وحشت از افزایش قدرت دلار

روزنامه گاردین افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو را جنگ خودخواهانه ایالات متحده علیه تورم میداند که منجر به رکود در سراسر جهان میشود.

تورم آمریکا یکبار دیگر رکورد تورم در چهاردهه اخیر را زده و به نرخ 9.1% در ماه ژوئن رسیده است.گفته میشود به دنبال این افزایش تورم،فدرال رزرو بار دیگر نرخ بهره را افزایش خواهد داد.

اما این افزایش نرخ بهره چه آثاری بر خود آمریکا وجهان خواهد داشت؟

بیایید با اصول اولیه شروع کنیم. فرض کنید شما مقداری پول قرض میگیرید و در زمان سررسید باید مقداری اضافی بپردازید  تا برای وام دهنده به صرفه باشد. این پاداشی که به وام دهنده داده میشود نرخ بهره نامیده میشود.

بنابراین اگر وام گیرنده باشید، ترجیح میدهید نرخ بهره را تا حد امکان پایین بیاورید تا در زمان سررسید مقدار کمتری را بپردازید و عکس آن اگر میخواهید پس انداز خود را وام دهید،به دنبال نرخ بهره بالاتر خواهید بود که به این معنی است که می توانید از پس انداز خود درآمد بیشتری کسب کنید.

نرخ بهره واحدی در اقتصاد وجود ندارد. هزاران بانک وجود دارد که نرخ های خود را تعیین میکنند ولی همه آنها تحت تاثیر نرخی هستند که بانک مرکزی تعیین میکند.

درست مانند شما و حساب‌های پس‌اندازتان، بانک‌ها نیز زمانی که پول را نزد بانک مرکزی می‌گذارند، نرخ بهره دریافت می‌کنند. تغییر در نرخ بهره بانک مرکزی یعنی یک بانک تجاری از ذخایر خود درآمد بیشتری کسب خواهد کرد پس آنها از نگهداری پول خود در بانک مرکزی بیشتر از وام دادن آن سود خواهند برد. پس حتی اگر آنها وام هم بدهند،نرخ بهره شان را افزایش میدهندتا برایشان به صرفه باشد.

اما از نرخ بهره چطور برای کنترل تورم استفاده میشود؟ 

وقتی نرخ بهره پایین است، افراد و بیزینس های بیشتری وام خواهند گرفت. تقاضای بیشتر برای کالاها و خدمات و همچنین نرخ های پایین تر به کارفرمایان اجازه می دهد تا موقعیت های بیشتری را برای پاسخگویی به تقاضا باز کنند و دستمزدها را افزایش دهند. مصرف کنندگان هم آن دستمزدها را صرف کالاها و خدمات می کنند که به نوبه خود می تواند منجر به مشاغل بیشتر و قیمت های بالاتر شود. عکس آن وقتی  نرخ بهره افزایش میابد وام گرفتن گران تر خواهد شد و گروه های کمتری وام خواهند گرفت پس نرخ اشتغال کاهش میابد.شغل های کمتر و درآمدهای پایین تر باعث کاهش تقاضا و به دنبال آن کاهش قیمت ها خواهند شد و در نهایت تورم کاهش میابد.

وجود کمی تورم در اقتصاد مشکل ندارد زیرا اقتصاد را با سرعت معقول حفظ می کند، اغلب بانک های مرکزی سعی میکنند نرخ تورم را دو درصد نگه دارند اما بالا ماندن تورم برای مدت طولانی مشکل ساز است.

قیمت های بالاتر به این معنی است که کارمندان به دستمزد بیشتری نیاز دارندافزایش هزینه ها برای مشاغل که می تواند قیمت ها را بیشتر افزایش دهدبه طور بالقوه منجر به مارپیچ صعودی دستمزدها و قیمت ها می شود.  با اینکه نرخ بهره ابزار قدرتمندی برای کنترل تورم است اما میتواند آسیب زا هم باشد.

نرخ بهره بالاتر در ایالات متحده، آن را به مکان جذاب تری برای سرمایه گذاران برای ذخیره پول خود تبدیل می کند. این نرخ بهره بالاتر منجر میشود که سرمایه‌گذاران ارز خود را بفروشند و دلار بخرند این کار ارزش دلار را افزایش میدهد. در ماه های اخیر ارزش دلار آمریکا در شش ارزاصلی  به بالاترین سطح در 2 دهه اخیر رسیده است. یورو برای نخستین بار دربیست سال گذشته به زیریک دلار سقوط کرده و پوند به زیر 1.20 دلار رسیده است و هر هفته که می گذرد ارزش خود را بیشتر از دست می دهد. در ژاپن، بانک مرکزی تحت فشار زیادی قرار گرفته است تا پس از سقوط ین به پایین ترین سطح خود در برابر دلار از سال 1998، اقدام کند.

پس برای کسانی  که در خارج از ایالات متحده زندگی و کار می کنند، دو اثر مهم وجود دارد. اول این که بیشتر کالاها از جمله نفت به دلار قیمت گذاری میشوند پس  قیمت کالاها و مواد اولیه به دلار بسیار گران تر خواهد شد. دوم اینکه وام به دلار نیز گران می شود.

دولت‌هایی که به دلار وام گرفته‌اند با ضربه‌ای مضاعف روبرو هستند. آنها نه تنها به افزایش نرخ بهره داخلی برای محدود کردن تأثیر افزایش قیمت واردات نیاز دارند، بلکه با جهش گسترده در پرداخت های بهره در وام های دلاری خود نیز مواجه خواهند شد.

کاترین مان، تنظیم کننده نرخ بهره بانک انگلستان، اخیراً گفته است که انگیزه اصلی او برای افزایش قابل توجه نرخ وام در انگلیس، ترس او از افزایش شکاف با دلار است که قیمت واردات را بالا می برد. قیمت واردات بالاتر هم به معنای تورم بالاتر خواهد بود.