پیشنهاد جدید آمریکایی‌ها برای نجات برجام

به گزارش اکوایران، در شرایطی که به نظر می‌رسد مذاکرات بر سر احیای برجام، در آستانه نهایی شدن با پیچ تندی مواجه شده، طرفین حاضر در گفت وگوهای هسته‌ای به سختی مشغول رایزنی برای سازش بر سر رفع موانع آخر هستند. لارا روزن، خبرنگار آگاه به جریان مذاکرات با انتشار گزارشی با عنوان «مذاکرات ایران همچنان در برزخ است؛ در انتظار  پیشنهاد متقابل ایالات متحده» مدعی شده است که در روزهای آینده و در واکنش به پیشنهاد اخیر ایران، ایالات متحده به صورت متقابل پیشنهاد جدیدی را برای مصالحه به تهران ارسال خواهد کرد.

همه چیز گیج‌کننده شده است

منابع دیپلماتیک به من گفته‌اند که انتظار می‌رود، برای یافتن راهی برای حل بن‌بست پیش آمده برای پیش‌نویس توافق احیای برجام،  در روزهای اخیر ایالات متحده یک پیشنهاد متقابل به ایران ارسال کند –هر چند هنوز این اتفاق نیفتاده است. به گفته یک دیپلمات غربی: «ما هنوز در انتظار پاسخ‌های ایالات متحده هستیم. اما همه چیز گیج کننده شده است».

به گفته منابع مذکور، پیشنهاد متقابل ایالات متحده در واکنش به پیشنهادی از سوی ایران است که در اوایل هفته گذشته از طریق انریکه مورا، هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا، به واشنگتن ارائه کرد –پیشنهادی که ایالات متحده آن را کاملا غیرقابل قبول تلقی کرده است.

از قرار معلوم پیشنهادی که ایران از طریق مورا ارسال کرده به دنبال رد ایده ایالات متحده از طرف ایران بوده ‌که بر اساس آن،  دو طرف توافق کنند که در ازای حذف  سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از فهرست تروریسم وزارت امور خارجه آمریکا، دو طرف مقامات یکدیگر را هدف قرار ندهند.

احیای برجام؛ نه قریب‌الوقوع و نه قطعی

به گفته یک مقام آمریکایی، جو بایدن، رئیس‌جمهور بایدن، مانند مارک میلی، رئیس ستاد مشترک ارتش، معتقد است که نیروی قدس سپاه پاسداران باید در فهرست تروریسم وزارت خارجه باقی بماند. جالینا پورتر، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا به خبرنگاران گفته رئیس‌جمهور در این مورد هم نظر با رئیس ستاد مشترک ارتش است و فراتر از آن، ما در مورد هیچ یک از موضوعات مذاکرات هسته‌ای اظهار نظر نمی‌کنیم.

پورتر همچنین با تکرار موضع سرد آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه در اوایل این هفته، اظهار کرد که توافق بر سر احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نه قریب الوقوع و نه قطعی است.

 بلینکن روز چهارشنبه در بروکسل به ام‌اس‌ان‌بی‌سی گفته بود: «با وجود تمام تلاش‌هایی که برای احیای برجام انجام داده‌ایم و با وجود این واقعیت که تصور می‌کنم می‌کنم چنین توافقی امنیت ما را بهتر تامین خواهد کرد، اما من به چشم‌انداز به نتیجه رسیدن مذاکرات خوش‌بین نیستم».

 یکی از مقامات ارشد دولت ایالات متحده در مورد اظهارات بلینکن به من گفته: «این چیزی است که ما مدتی است آن را متذکر شده‌ایم... افسوس».

تلاش برای حل معمای سپاه

علی واعظ، مدیر برنامه ایران در گروه بین المللی بحران، پیرامون موضوع مورد مناقشه حضور سپاه در فهرست مذکور گفت: «راه‌حل‌های میانی چندانی زیادی وجود ندارد».

اولین بار در سال 2007، دولت بوش نیروی قدس سپاه را در لیست تروریسم وزارت خزانه‌داری ایالات متحده (SDGT)  قرار داد. دولت ترامپ در سال 2017 کل سپاه را در این فهرست قرار داد. و در نهایت هم در آوریل 2019 سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به لیست تروریسم وزارت خارجه (FTO) افزوده شد.

یکی از ایده‌های میانی احتمالی که توسط جیسون رضائیان مطرح شده، اضافه کردن نیروی قدس و اطلاعات سپاه به فهرست FTO و حذف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است.

مشخص نیست که آیا این ایده مورد قبول دو طرف قرار خواهد گرفت یا خیر. و البته باید متذکر شد که مواضع روزهای اخیر میلی و بایدن در روزهای اشاره به نیروی قدس به طور خاص و نه کلیت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی داشته است.

چربش مزایای احیای برجام

کارشناسانی که من با آن‌ها صحبت کردم گفته‌اند که مطمئن نیستند که دقیقاً طرح متقابل ایالات متحده چه چیزی را پیشنهاد می‌کند وجود دارد، به ویژه در شرایطی که آمریکا درگیر جنگ در اوکراین هم شده است. فراتر از دشواری تصمیم برای خارج کردن سپاه از فهرست مذکور برای دولت ایالات متحده، به گفته کارشناسان، از منظر دغدغه‌های مرتبط با مسئله عدم اشاعه، مزایای احیای توافق بسیار بیش‌تر از گزینه‌های جایگزین است.

به اعتقاد اریک بروئر، یک مقام سابق شورای امنیت ملی و جامعه اطلاعاتی حرکت به سوی یک استراتژی فشار محور یک قمار بلندمدت است و باید در شرایط فعلی راهی برای کنترل برنامه ایران یافت. و باید در نظر داشت که در صورت تعیین خطوط قرمز، در معرض خطر انجام اقدام نظامی بود. بروئر متذکر شده که اگر چنین  انتخابی در کار باشد باید هزینه‌های آن را هم متقبل شد و این در حالی است که چین، روسیه و اوکراین به قدر کافی ما را متحمل افزایش بار کرده‌اند.

علت سکوت نسبی دموکرات‌ها

در حال حاظر در کاپیتول هیل (ساختمان کنگره)، اکثر دموکرات‌ها منتظرند ببینند که احیای توافق چه شکل و صورتی خواهد داشت. اگر چه احیای توافق مخالفت چندانی را بین دموکرات‌ها برنمی‌انگیزد، اما بسیاری از آن‌ها مشتاقند که ببینند بر سر چه مواردی توافق شده است.

دیلن ویلیامز از جی استریت خاطرنشان کرده که تنها پنج دموکرات مجلس نمایندگان بیانیه 6 آوریل در مورد ابراز نگرانی در مورد احیای احتمالی توافق را امضا کرده‌اند. ویلیامز در توییتر نوشت: «قرار بود بیش از 15 دموکرات در این بیانیه حضور داشته باشند اما تنها پنج نفر حاضر داشتند. هرکسی که در کنگره کار کرده می‌داند که اعضا برای آنچه برایشان مهم است، وقت می‌گذارند. این حضور ناچیز به این معنی است که مخالفت دموکرات‌ها با احیای توافق چندان جدی نیست».

به گفته یکی ازکارشناسان در پاسخ به این سؤال که چرا اخیرا شاهد ابراز «نگرانی» در مورد توافق هستیم، در حالی که هنوز توافقی وجود ندارد که نگران آن باشیم (و دولت می‌گوید قریب‌الوقوع نیست)، این به این علت است که تعطیلات کنگره که از امروز آغاز شده و به مدت دو هفته ادامه دارد. [و آن‌ها نگرانند که توافق در همین مدت انجام شود].

به گفته رایان کاستلو از شورای ملی ایرانیان آمریکایی: « از آ‌ن‌جایی که بخش اصلی توافق اساسا نهایی شده، به نظر می‌رسد کمی ترس [در میان منتقدان توافق] وجود دارد که در طول تعطیلات کنگره نهایی شود». کاستلو در مورد سکوت نسبی در ابراز حمایت از احیای توافق گفت که اکثر دموکرات‌ها از دیپلماسی حمایت می‌کنند، اما می‌خواهند ابتدا ببینند محتوای توافق چیست. به گفته او: «اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها از دیپلماسی حمایت می‌کنند، اما آن‌ها مایلند ببینند که توافق چگونه است. این بدان معناست که آن‌ها تا زمانی که واقعاً آن را نبینند، اظهار‌نظر نمی‌کنند».