به گزارش اکوایران، رشد شاخص تولید در ایران به کمترین سطح خود در دو سال اخیر رسیده است. این شاخص توسط پژوهشکده پولی و بانکی همواره در راستای تبیین وضعیت تولید در هر مقطع زمانی ارزیابی می شود که نقش بسزایی را در توضیح این شرایط دارد.

در همین راستا رشد ماهانه شاخص تولید در اسفند 1400 برابر با منفی 1.4 درصد بوده و برای چهارمین ماه متوالی کمتر از صفر ارزیابی شده است. 

اما سوال مهم اکنون آن است که این افت آیا از سمت تقاضا بوده یا ناشی از مشکلات عرضه؟

تولید

بررسی نقش مشکلات مالی شرکت ها در افت تولید

در بررسی پژوهشکده پولی و بانکی به طور کلی چند عامل در راستای اثرگذاری بر وضعیت تولید مورد ارزیابی قرار می گیرد.  یکی از این عوامل نقش مشکلات عرضه در تولید است. بررسی این سمت از مشکلات حول محور نقدینگی شرکت ها و دارایی های مالی آن ها در راستای کاهش تولید نوسان می کند. به این معنا که بررسی می شود در این شرکت ها نقش مشکلات مالی تا چه میزان در افت تولید اثرگذار بوده است. 

در همین رابطه شرکت ها به دو دسته تقسیم بندی می شوند؛ شرکت های با محدودیت های مالی بیشتر و محدودیت های مالی کمتر.

طبق بررسی این مرکز هرچه رشد تولید در شرکت های با مشکلات مالی بیشتر پایین تر باشد و فاصله بیشتری با گروه دیگر داشته باشد می توان نتیجه گرفت نقش مشکلات مالی در کاهش یا افزایش تولید تاثیر بسزایی داشته است.

این در حالی است که در اسفند ماه و به طور کلی در ماه های منتهی به اسفند مشاهده می شود روند رشد تولید شرکت های با قیدهای مالی بالا و پایین به یکدیگر نزدیک بوده که خروجی آن می شود عدم تاثیر مشکلات مالی در کاهش تولید.

زمانی که در هر دو دسته شاخص تولید روندی نزولی را طی کرده و رشد تولید شرکت های با محدودیت مالی بالا و پایین تفاوت چندانی با یکدیگر نداشته اند می توان نتیجه گرفت مشکلات نقدینگی شرکت ها در افت تولید اثرگذار نبوده است.

تولید

نقش مهم محدودیت تقاضا در افت تولید

سوی دیگر موانع تولید به سمت تقاضا تعلق دارد. در همین رابطه باتوجه به گزارشی که پژوهشکده پولی و بانکی در روزهای اخیر منتشر کرده است مشاهده می شود موجودی انبار همزمان با افت تولید رشد داشته است که نشان از محدودیت تقاضا در این بازار بوده است. 

به عبارت دیگر زمانی که تولید زیاد شود اما فروشی ثبت نشود موجودی انبار افزایشی شده و تقاضا نیز کاهش پیدا کرده است. در نهایت تمایل به تولید بیشتر هم در واکنش به این رفتار کاهش پیدا می کند.

در همین رابطه طبق آمار این مرکز، درصد تغییر کل در موجودی انبار شرکت ها برابر با مثبت 1.5 درصد بوده و رشد تولید مسیری کاهشی را پیموده است که نشان از کاهش فروش داشته است.

در بررسی جز به جز صنایع مشاهده می شود کاهش تولید در صنعت محصولات شیمیایی و فلزات اساسی در سه ماه اخیر کاملا مطابق با همین موضوع بوده است. به عبارت دیگر کاهش در تقاضای این محصولات سبب شده تا در این محصولات افت تولید رخ دهد. افت تولید ثبت شده در صنایع شیمیایی برابر با منفی 2.2 درصد و فلزات اساسی معادل با منفی 1.1 درصد ثبت شده است.

این در حالی است که در بخش صنایع دارویی در این مدت افت تولید موازی با افت موجودی انبار شکل گرفته است. بررسی این صنعت در اسفند 1400 نشان می دهد کاهش تولید به محدودیت بخش عرضه بر می گردد. اتفاقی که از منظر این مرکز می تواند ناشی از رشد قیمت محصولات اولیه وارداتی در این صنعت بوده باشد. در همین رابطه میزان افت تولید در این صنعت  معادل با 5.1 درصد بوده که در میان تمام صنایع بیشترین میزان را داشته است.

تولید