نیویورک‌تایمز: برجام در آستانه احیاست

گزارش‌های رسانه‌ای در روزهای اخیر حاکی از افزایش خوشبینی‌های غرب نسبت به احتمال احیای برجام است. رویترز به نقل از یک مقام غربی از احتمال توافق تا ۲ هفته دیگر خبر داتده است و نیویورک‌تایمز با اشاره به اینکه برجام در آستانه احیاست به تقابل مخالفان و موافقان توافق در واشنگتن پرداخته است. 

مقام غربی: توافق تا حداکثر ۲هفته دیگر ممکن است

یک مقام ارشد اتحادیه اروپا روز جمعه به رویترز گفت که توافق آمریکا و ایران برای احیای توافق هسته ای 2015 نزدیک است، اما موفقیت به اراده سیاسی دست اندرکاران بستگی دارد.

بر اساس گزارش رویترز، این مقام اتحادیه اروپا گفت: «من انتظار دارم در حدود دو هفته آینده، توافقی حاصل شود».

این مقام گفت: «فکر می‌کنم اکنون متنی را روی میز داریم که بسیار بسیار نزدیک به توافق نهایی است».

این مقام مسئول گفت: «درباره بیشتر موضوعات از قبل توافق شده است. اما به عنوان یک اصل در این نوع مذاکرات، تا زمانی که درباره همه چیز به توافق نشود، درباره هیچ چیزی توافق نشده است. بنابراین ما هنوز مسائلی داریم، برخی از آنها نسبتا سیاسی و دشوار است».

این مقام مسئول مدعی شد که از آنجایی که برنامه غنی سازی اورانیوم ایران به سرعت پیش می رود، توافق ضروری است. وی ادعا کرد «آنها در میدان با سرعتی بسیار پیشروی می کنند که با بقای بلندمدت برجام سازگاری ندارد».

در یک‌قدمی توافق

از سوی دیگر لارا جیکز، روزنامه‌نگار نیویورک‌‌تایمز گزارش داد که توافق هسته ای ایران در آستانه احیاء است اما با منتقدانی در آمریکا روبروست. جمهوری خواهان هشدار داده‌اند که هرگونه توافق جدید «احتمالاً توسط دولت بعدی لغو خواهد شد».  

این گزارش می‌افزاید: مذاکرات پرزحمت برای احیای توافق هسته ای بین المللی با ایران ممکن است به پایان برسد و دیپلمات ها می گویند توافق پس از نزدیک به یک سال مذاکره در دسترس است. اما واکنش منفی در میان منتقدان آن در ایالات متحده تازه آغاز شده است.

یک مقام آمریکایی نزدیک به مذاکرات روز پنجشنبه گفت که "پیشرفت واقعی" حاصل شده است، اما توافق هنوز نامشخص است.

جوزپ بورل فونتلس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، این هفته گفت که "من قویاً معتقدم توافقی در راه است".

خیزش شاهین‌های واشنگتن در آستانه احیای برجام

با وجود توافق احتمالی در افق، جمهوری‌خواهان و حتی برخی از دموکرات‌ها در تلاش هستند تا رئیس جمهور بایدن را از تعهد مجدد بازدارند.

جمهوری‌خواهان مقابله با این توافق را به عنوان یک اهرم سیاسی در برابر آقای بایدن و دموکرات های کنگره که در انتخابات میان دوره ای نوامبر امسال از اکثریت ناچیز مجلس نمایندگان و سنا دفاع خواهند کرد، می دانند.

جان پی هانا، مشاور امنیت ملی معاون رئیس جمهور سابق دیک چنی و از منتقدان توافق سال 2015، گفت: اگر کنگره به این توافق رأی دهد، «این یک نبرد سیاسی خونین خواهد بود». و پیامی که از چنین توافقی صادر می‌شود این است که این دولت به ایران تسلیم شده است.

آقای هانا که در دولت‌های گذشته به وزرای امور خارجه از هر دو حزب مشاوره می‌داد، هفته گذشته طی یک مجمع به میزبانی مؤسسه یهودی امنیت ملی آمریکا گفت که بازگشت به توافق می‌تواند این نگرانی را ایجاد کند که ایالات متحده متحدان خاورمیانه‌ای خود را کنار گذاشته است.

آقای هانا که عضو بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها (لابی ضدایرانی FDD) گفت که با توجه به مخالفت خارجی ها با خروج آمریکا از افغانستان در ماه اوت، این توافق "در حاشیه می‌تواند یکی دیگر از مواردی باشد که به انبوهی اضافه شده است که تنها برای بخش خاصی از مردم آمریکا طنین انداز خواهد شد."

آقای بایدن گفته است که بازگشت به توافق، دلیلی بر تعهد مجدد آمریکا به توافق‌های بین‌المللی است که توسط رئیس‌جمهور دونالد جی. ترامپ کنار گذاشته شده بود.

تقابل منندز و مورفی در سنا 

مقامات دولت بایدن اصرار دارند که آنها نیز می‌خواهند برنامه‌های موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران را محدود کنند، اما دیپلمات‌ها ماه گذشته گفتند که این موارد بخشی از توافق کنونی با ایران نخواهند بود.

این موضوع باعث عصبانیت تعداد معدودی از دموکرات‌هایی شده است که با توافق 2015 مخالفت کردند، توافقی که توسط دولت اوباما مذاکره شد.

از جمله رابرت منندز، سناتور تندرو دموکرات و رئیس کمیته روابط خارجی که طی یک سخنرانی ادعا کرد: «چرا باید به توافقی برگردیم که در وهله اول کافی نبود و هنوز به برخی از جدی ترین نگرانی های امنیت ملی ما پاسخ نمی دهد».

منندز در جریان سخنرانی خود در مجلس سنا به تکرار ادعاهای واهی علیه ایران پرداخت و گفت0 که برنامه موشکی بالستیک ایران بزرگترین برنامه در منطقه است و ایران در ماه دسامبر سعی کرد ماهواره ای را به مدار زمین بفرستد و هفته گذشته از موشک دوربرد جدیدی رونمایی کرد که می‌تواند به اسرائیل یا دیگر کشورهای منطقه برسد. وی بدون اشاره به سال‌ها حملات ائتلاف سعودی مورد حمایت آمریکا به یمن مدعی شد که متحدان ایران در یمن، ماه گذشته امارات متحده عربی را با حملات موشکی و پهپادی هدف قرار دادند.

 منندز افزود: «اکنون زمان آن است که تلاش‌های تحریم‌های چندجانبه خود را تقویت کنیم و راه‌های جدید، ایده‌های جدید، راه‌حل‌های جدید برای یک مسیر دیپلماتیک سخت را دنبال کنیم.»

سایر دموکرات ها از دولت بایدن خواسته اند که هر چه سریعتر به توافق هسته ای بپیوندد. سناتور کریستوفر مورفی، این که جمهوری خواهان ادعا می‌کنند که سیاست تحریمی آقای ترامپ مؤثر بوده است را خنده دار خواند.

آقای مورفی در سخنرانی خود در مجلس سنا در 8 فوریه گفت: «ترامپ آن را امتحان کرد. در مورد هیچ چیز به میز مذاکره نرسید».

مورفی همچنین گفت: «گهگاه توافق‌های دیپلماتیکی وجود دارد که به نفع ایالات متحده بوده و برجام بدون شک یکی از آنها بود».

به نوشته نیویورک‌تایمز، دولت بایدن مجبور نیست برای تعهد مجدد به این توافق به دنبال اختیارات کنگره باشد، اگرچه قانون اینارا در سال 2015 به قانونگذاران این امکان را می دهد که آن را بررسی کرده و به طور بالقوه آن را مسدود کنند؛ اقدامی که آقای بایدن تقریباً به طور قطع وتو خواهد کرد.

درخواست تضمین

هفته گذشته، 33 سناتور جمهوری‌خواه در نامه‌ای به کاخ سفید هشدار دادند که هر توافقی «احتمالاً» توسط دولت بعدی ریاست‌جمهوری «در ژانویه 2025» لغو خواهد شد. نامه ای که این هفته توسط بیش از 100 جمهوری خواه مجلس نمایندگان امضا شد، تهدید مشابهی را صادر کرد.

بازگشت احتمالی تحریم های آمریکا در سه سال آینده در صورت حصول توافق جدید اما لغو مجدد، دلیل اصلی عدم تمایل ایران به تعهد مجدد به اجرای توافق است.

رهبران تهران خواهان تضمینی هستند که توافق در زمان روسای جمهور آینده پابرجا خواهد ماند - که دولت بایدن نمی تواند قول بدهد.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در مصاحبه ای با فایننشال تایمز گفت: «حداقل مجالس آنها یا روسای مجالس آنها از جمله کنگره در آمریکا باید با صدور بیانیه ای سیاسی حمایت خود از توافق و بازگشت به برجام را اعلام کنند».

حتی اگر یک توافق جدید سه سال طول بکشد، دیپلمات‌های آمریکایی و دیگر حامیان توافق می‌گویند که همچنان به اهداف اصلی خود خواهد رسید: کاهش درد اقتصادی ایران و در عین حال کند کردن پیشرفت هسته‌ای ایران.

توافق سودمند و بی‌ضرر

جرمی بن آمی، رئیس جی‌استریت گروه لیبرال و چپگرای حامی اسرائیل، مخالفان این توافق را تعداد کمی از دموکرات‌ها و تلاش متمرکز جمهوری‌خواهان برای «بازی سیاسی با سیاست خارجی آمریکا» توصیف کرد.

او گفت که هیچ دموکراتی که به حمایت از توافق 2015 رأی داده باشد، یک سال بعد در انتخابات میان دوره ای کنگره شکست نخورده است. آقای بن امی، که گروهش از توافقنامه حمایت کرده و از تمدید آن حمایت می کند، گفت: «هیچ پیامد سیاسی وجود نداشت».

آقای بن امی گفت: «زیبایی این استدلال برای بار دوم این است که ما در واقع حقایق را از بار اول داریم؛ تجربه دنیای واقعی حاکی از این است که هم این سیاست خوب بود و هم اینکه به کسی که از آن حمایت کرد آسیبی نرساند». 

بن امی افزود: با این حال، ما در سال 2022 هستیم و به عقب برمی گردیم و دقیقا همان استدلال را داریم.