به گزارش اکوایران، تحرکات کشورهای همسایه برای گسترش تعاملات تجاری موجب شد تا در ماههای اخیر شاهد تحولات جدید در مسیرهای ترانزیت باشیم. در این میان ترکیه می‌ کوشد با بهره برداری از شرایط ناشی از جنگ اوکراین مسیر مهمترین کریدور جاده ابریشم را تغییر داده و خود را به هاب مسیر خشکی این جاده مبدل کند. «کریدور ترانس کاسپین» از طریق دریای خزر، قزاقستان را به آذربایجان و گرجستان پیوند می‌ زند و از طریق این دو کشور، به ترکیه متصل می‌ شود و از طریق ترکیه کالاها به اتحادیه اروپا راه می‌ یابند. افزون بر‌ این، افغانستان به دنبال فعال‌سازی کریدور ریلی ترانس افغان است که از ازبکستان آغاز شده و در افغانستان به پیشاور پاکستان می‌رسد. این مسیر که پاکستان نیز به شدت در پی اجرایی شدن آن است مسیر جایگزین چابهار محسوب می‌ شود.

ترکیه به جای روسیه

از سوی دیگر سـفر اخیـر قاسـم توکایـف، رئیـس جمهـور قزاقسـتان، بـه ترکیـه نشـانه‌ای از تلاش‌هـای دو کشـور بـرای گسـترش روابـط سیاسـی و اقتصـادی بـود. به گزارش اتاق بازارگانی ایران «گزارش پایش تحولات تجارت جهانی» در ایـن سـفر بـر گسـترش تعامـات تجـاری از مسـیر کریـدور ترانـس کاسـپین تأکیـد شـد. طـی ایـن سـفر، رئیـس جمهـور قزاقسـتان از اهمیـت ترکیـه بـه عنـوان حلقـه وصـل ایـن کشـور و جـاده ابریشـم بــه اروپــا ســخن گفــت. در ســال‌های اخیــر مهمتریــن کریــدور مســیر خشــکی جــاده ابریشــم از طریــق قزاقســتان و روسـیه، چیـن را بـه اروپـا متصـل می‌کـرد و کالاهـای چینـی در ایـن مسـیر از طریـق خطـوط ریلـی جابجـا می شـد.

بـا حملـه روسـیه بـه اوکرایـن و تحریم‌هـای متقابلـی کـه روسـیه و اتحادیـه اروپـا علیـه یکدیگـر اعمـال کردنـد، حمـل و نقـل کالا از طریـق ایـن کریدور عمـلا متوقـف شـد بـه عبارت دیگر جنـگ زمینـه تـداوم مبـادلات تجـاری از طریـق ایـن کریـدور را از بیـن بـرده اسـت. از همیـن رو قزاقسـتان پیشـنهاد جایگزینـی ترکیـه بـه جـای روسـیه در جهـت دسترسـی بـه اروپـا را مطـرح کـرده اسـت. البتـه کریـدور ترانـس کاسـپین پیـش ازایـن نیـز مطـرح بـوده و بـه

عنـوان یکـی از کریدورهـای جـاده ابریشـم مـورد اسـتفاده قـرار می گرفـت، امـا اکنـون و بـا طولانـی شـدن جنـگ بیـن اوکرایـن و روسـیه و فقـدان چشـم اندازی بـرای احیـای روابـط روسـیه بـا اتحادیـه اروپـا، ترکیـه می کوشـد تـا مسـیر مهمتریـن کریـدور جـاده ابریشـم را تغییـر داده و خـود را بـه هـاب مسـیر خشـکی ایـن جـاده تبدیل کند. کریـدور ترانــس کاســپین از طریــق دریــای خــزر، قزاقســتان را بــه آذربایجــان و گرجســتان پیونــد میزنــد و از طریــق ایــن دو کشـور، بـه ترکیـه متصـل می شـود و از طریـق ترکیـه کالاهـا بـه اتحادیـه اروپـا راه می یابنـد. افـزون بـر ایـن، ترکیـه و قزاقسـتان در مـورد افزایـش حجـم تجـارت دوجانبـه از ۵ میلیـارد دلار کنونـی بـه ۱۰ میلیـارد دلار در آینـده کوتاه مـدت بــه توافــق رســیده اند. که این امر نیازمند مسیر مطمئن است.

ترکیـه اعـلام کـرده مسـافت نقل وانتقـال کالا از طریـق کریـدور ترانـس کاسـپین بیـن اروپـا و چیـن، هفـت هـزار کیلومتـر اسـت و ۱۲ روز بـه طـول میانجامـد. در حالیکـه مسـافت نقل وانتقـال کالا از طریـق کریـدور چین-قزاقسـتان- روسـیه- اروپـا، ۱۷ هــزار کیلومتــر بــوده و ۲۵ روز زمــان می بــرد. ایــن در حالــی اســت کــه مســیر کنونــی نقل وانتقــال کالا از طریــق کانـال سـوئز، مسـافتی بـه طـول20 هـزار کیلومتـر طـی مـی کنـد. از همیـن رو ترکیـه مدعـی اسـت کـه مسـیر ترانـس کاسـپین، بهتریـن و بـه صرفه تریـن مسـیر بـرای دسترسـی چیـن بـه بازارهـای اروپایـی اسـت.

 وزیـر حمل ونقـل ترکیـه اعـام کـرده اسـت کـه ایـن کشـور زیرسـاخت‌های خـود را بـرای تبدیـل شـدن بـه هـاب جهانـی نقل و انتقـال کالا آمـاده کـرده اسـت.

 تلاش ترکیه برای استفاده از مسیر مسـیر ترانـس کاسـپین و دسترسی به شرق آسیا از این مسیر در سـکوت ایـران و انفعـال دیپلماسـی اقتصـادی کشـور در چنین شـرایطی، بسـیارتعجب برانگیز اسـت.