به گزارش اکوایران، چندین روز پس از تنشهای رو به افزایش میان آمریکا و ونزوئلا، دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، در روز سهشنبه (2 دی) هشدار جدیدی صادر کرد که مستقیما نیکولاس مادورو، رئیسجمهوری ونزوئلا را هدف قرار داد؛ سیگنالی که نشان میدهد واشنگتن آماده است فشار بر کاراکاس را بیش از پیش افزایش دهد.
تهدید بزرگ علیه مادورو
به نوشته سیبیاس، ترامپ در جریان یک نشست مطبوعاتی در عمارت مار-ئه-لاگو، در واکنش به پاسخ دولت مادورو به اقدامات اخیر آمریکا در دریای کارائیب با لحنی تهدیدآمیز گفت: «او میتواند هر کاری که میخواهد انجام دهد؛ اگر در این بازی سرسختی نشان دهد، آخرین باری خواهد بود که میتواند اینگونه سرسختانه بازی کند».
استیو بانون، استراتژیست پیشین ترامپ، استقرار نظامی آمریکا را بخشی از چرخش به سوی دفاع از کل نیمکره غربی میداند. او میگوید که هدف، امنیت بخشیدن به آمریکا شمالی از شمالگان تا کانال پاناما، از میان بردن نفوذ نظامی چین در کارائیب و تقویت همکاری با متحدان در آمریکای جنوبی نظیر آرژانتین است.
ترامپ در این نشست مطبوعاتی در کنار مقامات ارشد امنیت ملی از جمله مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا و پیت هگست، وزیر دفاع قرار داشت که نشاندهنده جدیت و اهمیت سخنان رئیسجمهوری آمریکا بود. در حالیکه ترامپ از ارائه جزئیات خاص درباره برنامههای نظامی خودداری کرد، سخنان او در بحبوحه حضور فزاینده نیروی دریایی آمریکا در منطقه ایراد شد.
سیگنال تشدید تنشها و رونمایی از ناوگان طلایی
ارشناسان سیاسی میگویند که اظهارات عمومی محدود از سوی رئیسجمهوری آمریکا ممکن است عامدانه باشد. ریچارد تاپیا، استاد علوم سیاسی در کالج میامی دِید، اعلام کرد: «نبود جزئیات نشاندهنده اقدامات بیشتر در آینده است». او افزود: «من باور دارم که تنشزایی ادامه خواهد داشت. آنها سومین نفتکش را توقف کردند و نمیخواهند دربارهاش صحبت کنند. در منطقه کارائیب، آنها در حال آوردن تقریبا هفتمین ناوگان ارتش به عنوان بخشی از برنامه محاصره هستند. این یک تراکم چشمگیر از جنگافزارهای نظامی در تنها یک منطقه است.»
مقامات آمریکایی در ماه جاری میلادی دستکم سه نفتکش را در دریای کارائیب توقیف کردهاند. ترامپ هفته گذشته از محاصره کامل نفتکشهای تحریمشده از سوی واشنگتن خبر داد؛ نفتکشهایی که سعی دارند به بنادر ونزوئلا وارد یا از آنها خارج شوند. این یکی از تهاجمیترین اقدامات اجرایی علیه دولت مادورو در سالهای اخیر به حساب میآید.
رئیسجمهوری ایالات متحده همچنین از این فرصت استفاده کرد تا به گوستاوو پترو، رئیسجمهوری کلمبیا که علنا از عملیات ایالات متحده در کارائیب انتقاد کرده، هشدار دهد. رئیسجمهوری آمریکا اظهار داشت: «او باید مراقب باشد. او دارای کارخانههای مواد مخدر است. آنها در کلمبیا به تولید کوکائین میپردازند و او دوست ایالات متحده نیست».
در یک نمایش گستردهتر از قدرت، ترامپ از برنامههایی برای گسترش قدرت نیروی دریایی آمریکا خبر داد و خواستار ساخت کشتیهای جنگی بزرگتر و قدرتمندتر شد که بخشی از ناوگان جدید آمریکا موسوم به «ناوگان طلایی» خواهند بود.
حمایت مجدد مسکو وپکن
مادورو نیز به نوبه خود به آخرین حملات ترامپ واکنش نشان داد و در سخنرانی تلویزیونی گفت که رئیسجمهور آمریکا به جای تهدید کاراکاس بهتر است بر مشکلات کشور خود تمرکز کند. این تنشها پیش از جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد که قرار است روز سهشنبه برای رسیدگی به بحران فزاینده کنونی برگزار شود، رخ داد. این جلسه به درخواست ونزوئلا برگزار میشود و مورد حمایت روسیه و چین قرار گرفته است.
به نوشته الجزیره، در همین حال، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، در گفتوگوی تلفنی با ایوان گیل، همتای ونزوئلاییاش، «نگرانی عمیق» خود را نسبت به عملیات کارائیب ایالات متحده ابراز کرد و نسبت به عواقب احتمالی آن برای ثبات منطقهای و کشتیرانی بینالمللی هشدار داد. طبق بیانیه وزارت امور خارجه روسیه، مسکو «حمایت کامل و همبستگی» خود را با رهبری و مردم ونزوئلا در شرایط فعلی مجددا تکرار کرد.
چین نیز اقدامات اخیر ایالات متحده را به عنوان «نقض جدی قوانین بینالمللی» محکوم کرد. لین جیان، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، گفت که پکن «با هرگونه اقدامی که اهداف و اصول منشور سازمان ملل را نقض کند و به حاکمیت و امنیت سایر کشورها آسیب برساند، مخالف است. ونزوئلا حق دارد به طور مستقل توسعه یابد و در همکاریهای سودمند متقابل با سایر کشورها مشارکت کند. چین موضع ونزوئلا را در حفاظت از حقوق و منافع مشروع خود درک و از آن حمایت میکند.»
در همین شرایط،، به گفته یک مقام اطلاعاتی اروپایی، وزارت امور خارجه روسیه تخلیه خانوادههای دیپلماتها از ونزوئلا را آغاز کرده است. این مقام به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت که تخلیهها شامل زنان و کودکان نیز میشود و از روز جمعه آغاز شده و افزود که مقامات وزارت امور خارجه روسیه به شدت در حال ارزیابی وضعیت ونزوئلا هستند.
تهدید وجودی علیه متحد اصلی ونزوئلا
از سوی دیگر، افزایش کمپین واشنگتن علیه ونزوئلا موجب شده است یکی از متحدان کلیدی این کشور آمریکای لاتین یعنی کوبا نیز با تهدیدات قابل توجه اقتصادی روبهرو شود؛ بر اساس گزارشی از والاستریتژورنال، کوباییها گرسنه هستند، از بیماریهای واگیردار رنج میبرند و در شبهای گرم و سوزان، بدون برق برای روشن کردن پنکه، در فضای باز میخوابند. یک چهارم جمعیت در طول طولانیترین بحران اقتصادی این جزیره، از کشور گریختهاند. اما این شرایط در آستانه وخامت قرار دارد.
آمریکا در حال افزایش فشار بر متحد اصلی هاوانا یعنی دولت نیکولاس مادورو است. در سالهای اخیر، جریان نفت ارزانقیمت ونزوئلا به سوی کوبا باعث شده است دولت این کشور بتواند به فعالیت خود ادامه دهد. اکنون صادرات نفت ونزوئلا در معرض خطر قرار دارد که علت آن به محاصره جزئی نفتکشهای تحریمشده برمیگردد؛ کشتیهایی که وظیفه حمل حدود 70 درصد از نفت خام ونزوئلا را بر عهده دارند. یکی از نفتکشهایی که آمریکا توقیف کرده، حامل حدود دو میلیون بشکه از نفت این کشور بوده است.این محاصره موجب افزایش کمپین فشار علیه مادورو شده است که شامل حضور بزرگ نظامی در دریای کارائیب، حملات هوایی به کشتیهای مظنون به ارتباط با قاچاق مواد مخدر و تهدیدات بمباران این کشور میشود.
در آستانه فروپاشی اقتصادی
در صورتی که صادرات نفت ونزوئلا به کوبا متوقف شود، کوباییها میدانند که این اتفاق میتواند فاجعهبار باشد. خورخه پینون، یک تبعیدی کوبایی که ارتباطات انرژی این جزیره با ونزوئلا را در دانشگاه تگزاس در آستین رصد میکند، اظهار داشت: «این موضوع باعث فروپاشی اقتصاد کوبا میشود و هیچ شکی درباره آن نیست.»
اکوایران: با افزایش تنش میان آمریکا و ونزوئلا، گمانزنی در مورد سرنوشت مادورو افزایش پیدا کرده است. این درحالی است که فشارهای آمریکا به شدت افزایش پیدا کرده و او با چالشهای جدی روبهرو است.
ونزوئلا از سال 1999، یعنی زمانی که هوگو چاوز، رئیسجمهوری وقت آن، دو کشور را به هم پیوند خورده «در دریایی از خوشبختی» توصیف کرد، برای اقتصاد کوبا حیاتی بوده است. کوبا مربیان ورزشی، پزشکان و مأموران ضداطلاعات را به ونزوئلا اعزام کرد تا خائنینی را که ممکن است چاوز را سرنگون کنند، از میان ببرند. ونزوئلا با ارسال روزانه یکصد هزار بشکه نفت به کوبا پاسخ داد.
صادرات نفت ونزوئلا به کوبا که یارانه قابل توجهی به آنها تعلق میگیرد، به 30 هزار بشکه در روز کاهش یافته است. ماموران سرویس اطلاعاتی کوبا همچنان در ونزوئلا هستند و در آنجا برای پاکسازی افسران نظامی و مقامات دولتی خاطی تلاش کردهاند و به تضمین بقای مادورو در قدرت کمک میکنند.
حفظ مادورو، اولویت نخست کوبا
وابستگی عمیق کوبا به ونزوئلا به این معنی است که دولت کمونیست کوبا تمام تلاش خود را میکند تا از برکناری اجباری مادورو در بزرگترین چالش خود پس از نزدیک به 13 سال ریاستجمهوری، جلوگیری کند. این به معنای تضمین این است که او همیشه توسط نیروهای امنیتی و دستیاران وفادار احاطه شده باشد.
دولت کوبا نمیتواند کار زیادی برای جلوگیری از قدرت نظامی آمریکا انجام دهد، اما این کشور علیه حضور نظامی آمریکا در کارائیب و به ویژه توقیف نفتکشها اعتراض کرده است. تهدید علیه کوبا با بدترین بحران اقتصادی این کشور از زمان قدرت گرفتن فیدل کاسترو در سال 1959 همزمان شده است.
شرایط وخیم زندگی در کوبا
تخمینها نشان میدهد بیش از 2.7 میلیون نفر از مردم کوبا یعنی حدود یک چهارم جمعیت این جزیره، از سال 2020 این کشور را ترک کردهاند و صدها هزار نفر از آنها به آمریکا رفتهاند. حدود 90 درصد از جمعیت این کشور در فقر شدید زندگی میکنند و 70 درصد حداقل یک وعده غذایی در روز نمیخورند.
اکوایران: نفتکشی که این هفته توسط ایالات متحده در سواحل ونزوئلا توقیف شد، بخشی از تلاش دولت ونزوئلا برای حمایت از کوبا بوده است.
برای بیش از 70 درصد از کوباییها، مهمترین نگرانیها به کمبود غذا و خاموشیهای متعدد مربوط میشود که در برخی مناطق، 18 ساعت یا حتی بیش از یک روز طول میکشد. اندیشکده دیدهبان حقوق اجتماعی اعلام کرده است که 78 درصد از جمعیت میخواهند از این کشور خارج شوند.
کوباییهایی که فرار کردهاند و همچنین ساکنان این جزیره که از طریق تلفن با والاستریت ژورنال صحبت کردند، گفتند که زبالهها در حال انباشته شدن هستند، بیماریهای واگیردار مانند چیکونگونیا و تب دنگی در حال شیوع است و بسیاری از کودکان به مدرسه نمیروند. دسترسی دائمی به آب وجود ندارد و همین موضوع باعث میشود کوباییها گاهی اوقات قادر به حمام کردن یا شستن ظروف نباشند.
وضعیت بغرنج
ریکاردو تورس پرز، اقتصاددان کوبایی در دانشگاه امریکن واشنگتن، اعلام کرد که از سال 2018، اقتصاد کوبا 18 درصد کوچک شده است. به گفته او، تورم انباشه از سال 2018 تا نوامبر 2025 نزدیک به 450 درصد بوده است. پزو کوبا نیز شرایط وخیمی دارد و برابری آن در مقابل هر دلار آمریکا به حدود 450 رسیده است، در حالیکه این نرخ در سال 2020 در سطح حدود 30 بود.
نفت خام ونزوئلا امروزه حدود 40 درصد از واردات مورد نیاز نفت توسط کوبا را پوشش میدهد؛ موضوعی که برای نیروگاههای برق، حملونقل و بخش تجاری این کشور ضروری است. تولید نفت در کوبا در سطح کمی قرار دارد و این کشور از مکزیک و روسیه نیز نفت وارد میکند.
همزمان با سقوط تولید نفت ونزوئلا در دهه گذشته تحت رهبری مادورو که منجر به فروپاشی اقتصادی شد، ونزوئلا صادرات نفت به کوبا را کاهش داد. هاوانا نیز در طول این سالها تعداد پزشکانی را که در ونزوئلا مستقر کرده بود، کاهش داده است.
اما آنچه که در ونزوئلا ثابت مانده است، دستگاه امنیتی کوبا است که به گفته مقامات سابق ونزوئلا و ایالات متحده، برای سرکوب قیامها و شناسایی توطئههای کودتا مورد استفاده قرار میگیرند. آندرس ایزارا، وزیر سابق ونزوئلا که از دولت جدا شد و اکنون در تبعید زندگی میکند، به یاد میآورد که چگونه مقامات اطلاعاتی کوبا هرگونه نشانهای از مخالفت را به دقت زیر نظر داشتند. او گفت: «با روی کار آمدن مادورو، سرویسهای اطلاعاتی کوبا چند برابر شدند. همه کوباییها از شما جاسوسی میکردند.»
