زلزله سیاسی در جنوب شرق آسیا: دیکتاتورزاده رئیس جمهور فیلیپین شد

به گزارش اکوایران، پیروزی خیره کننده فردیناند مارکوس، فرزند دیکتاتور سابق فیلیپین، در قدیمی ترین دموکراسی جنوب شرق آسیا زلزله ای سیاسی را به پا کرده است. در حالی که نزدیک به چهار دهه پیش از این مردم فیلیپین طی یک قیام مردمی، دیکتاتوری متهم به فساد گسترده را از قدرت کنار گذاشتند، اکنون با رای بالای مردم این کشور، فرزند او به اریکه قدرت بازگشته است. روزنامه نیویورک تایمز طی گزارشی به بررسی و تحلیل این ماجرا پرداخته است.

پرسش از آینده قدیمی‌ترین دموکراسی جنوب شرقی آسیا

شمارش اولیه آرای انتخابات ریاست‌جمهوری در فیلیپین نشان می‌دهد که فردیناندمارکوس، پسر دیکتاتور سابق این کشور، بیش از 15 میلیون رای از رقیب اصلی خود در این رقابت پیش است. بدین ترتیب پس از 36 سال، یک مارکوس دوباره در مسیر قدرت قرار دارد.

بدین ترتیب پیروزی  فردیناند مارکوس جونیور، پسر و همنام دیکتاتور سابق فیلیپین، در انتخابات ریاست جمهوری این کشور تقریبا قطعی شده لست. این مسئله اگر چه نویدبخش احیای قابل توجه خانواده‌ای است که زمانی مجبور به زندگی در تبعید شده بود، اما همچنین پرسش‌هایی را درباره آینده قدیمی‌ترین دموکراسی جنوب شرقی آسیا مطرح کرده است.

علیه «قدرت خلق»

خانواده مارکوس در سال 1986 در اثر خیزش موسوم به «قدرت خلق» از مقام خود خلع شد. در آن خیزش میلیون‌ها فیلیپینی با هم متحد شدند تا سوءاستفاده‌های مرگبار و فساد گسترده‌ای را محکوم کنند که میلیاردها دلار از خزانه به سرمایه شخصی این خانواده سرازیر می‌کرد.

اما پنج سال بعد، مارکوس پسر و مادرش به فیلیپین بازگشتند. او شروع به کار برای احیای نام خانواده‌اش و بسط نفوذ سیاسی خود کرد و قبل از ورود به عرصه سیاست در سطح ملی به عنوان سناتور در سال 2010، پست های سیاسی کلیدی را در سطح ایالتی به دست آورد.

روز دوشنبه، این تلاش‌ها به ثمر نشست و مارکوس در مسیری قرار گرفت که عملا پیروزی‌اش در عرصه انتخابات مسجل شد. اوایل روز سه‌شنبه، نتایج اولیه با بیش از 90 درصد شمارش آرا نشان داد که آقای مارکوس با 28.8 میلیون رای -بیش از دو برابر نزدیک‌ترین رقیبش، لنی روبردو، معاون رئیس‌جمهور کنونی- به دست آورده است.

ناامید از برند دموکراسی

مارکوس 64 ساله، حمایت میلیون‌ها رای‌دهنده‌ای را به دست آورده که نسبت به برند دموکراسی کشورشان و ناتوانی‌اش در رسیدگی به نیازهای اساسی شهروندان ناامید شده‌اند. فقر فراگیر، نابرابری گسترده و فساد هم‌چنان بیداد می کند.

مخالفان او می ترسند که مارکوس در مقام ریاست‌جمهوری فرهنگ مصونیت از مجازات را که توسط رودریگو دوترته، رهبر کنونی کشور، که برای کمک به بازگشت مارکوس در طول سال.های قدرتش تلاش کرد، عمیق‌تر کند.

مارکوس گفته تلاش خواهد کرد تا از دوترته در برابر اقدامات دادگاه بین‌المللی محافظت کند. بسیاری هم انتظار دارند مارکوس تلاش کند تا تحقیقات و پیگردهایی را که علیه خانواده او باقی مانده است، متوقف کند.

زیر سایه دوترونه؛ احساس ناامیدی در صفوف رقیب

نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که حمایت از مارکوس -که با نام مستعار دوران کودکی‌اش، بونگ‌بونگ شناخته می‌شود- مستقیماً با پایگاه آرای دوترته مرتبط است. حامیان مارکوس در او شمایل دوترته را می‌بینند -مرد قدرتمندی که هم‌چنان در فیلیپین محبوبیت زیادی دارد. بسیاری از آن‌ها به این دلیل از مارکوس حمایت کردند زیرا سارا دوترته، دختر آقای دوترته، برای معاونت رئیس جمهوری او نامزد شد.

از زمان پایان رای‌گیری‌ در ساعت 7 بعدازظهر، گزارش‌هایی از بی‌نظمی‌های نگران‌کننده در سراسر کشور گزارش شده بود: اختلال در دستگاه‌های ثبت رای، سیستمهای پشتیبان ناکافی، شکایت‌هایی مبنی بر خارج شدن رای‌دهندگان از فهرست ثبت‌نام و برگه‌های رای‌شان دستکاری. با این حال، پیشتازی مارکوس در اوایل روز سه‌شنبه چنان قوی بود که پیروزی او تقریباً اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسید. شمارش رسمی از سه شنبه آغاز می شود و انتظار می رود چند روز ادامه یابد.

اوایل روز سه‌شنبه، خانم روبردو با وجود آنکه اعلام شکست نکرد، اما اذعان داشت که «احساس ناامیدی واقعی در بین صفوف ما وجود دارد». او از زادگاهش در منطقه بیکول به حامیان خود اطمینان داد: «ما شکست نخورده ایم. ما تازه شروع می کنیم. یک خیابان باز شده و تعطیل نمی شود. جنبشی متولد شد و در پایان شمارش آرا نمی‌میرد».

فرسایش دموکراسی؛ دوربرگردان استبداد

اما پیروزی مارکوس احتمالاً منجر به فرسایش بیشتر دموکراسی در فیلیپین می شود -جایی که نهادهای دموکراتیک در زمان دوترته محو یا ضعیف شده اند. وعده او مبنی بر محافظت از دوترته در برابر تحقیقات دادگاه کیفری بین‌المللی به دلیل جنگ خشونت‌آمیز علیه تجارت مواد مخدر که جان هزاران نفر را گرفته، بسیاری را نگران کرده که مصونیت از مجازات برای قدرتمندان عمیق‌تر شود.

به گفته سول ایگلسیاس، استادیار علوم سیاسی در دانشگاه دیلیمان فیلیپین: «من به شخصه ویران شده‌ام. این امیدها را از بین می برد چرا که یک دور برگردان و عقب نشینی به سمت حکومت استبدادی است که توسط رئیس جمهور دوترته آغاز شد».

اواخر دوشنبه شب، جشن‌های خودجوش بیرون از ستاد انتخاباتی مارکوس، جایی که جمعیت عظیم فیلیپینی بیش از سه دهه پیش در اعتراض مسالمت‌آمیز علیه پدرش تجمع کرده بودند، به راه افتاد. هواداران سرود حکومت نظامی را خواندند، پرچم فیلیپین را به اهتزاز درآوردند و شعار دادند: «بونگ بونگ، سارا!»

ژان دیاز، یک حامی 66 ساله، گفت: «این به رنج 36 ساله ما از سال 1986 پایان می دهد. من بیش از حد خوشحالم. این همان چیزی است که ما منتظرش بودیم».

میراث پدری

مارکوس دوشنبه شب در یک سخنرانی در جمع هوادارانش، خواستار صبر تا پایان شمارش رسمی آرا شد. او گفت: «هنوز تمام نشده است. بیایید مراقب آرای خود باشیم. و اگر خوش شانس باشم، به کمک و اعتماد بی پایان شما امیدوار هستم.»

مارکوس بارها گفته است که از میراث پدرش -که در سال 1989 در تبعید در هاوایی درگذشت- احساس شرمساری نمی‌کند و سال‌ها تلاش کرد تا دیکتاتوری مارکوس را به عنوان عصر توسعه معرفی کند. اما نام مارکوس پدر در میان بسیاری از فیلیپینی ها بدنام است. بسیاری از آنها این خانواده را نماد طمع و زیاده خواهی می دانند که توسط دولت متهم به غارت 10 میلیارد دلار از بیت المال است. شورش «قدرت خلق» به عنوان الگویی برای بسیاری از کشورهای دیگر با جنبش‌های دموکراسی نوپای تلقی می‌شد.

کلئو آنه کالمبین دانشیار علوم سیاسی در دانشگاه دلاسیل مانیل، گفت: «بسیار ناامیدکننده است که ببینیم در این مرحله از بازی در کجا هستیم. مارکوس زمانی که قدرت در یک کشور از هم گسیخته را به دست گیرد، با طیفی از چالش ها روبرو خواهد شد. او در مبارزات انتخاباتی بر شعار وحدت تاکید کرده و به فیلیپینی‌ها قول داده که به آنها کمک خواهد کرد تا دوباره برخیزند. اما بسیاری از سیاست‌های او تاکنون پنهان مانده و در حالی که عموما از برخورد با رسانه‌ها دوری ورزیده، تقریباً از همه این بحث‌ها اجتناب کرده است».

محبوب جوانان

مارکوس بیشترین حمایت را از جانب جوانان جلب کرده که می‌گویند که از تماشای ویدیوهای یوتیوب او که او را به‌عنوان یک پدر باحال به تصویر می‌کشند، لذت می‌برند. یک نظرسنجی نشان داده که از هر 10 فیلیپینی 18 تا 24 ساله 7 نفر خواهان ریاست جمهوری او هستند. این در حالی است که کتاب‌های درسی مدارس این کشور به ظلم‌های دوران مارکوس اشاره می‌کنند.

کرین نیکول ریورا، دانشجوی 21 ساله ای که پیروزی آقای مارکوس را جشن می گرفت، گفت: «من فکر می کنم او می تواند همه چیز را حل کند. پول دزدیده شده توسط او نبود، بلکه توسط پدرش بود. او را نباید با گناهان پدرش قضاوت کرد».

اتحاد کارتل های سلسله ای

آقای دوترته، متحد مارکوس ها، راه را برای بازسازی کامل مارکوس هموار کرده بود. در سال 2016، علی‌رغم اعتراض‌ها، اجازه داد جسد پدر به گورستان ملی آرلینگتون فیلیپین منتقل شود. و زمانی که سارا دوترته اعلام کرد که به جای ریاست‌جمهوری به عنوان معاون رئیس‌جمهور نامزد خواهد شد، مارکوس در نظرسنجی‌ها به برتری بزرگ خود دست یافت.

آریس آروگای، استاد علوم سیاسی در دانشگاه دیلیمان فیلیپین، گفت: اتحاد مارکوزها و دوترت‌ها «یک کارتل سلسله‌ای را تشکیل داده ‌است». او گفت: «فیلیپین بیش از پیش به سمت یک استبداد انتخاباتی پیش می‌رود، سیستمی که می‌تواند «دوترته دیگری، مارکوس دیگری را برای دهه‌ها و دهه‌های آینده انتخاب کند».