استعفای جریان صدر و بن بست سیاسی در عراق/ انتخابات پیش از موعد در راه است؟

به گزارش اکوایران،  نمایندگان وابسته به جریان مقتدی صدر از پارلمان عراق استعفا دادند. 

استعفای دسته جمعی صدریست ها

بنا بر گزارش میدلیست آی، نمایندگان وابسته به جریان مقتدی صدر از پارلمان عراق استعفا دادند. به گفته رئیس مجلس عراق، ظاهرا این اقدام جریان صدر با هدف پایان دادن به هشت ماه بن بست سیاسی در این کشور طراحی شده است. محمد الحلبوسی، رئیس پارلمان پس از دریافت نامه استعفای ۷۳ نماینده در توییتر نوشت: «ما با اکراه درخواست برادران و خواهران خود، نمایندگان بلوک صدر را برای استعفا را پذیرفتیم».

مقتدی صدر روحانی پرنفوذ و پوپولیست عراقی است که در سالهای اخیر خود را ضدآمریکایی معرفی کرده و از در مخالفت با ایران وارد شده است. او در بیانیه ای دست نویس گفت که درخواست او از نمایندگان مجلس برای استعفا «یک فداکاری از جانب من برای کشور و مردم برای رهایی آنها از سرنوشتی نامعلوم بود». بلافاصله پس از این، رئیس مجلس این استعفا را پذیرفت.

پایان بن بست سیاسی در عراق؟

صدر روز پنجشنبه از نمایندگان جریان خود خواسته بود تا نامه استعفای خود را آماده کنند تا به گفته وی، بن بست پارلمانی شکسته شود و فضا برای تشکیل دولت جدید ایجاد شود. حزب صدر بزرگترین برنده انتخابات سراسری اکتبر بود و تعداد کرسی های خود در پارلمان را به 73 افزایش داد.

اما پارلمان بغداد از زمان انتخابات دچار آشفتگی شده است و مذاکرات فشرده میان جناح های سیاسی نتوانسته است اکثریت را در حمایت از نخست وزیر جدید برای جانشینی مصطفی الکاظمی به دست آورد. قانونگذاران عراقی در حال حاضر از تمام ضرب الاجل های تعیین شده برای تشکیل دولت جدید که در قانون اساسی تعیین شده است، تجاوز کرده اند و بحران سیاسی کشوری آسیب دیده از جنگ را طولانی تر کرده اند.

رقابت بر سر اکثریت

به گفته حمزه حداد، کارشناس علوم سیاسی عراقی، پارلمان باید با اکثریت مطلق استعفاها را تصویب کند تا این استعفاها اجرایی شوند. تعطیلات پارلمانی از روز پنجشنبه آغاز شد و قرار نیست نمایندگان تا ماه اگوست به صحن مجلس برگردند.

دو گروه شیعه - ائتلاف به رهبری صدر و رقیب قدرتمند آن، چارچوب هماهنگی شیعی- هر کدام مدعی داشتن اکثریت پارلمانی هستند و حق تعیین نخست وزیر در اختیار آنهاست. در حالی که 73 نماینده به طور مستقیم به جریان صدر واسته هستند، بلوک گسترده تری شامل قانونگذاران سنی از حزب حلبوسی رئیس پارلمان و حزب دمکرات کردستان هم با او همراه هستند. اما مجموع 155 نفری بلوک صدر هنوز از اکثریت مطلق مورد نیاز در پارلمان 329 عضوی کمتر است.

امتناع تشکیل دولت بدون حمایت ایران

اقدام روز یکشنبه مسئولیت تشکیل دولت را بر عهده 83 قانونگذار عضو ائتلاف چارچوب هماهنگی شیعی می‌گذارد که نمایندگانی از حزب نوری المالکی، نخست‌وزیر سابق و ائتلاف فتح -نزدیک به ایران و بازوی سیاسی حشد الشعبی- آن را تشکیل می‌دهند.  پیروزی صدر این احتمال را ایجاد کرده بود که او بتواند این رقبای پرنفوذ و نزدیک به ایران را که سال ها بر سیاست عراق تسلط داشتند، به حاشیه براند.

به گفته علی موسوی، نماینده سابق شیعه و پژوهشگر سیاسی دانشگاه بغداد: «صدر به نقطه‌ای رسید که این واقعیت تلخ را پذیرفت که تشکیل دولتی به دور از گروه‌های مورد حمایت ایران تقریبا غیرممکن است».  موسوی افزوده اگرچه این کناره گیری یک عقب نشینی به حساب می آید، اما صدر که حامیانش با نیروهای اشغالگر ایالات متحده جنگیدند، همچنان دارای و نفوذ و قدرتی با حضور صدها هزار نفر از پیروانی است که می توانند تظاهرات کنند.

انتخابات پیش از موعد؟

هر دولت جدید در عراق با چالش های بی شماری روبرو خواهد شد. سازمان ملل می گوید حدود یک سوم از جمعیت 41 میلیونی عراق اکنون در فقر به سر می برند. نهادهای دولتی در اثر دهه ها جنگ تضعیف شده اند و فساد همه سطوح دولت عراق را درگیر کرده است. ارقام رسمی منتشر شده در سال گذشته تخمین می زند که بیش از 400 میلیارد دلار از خزانه دولت در دو دهه پس از سرنگونی دیکتاتور صدام حسین در سال 2003 مفقود شده است.

 علیرغم ذخایر عظیم نفت و گاز، عراق همچنان برای تامین نیازهای انرژی به واردات وابسته است و ایران همسایه یک سوم گاز و برق مورد نیاز عراق را تامین می کند. اعتراضات عمده ضد دولتی در اواخر سال 2019 تا حد زیادی به دلیل خشم نسبت به فساد و ضعف خدمات عمومی انجام شد.

قانونگذاران تاکنون سه بار در انتخاب رئیس جمهور جدید شکست خورده اند. این اولین مرحله کلیدی قبل از انتخاب  نخست وزیر و متعاقب آن تشکیل دولت است. اگر بن بست پارلمان شکسته نشود، ممکن است انتخابات زودهنگتم برگزار شود - اما این خود مستلزم آن است که قانونگذاران بر سر انحلال پارلمان به توافق برسند.

فرستاده سازمان ملل متحد در عراق، ژانین هنیس-پلاسچارت، ماه گذشته از سیاستمداران عراقی خواست تا به بن بست پایان دهند و هشدار داد که خیابان ها در شرف آشوب هستند.