به گزارش اکوایران: فعالان این بخش معتقدند معضل صادرات که این روزها این بخش با آن درگیر است، نتیجه سوءمدیریت‌ در این بخش و نداشتن تمهیدات مناسب است. به همین دلیل ما باید پیشنهادات بخش خصوصی در برنامه هفتم توسعه گنجانده شود تا برنامه‌ای توسعه آینده کارآمد باشد. در این خصوص آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران می گوید: وقتی برنامه‌های توسعه ای را رصد می‌کنیم توفیق‌ها ۲۰ تا ۳۰ درصد بیشتر نبوده است. این عدد نشان دهنده عدم تنظیم درست برنامه یا ساختار اجرایی کشور بوده است از سوی دیگر باید برنامه پنج‌ساله هفتم را واقع‌بینانه‌تر تدوین کنیم و نگرش بخش خصوصی را پررنگ‌تر ببینیم. ضرورت دارد تا نگارش برنامه هفتم را جدی بگیریم و اعلام نظر کنیم.

تشدید مشکلات صنعت قیر در بازار جهانی

در ادامه این نشست حمید حسینی عضو هیئت مدیره اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های  نفت، گاز و پتروشیمی ایران از چالش‌ها و فرصت‌های صنعت قیر گفت و با اشاره اینکه مشکلات صنعت قیر در بازار جهانی تشدید شده است.

قیر از اولین فرآورده‌های نفتی است که اجازه ورود بخش خصوصی به آن داده شده است. سال ۱۳۷۳ به بعد اجازه داده شد که بخش خصوصی وارد این صنعت شود و آن زمان حجم صادرات ۲۵ هزار تن بود که تعاونی صنعت نفت آن را صادر می‌کرد و دو واحد بسته‌بندی قیر داشتیم. بعداً صنعت قیر متحول شد و در سال ۱۳۷۸ به ۴۰۰ هزار تن رسید. سرمایه‌گذاری بخش خصوصی باعث رونق شد تا صادرات قیر به ۴۳۴۰ هزار تن رسید و البته ظرفیت صادراتی ما ۶ میلیون تن است که ۲ میلیون تن مصرف داخل و بقیه صادر می‌شد. ۸۶ قیر وارد بورس شد و وکیوم باتوم نبود. اهمیت قیر در این است که عمده حوزه‌هایی نفتی ما سنگین و فوق سنگین است. نفت سنگین در پالایش بیش از هزینه از نفت معمولی و سبک است و در این سال‌ها هزینه‌ها گران‌تر شده است.

اما مشکل اصلی این صنعت چیست؟در این خصوص حسینی می گوید: ما نمی‌توانیم پالایشگاه مدرن داشته باشیم برای همین ۳۰ درصد نفت خام به فراورده تبدیل‌شده است. اوایل گاز در ایران کشف نشده بود، به همین دلیل می‌خواستند با کسب مازوت، منابع پالایشگاه مصرف شود ولی پالایشگاه‌های بعدی هم با تکنولوژی قبلی ساخته شد. اما این نکته را باید بدانیم ایران باید بتواند در بازار جهانی قیر حضور داشته باشد. ما هیچ پالایشگاهی نداریم که بخشی از فرآورده سنگین را تبدیل کند؛ البته تلاش‌هایی است ولی هنوز مشکل است.

به گفته حسینی، بازار جهانی قیر ۱۰۰ میلیون تن معادل دارد. ظرفیت پالایشی دنیا متناسب با نیاز دنیا نیست. فاصله قیمت گازوئیل و بنزین حدود ۴۰ دلار است. بسیاری از پالایشگاه‌ها در دنیا تعطیل‌شده و الآن از ظرفیت پالایشی دنیا درخواست می‌شود، استفاده شود. افزایش مصرف جهانی در حوزه قیر سالی ۳ درصد است. مصرف قیر برای جاده جدید نیست و روکش کردن جاده‌ها سالانه به میلیون‌ها تن نیاز است.

رقبای ایران چه کسانی هستند؟

ایتالیا و آمریکا به بازار آفریقا دسترسی دارند و رقیب ایران هستند. قیر یونان تا قطر آمده و بازار کویت و ترکیه را در اختیار گرفته است. ما کمتر از ۱۰ درصد بازار جهانی را داریم. در حوزه نفت هم ۲,۵ میلیون تن صادرات داشتیم که ۵ درصد صادرات بازار جهانی را در اختیار داشتیم. در این منطقه تولیدکننده بزرگ قیر نداریم. بحرین و عربستان ظرفیت کمی دارند و کشورهای خاورمیانه رقیب ما در بازار نیستند. مصر و بعد امریکا بازار بزرگ قیر را دارد و بزرگ‌ترین واردکننده هستند. کانادا، عمان و اسپانیا ۴.۳ درصد سهم واردات قیر دارند. ما تا سال گذشته شش میلیون تن قیر تولید می‌کردیم. پالایشگاه پاسارگاد به ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تن به ظرفیت قیر اضافه کرده است. ما سال گذشته ۴ میلیون و ۳۴۶ هزار تن صادرات قیر داشتیم که بیش از یک‌ میلیارد و صد میلیون دلار درآمد کشور بوده است. با افزایش قیمت جهانی انتظار داریم افزایش درآمد را شاهد باشیم.

خریدار عمده قیر ایران چه کسانی هستند؟

داده های نشان دهنده آن است که امارات مهم‌ترین خریدار قیر ایران است؛ عمان و بعد هند خریداران قیر ماهستند و الآن پاکستان، سریلانکا، کنیا، چین و بنگلادش خریدار قیر ما هستندو ایران قیر فله‌ای به افریقا می‌برد.

چه بازارهایی را از دست داده‌ایم؟

در این نشست بر این نکته تاکید شد که ما بازار ترکیه را از دست‌داده‌ایم؛ این به دلیل اشکالات قرارداد تعرفه ترجیحی بوده است و بازار گرجستان هم همین شرایط را دارد. الآن ترکیه قیر خود را از عراق وارد می‌کنند. ما بازار قطر را هم از دست‌داده‌ایم که جز بازار خوب برای ایران بود و مذاکره ما برای حفظ این بازارها به نتیجه نرسید. عمده بازاری که به قیر ایران کمک کرده، بازار چین است که مصرف‌کننده قیر بشکه‌ای است و با ۱۴ میلیون تن تولید قیر، حدود ۵ میلیون تن هم وارد می‌کند.