به گزارش اکوایران، نمایندگان ارشد رئیسجمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، روز یکشنبه در برلین پنج ساعت با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، گفتوگو کردند.
ادامه کشمکش بر سر طرح ترامپ
به نوشته والاستریت ژورنال، واشنگتن این مذاکرات را نشانه پیشرفت میداند. این در حالی است که دولت آمریکا فشار بر کییف را برای نهایی کردن یک توافق صلح اوکراین با روسیه تا پایان سال تشدید کرده است. در این شرایط گفتوگوهای میان اوکراین و شرکای غربیاش، حتی بدون حضور روسیه، به نوعی کشمکش تبدیل شده است. واشنگتن خواستار تصمیمگیریهای سریع است، اما زلنسکی و حامیان اروپایی او تأکید دارند که اختلافات مهم همچنان باقی مانده و باید حلوفصل شود.
از جمله نقاط اصلی اختلاف، مخالفت اوکراین با درخواست آمریکا برای عقبنشینی نیروهایش از منطقه شرقی دونباس است که همچنان در کنترل نیروهای اوکراینی قرار دارد. مقامهای اروپایی و اوکراینی همچنین خواستار شفافیت درباره این موضوع هستند که اگر روسیه توافق صلح را نقض کرده و دوباره به اوکراین حمله کند، ایالات متحده چه واکنشی نشان خواهد داد.
سرسختی واشنگتن
خبرها حاکی از آن است که آمریکا ظاهراً تمایلی به انعطاف در پیشنویس طرح صلح خود نداشته است. ترامپ اواخر هفته گذشته گفته بود برای شرکت در مذاکرات برلین دعوت شده، اما بهطور علنی ابراز تردید کرد که این سفر ارزشمند باشد. او استیو ویتکاف، نماینده ویژه و جرد کوشنر، داماد خود، را اعزام کرد؛ اقدامی که به گفته یک مقام کاخ سفید، پس از آن صورت گرفت که زلنسکی نشانههایی از انعطاف در موضع مذاکرهای خود نشان داد.
بسیاری از مقامهای اروپایی تردید دارند که کرملین واقعاً به دنبال پایان دادن به جنگ در اوکراین باشد. آنها هشدار دادهاند که اگر روسیه در اوکراین پیروز شود، اروپا و تمامی کشورهای عضو ناتو با خطر گسترش درگیری به همسایگان اروپایی روسیه مواجه خواهند شد. در طول هفتههای اخیر، روسیه همچنان شهرهای اوکراین و زیرساختهای انرژی این کشور را بمباران کرده است.
اوکراین روز چهارشنبه پاسخ خود را به یکی از پیشنهادهای پیشین آمریکا برای پایان دادن به جنگ که نزدیک به چهار سال پیش با تهاجم روسیه آغاز شد به واشنگتن ارسال کرد. اگرچه در برخی موارد، از جمله تعیین سقف ۸۰۰ هزار نیروی نظامی برای ارتش اوکراین، توافق وجود دارد، اما کییف همچنان درخواست آمریکا برای واگذاری سرزمین در منطقه دونتسک که هنوز در کنترل نیروهای اوکراینی است را رد میکند.
ترکتازی سیاست قدرت
بر اساس طرح آمریکا، کییف باید بپذیرد که برای بازپسگیری بخشهای وسیعی از سرزمینهایی که در نقاط دیگر به روسیه واگذار شدهاند، وارد جنگ نشود. این طرح ممکن است شامل بهرسمیت شناختن رسمی الحاق بخشهایی از اوکراین به روسیه از سوی واشنگتن باشد. چنین توافقی همچنین امیدهای اوکراین برای عضویت در ناتو را پیچیدهتر کرده و در عین حال میتواند راه بازگشت روسیه به اقتصاد جهانی، از جمله از طریق پروژههای مشترک آمریکا و روسیه، را هموار کند.
زلنسکی پیش از مذاکرات روز یکشنبه، در گفتوگو با خبرنگاران گفت که کییف هنوز پاسخی از واشنگتن به پیشنهاد خود دریافت نکرده است. او افزود اوکراین «اقدامات زیادی انجام داده تا همه طرفها بتوانند دور هم جمع شوند» و ابراز تأسف کرد که سیاست قدرت، محرک اصلی مذاکرات صلح شده است».
اختلاف کلیدی
یکی از اختلافات کلیدی میان آمریکا و اوکراین، ارزیابی آنها از وضعیت میدان نبرد و تأثیر آن بر مذاکرات است. ترامپ بارها گفته که اوکراین در حال باختن جنگ است. چندین مقام ارشد دولت ترامپ بر این باورند که اوکراین در حال از دست دادن جنگ است و اگر درگیری ادامه یابد، شکست خواهد خورد. این در حالی است که سربازان اوکراینی و برخی مقامهای اروپایی معتقدند اوکراین میتواند دستکم یک سال دیگر مقاومت کند، بهویژه اگر حمایت نظامی و مالی متحدان افزایش یابد.
زلنسکی از آمریکا خواسته است روایتهای مسکو درباره وضعیت جبههها را باور نکند. برای تأکید بر این موضوع، او روز جمعه از حاشیه شهر محاصرهشده کوپیانسک در منطقه خارکیف بازدید کرد؛ شهری که روسها یک ماه پیش مدعی تصرف آن شده بودند.
علاوه بر موضوع سرزمین، انتظار میرود گفتوگوهای برلین بر تضمینهای امنیتی برای اوکراین نیز متمرکز باشد. به گفته مقامهای اروپایی و اوکراینی، بریتانیا، فرانسه و دیگر پایتختهای اروپایی طرحهای مفصلی درباره نوع حمایتی که میتوانند ارائه دهند، از جمله احتمال استقرار یک نیروی اطمینانبخش در اوکراین تهیه کرده و آنها را با مقامهای نظامی آمریکا در میان گذاشتهاند. با این حال، واشنگتن هنوز تصمیم سیاسی نهایی درباره میزان حمایتی که ارائه خواهد داد، نگرفته است.
عضویت در ناتو: رویایی که سراب شد
اوکراین در ابتدا به عضویت در ناتو امید داشت؛ عضویتی که بر اساس آن، حمله به یک عضو بهمنزله حمله به همه اعضاست. زلنسکی روز یکشنبه اذعان کرد که عضویت در ناتو عملاً مسدود شده و تمرکز او اکنون بر دستیابی به تضمینهای امنیتی الزامآور حقوقی از سوی آمریکا و اروپا است که مشابه ماده ۵ پیمان تأسیس ناتو باشد. زلنسکی گفته، امیدوار است نقش آمریکا در جلوگیری از تهاجم احتمالی آینده روسیه، با حمایت کنگره این کشور تضمین شود.
مسکو اعلام کرده که اگر پیشنهادهای تدوینشده توسط کییف و بروکسل در طرح صلح گنجانده شود، بهشدت با آن مخالفت خواهد کرد. یوری اوشاکوف، مشاور سیاست خارجی کرملین، روز یکشنبه گفت روسیه احتمالاً با بندهایی از جمله ایجاد منطقه غیرنظامی در دونتسک مخالفت خواهد کرد. او گفت: «ممکن است برخی مفاد کاملاً برای ما غیرقابلقبول باشد، از جمله موارد مربوط به مسائل سرزمینی». اوشاکوف افزود: «موضوع سرزمینها بهطور فعال اینجا در مسکو مورد بحث قرار گرفته است. آمریکاییها نهتنها از موضع ما آگاه هستند، بلکه آن را درک میکنند.» او همچنین گفت اوکراین هرگز نخواهد توانست کریمه را بازپس بگیرد یا به عضویت ناتو درآید. در مورد پیوستن اوکراین به ناتو، او تصریح کرد: «یک میلیون درصد تضمین وجود دارد که این اتفاق نخواهد افتاد.»
دونتسک مسئلهای که حل نمیشود!
ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، یکی از شروط اصلی صلح را عقبنشینی نیروهای اوکراینی از بخشهایی از منطقه دونتسک که هنوز تحت کنترل کییف است، اعلام کرده؛ درخواستی که اوکراین آن را رد کرده است.به نوشته آسوشیتدپرس، زلنسکی گفته آمریکا پیشنهادی مطرح کرده مبنی بر اینکه اوکراین از دونتسک عقبنشینی کند و در آنجا یک منطقه آزاد اقتصادی و غیرنظامی ایجاد شود؛ پیشنهادی که او آن را غیرعملی دانست و رد کرد.
او گفت:«من این را عادلانه نمیدانم، چون چه کسی قرار است این منطقه اقتصادی را اداره کند؟ اگر صحبت از یک منطقه حائل در امتداد خط تماس باشد، اگر درباره یک منطقه اقتصادی صحبت کنیم و بگوییم فقط یک مأموریت پلیسی در آن حضور داشته باشد و نیروهای نظامی عقبنشینی کنند، سؤال بسیار ساده است: اگر نیروهای اوکراینی مثلاً ۵ تا ۱۰ کیلومتر عقبنشینی کنند، چرا نیروهای روسی به همان میزان عمیقتر به داخل مناطق اشغالی عقب نروند؟»
