به گزارش اکوایران، در پی وقوع جنگ دوازده روزه میان ایران و اسرائیل در ماه ژوئن، به نظر میرسد همکاریهای دفاعی تهران و پکن وارد مرحله تازهای شده است.
یک تامین کننده غیر قابل اعتماد
به نوشته دیپلمات، مهمترین تحول در پویایی دفاعی چین و ایران پس از جنگ ۱۲ روزه، ناشی از یک بازیگر سوم است: فدراسیون روسیه. درست در روزی که اسرائیل اهداف ایرانی را بمباران کرد، هیچ جنگنده سوخو-35 روسی در نقش هشدار واکنش سریع در آسمان به پرواز در نیامد و سامانههای پدافند هوایی S400 روسیه نیز با حملات هوایی اسرائیل درگیر نبودند. طی یک سال گذشته، ایران حتی نتوانست خسارات به پدافند هوایی خود را که در اثر اقدام نظامی قبلی متحمل شده بود، جبران کند. در مجموع، روسیه ثابت کرده که یک تأمینکننده تسلیحات غیرقابل اعتماد برای جمهوری اسلامی است.
در این شرایط، چین به عنوان شریکی با پتانسیل فوقالعاده به نظر میآید. اگر پکن تصمیم بگیرد جای خالی روسها را پر کند، میتواند تغییر قابل توجهی ایجاد کند. در حالی که در حال حاضر فقط گمانهزنیهایی از رسانههای خبری مختلف بینالمللی در مورد تحویل احتمالی پدافند هوایی چین، مانند HQ-9، به ایران داریم، این ادعا هنوز ز تأیید نشده است. با این حال، پتانسیلی که چین میتواند در این سناریو محقق کند، قابل توجه است و میتواند منجر به نتایج مهمی شود.
یک وسوسه سودآور؛ عوامل کلیدی پشت محاسبات پکن
در این شرایط، باید دید که آیا پکن از فرصت پیش آمده استفاده خواهد کرد یا خیر. تا همین اواخر، معاملات اقتصادی و پروژههای سرمایهگذاری چین و اسرائیل، به عنوان معضل بزرگی پنداشته میشد که روابط نظامی نزدیکتر با ایران را متوقف میکرد. علاوه بر این، چین صادرکننده اصلی سیستمهای پهپادهای تهاجمی به کشورهای عربی خلیج فارس است و پروژههای مهم موشک بالستیک را با پادشاهی عربستان سعودی اجرا میکند. همه این عوامل در محدود شدن مشارکت چین در مسلح کردن ایران نقش داشتند.
با این وجود، با بروز درگیریهای اخیر در خاورمیانه، روابط چین و اسرائیل دچار تنشهای مشهودی شده است. علاوه بر این، چین شاهد این است که درگیریهای طولانی مدت در اروپا و خاورمیانه -به ویژه هنگامی که به طور همزمان رخ میدهند- قدرت نظامی آمریکا و تولیدات صنعتی دفاعی ایالات متحده را در گوشهای دور از جهان -دور از صحنه اصلی هندوپاسیفیک- مشغول نگه داشته است. این یک وسوسه سودآور برای نخبگان سیاسی-نظامی چین است.
با این همه نباید تصور کرد که چین به طور کلی جایگزین روسیه در بخشهای استراتژیک ایران خواهد شد. به عبارت ساده، در حال حاضر ما فاقد شاخصهای کافی هستیم که چنین احتمالی را پیشبینی کنند. با این همه، در یک سناریوی فرضی که در آن چین جایگزین روسیه در بازار تسلیحات ایران شود، واکنش تندی از سوی پوتین وجود نخواهد داشت، چرا که ایران مشتری اصلی تسلیحات مسکو نیست. علاوه بر این، صادرات تسلیحات روسیه به دلیل تهاجم ناموفق به اوکراین، طبق انتظار کاهش یافته است. ظهور چین در ایران، یک پویایی قدرت داخلی در محور CRINK [چین، روسیه، ایران، کره شمالی] خواهد بود.
تهران به دنبال چه نوع پدافند هوایی و قابلیتهای موشکی از پکن است؟
مشکل بزرگی که پس از جنگ دوازده روزه برای جمهوری اسلامی ایران آشکار شد، دشواری کنترل حریم هوایی بود که آسیبپذیر نشان داد. به همین دلیل است که در یک دنیای ایدهآل، ایران به دنبال دریافت یک بسته قابل توجه، از جمله هواپیماهای جنگنده پیشرفته و پدافند هوایی پیشرفته، از چین خواهد بود.
سامانه پدافند هوایی چین HQ-9
سامانه HQ-9 SAM کاندیدای خوبی خواهد بود. سامانه پدافند هوایی چین برای اینکه شانسی در برابر قدرت هوایی اسرائیل، مانند YLC-8B و JY-27A، داشته باشد، به قابلیتهای حسگر ضد رادارگریزی نیاز دارد.
در بخش پلتفرمهای هوایی رزمی، جنگنده J-10C از زمان درگیریهای سال ۲۰۲۵ بین پاکستان و هند، شهرت زیادی کسب کرده است. علاقه ایران به تأمین موشکهای ضد کشتی چینی، مانند YJ-12، میتواند قدرت قابل توجهی ایجاد کند. انتقال چنین فناوری حیاتی به نیروهای متحد ایران میتواند بسیار تعیینکننده باشد.
جنگنده چینی J-10 ارتش پاکستان
در نهایت، با کاهش زرادخانه موشکی ایران به واسطه جنگ ۱۲ روزه، چین میتواند به عنوان تأمینکننده قطعات سوخت موتور موشک به ایران مطرح شود.
پیامدهای استراتژیک روابط دفاعی تهران و پکن برای تلآویو و واشنگتن
تردیدی وجود ندارد که روابط دفاعی تهران و پکن برای تلآویو و واشنگتن پیامدهای استراتژیکی خواهد داشت. این امر به محتوای قراردادهای تسلیحاتی بالقوه، جدول زمانی تحویل و تمایل دیپلماتیک چین برای ادامه همکاری با وجود تحریمهای اسنپبک بستگی دارد.
اگر همه چیز طبق برنامه مقامات ایرانی پیش برود و اگر تهران بتواند کل سبد خرید را به دست آورد، میتواند برای اسرائیل دردسرساز شود - یا حداقل یک جنگ ۱۲ روزه دیگر را در محاسبات ریسک پرهزینهتر و گرانتر کند.
اما در مورد ایالات متحده، اوضاع پیچیده است. درگیریهای طولانی مدت در خاورمیانه و اروپا به دلیل کمبود متحدان قوی با قابلیتهای نظامی قاطع یا اراده برای استفاده از آنها، به آرامی قابلیتهای نظامی آمریکا را تحلیل میبرد. یک همکاری دفاعی ایران و چین از این نظر یک روند فرسایشی قابل توجه را ایجاد خواهد کرد.
