اما ماجرا فقط همین نیست.
در روزهای اخیر موجی از خبرهای ضدونقیض درباره تلاش عربستان برای ایفای نقش میانجی میان ایران و آمریکا منتشر شد. برخی رسانههای عربی از جمله الاخبار حتی پا را فراتر گذاشتند و از «پیامرسانیهای پشتپرده» بین ریاض، واشنگتن و تهران خبر دادند؛ ادعاهایی که خیلی زود رنگ واقعیتشان زیر سؤال رفت. دبیر سیاست خارجی ایرنا این گزارشها را «زرد» توصیف کرد و علی لاریجانی نیز در واکنش نوشت: «ما مذاکرات واقعی را میپذیریم، نه مذاکرات تصنعی. نتیجه مذاکرات نباید از پیش تعیین شده باشد.»
با این حال، همین فضا باعث شد سفر عراقچی به عمان و سپس پاریس بیش از گذشته زیر ذرهبین قرار بگیرد. دیدارهای او در مسقط – که سالها یکی از مسیرهای ارتباطی ایران و غرب بوده – دوباره بحثها درباره نقش سنتی عمان در کاهش تنشها را زنده کرد و حالا توقف پاریس این گمانهزنیها را دوچندان کرده است.
در چنین شرایطی، سخنگوی وزارت خارجه تلاش کرد مسیر رسمی دیپلماسی ایران را روشن کند. بقایی در توضیح این سفر گفت که دعوت وزیر خارجه فرانسه مبنای حضور عراقچی در پاریس است. او تأکید کرد که محورهای گفتوگو شامل سه حوزه اصلی است:
نخست، پرونده تبعه ایرانی مهدیه اسفندیاری که اخیراً در فرانسه بازداشت شده است؛ دوم، تحولات منطقهای شامل جنگ غزه و پیامدهای امنیتی آن؛ و سوم، پرونده هستهای و تعاملات ایران با آژانس و اروپا.
همزمان با این سفر، یک جمله کلیدی از رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، دوباره نگاهها را به سمت پاریس چرخاند. گروسی تأکید کرد که «آژانس و ایران باید رابطه خود را بازتعریف کنند». این جمله معنا و پیام مشخصی دارد:
از نگاه آژانس، ادامه مسیر بدون تنظیم دوباره چارچوب همکاریها ممکن نیست؛ و از نگاه تهران، بازتعریف یعنی بازگشت به یک رابطه «غیرسیاسی و حرفهای» که از دید ایران در سالهای اخیر تضعیف شده است. پاریس، با توجه به نقش فعالی که در اروپا در پرونده هستهای دارد، میتواند یکی از نقاط شروع همین بازتعریف باشد.
در چنین فضایی، سفر عراقچی نه فقط یک سفر دوجانبه، بلکه بخشی از مرحله تازهای در سیاست خارجی ایران تلقی میشود. این مرحله پس از آن آغاز شده که فعال شدن مکانیسم ماشه و صدور قطعنامه شورای حکام، تهران را در موقعیتی قرار داده که نیازمند بازسازی و بازآرایی شبکه روابط خارجی خود است؛ چه با کشورهای منطقه و چه با قدرتهای اروپایی.
به بیان دیگر، این سفر بیش از آنکه یک مأموریت محدود باشد، بخشی از یک استراتژی بزرگتر است:
کاهش فشارها، باز کردن مسیرهای گفتوگو، مدیریت فضای بینالمللی و تلاش برای ایجاد توازن جدید در روابط ایران با غرب و همسایگان.
در نهایت، پاسخ به این پرسش که آیا پاریس نقطه آغاز کاهش تنش خواهد بود یا تنها یک ایستگاه در مسیر تعاملات پرتنش پیشرو؟ به نتیجه دیدارهای امروز عراقچی و میزان انعطاف دو طرف بستگی دارد. اما آنچه روشن است این است که سفر او – در فضایی آکنده از شایعات، واکنشها و مواضع متضاد – به یکی از خبرسازترین تحرکات دیپلماتیک هفتههای اخیر تبدیل شده است.
