت سرمایه مثبتی داشتند.

اکنون نوبت به هوش مصنوعی، به‌ویژه هوش مصنوعی مولد (GenAI) رسیده است. داده‌های مک‌کینزی در سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که نرخ پذیرش هوش مصنوعی در کسب‌وکارها از ۵۶ درصد در سال ۲۰۲۲ به ۷۸ درصد در سال ۲۰۲۵ جهش کرده است. نکته جالب‌تر، رشد انفجاری هوش مصنوعی مولد از ۳۳ درصد در ۲۰۲۳ به ۷۱ درصد در ۲۰۲۵ است. این رشد سریع، حاکی از تفاوت بنیادین این موج است: هوش مصنوعی عمدتاً مبتنی بر نرم‌افزار است و با هزینه و پیچیدگی کم‌تری نسبت به IoT که نیازمند زیرساخت سخت‌افزاری گسترده بود، قابل ادغام در فرآیندهاست. سازمان‌ها به سرعت در حوزه‌هایی مانند بازاریابی و خدمات مشتری، ارزش آن را درک کرده‌اند.

در ایران نیز اگرچه رشد علمی در حوزه هوش مصنوعی قابل توجه بوده (۱۶.۸ درصد افزایش مقالات در ۱۴۰۳)، اما نرخ استفاده کسب‌وکارها از آن تنها ۱۷ درصد گزارش شده است. چالش‌هایی مانند کمبود زیرساخت داده و نیروی متخصص، مانع از بهره‌برداری کامل از این پتانسیل شده است.