به گزارش اکو ایران؛ داده‌های گمرک ایران نشان می‌دهد، میزان صادرات زعفران در 5 ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت قابل توجهی کرده است. این رقم در سال جاری  48 تن ثبت شده است. درحالی که در سال گذشته این رقم 80 تن اعلام شده بود. علت اصلی این امر از نگاه فعالان اقتصادی در کنار افت تولید، چالش‌هایی همچون عدم ارائه تسهیلات ارزان قیمت، عدم رفع تعهدات ارزی و اعمال مالیات بر صادرات زعفران در قالب مالیات بر صادرات آب مجازی است. پیش‌بینی می‌شود، ادامه این روند صادرکنندگان زعفران را از صادرات این محصول همچون صادرکنندگان پسته منصرف کند. چندی است که صادرکنندگان پسته دیگر صادرات این محصول را از دستور کار خود خارج کردند. زیرا قادر به رفع تعهدات ارزی برمبنای دستور العمل جدید دولت، نیستند. براساس توافق بانک مرکزی و وزارت صمت، صادرکنندگان پسته موظف هستند، پسته‌ای که با ارز آزاد می‌خرند را در نیما عرضه کنند؛ به همین دلیل صادرکنندگان دیگر تمایلی به صادرات این محصول ندارند. این موضوع را پیشتر محمد صالحی رئیس هیات‌مدیره انجمن پسته ایران به «دنیای اقتصاد» گفته بود. حال علی حسینی، عضو هیات رئیسه شورای ملی زعفران در گفتگو با اکو ایران می‌گوید: درحال حاضر بسیاری از صادرکنندگان قدیمی و با سابقه زعفران دست از کار کشیدند. او علت این امر را مقررات دست و پاگیر بر سر صادرات این محصول می‌خواند و می‌گوید: ما پیش از این چالش رفع تعهدات ارزی برمبنای نیما و عدم ارائه تسهیلات بانکی را داشتیم؛ حالا موضوع دریافت عوارض نیم درصد صادرات آب مجازی نیز به آن اضافه شده است. این درحالی که زعفران درمناطق کم آب رشد می‌کند؛ چون محصول کم آبی است. عضو هیات رئیسه شورای ملی زعفران با اشاره به اینکه موضوع دریافت عوارض نیم درصد صادرات آب مجازی از زعفران از ابتدای سال جاری اجرا می‌شود، تاکید می‌کند: اگر این سیاست در کنار سایر محدودیت‌ها تداوم پیدا کند؛ ادامه فعالیت برای صادرکنندگان سخت‌تر خواهد شد. او پیش‌بینی می‌کند، با اعمال قوانین سختگیرانه دولت درخصوص صادرات، زعفران نیز عاقبتی همچون پسته داشته باشد. بدین ترتیب دور از ذهن نیست؛ قاچاقچیان زعفران جای صادرکنندگان را بگیرند. کما اینکه درحال حاضر به گفته حسینی آنها اکنون در بازار زعفران فعالان هستند و همین امر ریسک کار را برای صادرکنندگان زعفران بیشتر کرده است.

به باور عضو هیات رئیسه شورای ملی زعفران، عملکرد پایین تولید زعفران چالش دیگری بر سر تجارت این محصول است. بطوری که  در دهه 50 عملکرد زعفران در هکتار 6 کیلو گرم بود؛ این رقم امروز به کمتر 3 کیلو گرم رسیده است؛ یعنی عملکرد ما نه تنها یک درصد رشد نکرده است؛ بلکه به شدت افت کرده است.

این موضوع را پژوهش علیرضا کوچکی، استاد دانشگاه فردوسی مشهد در نشریه زراعت و فناوری زعفران به خوبی نشان می‌دهد؛ براساس داده‌های این پژوهش میانگین عملکرد زعفران در هر هکتار در حدفاصل دهه 50 الی 60، بالغ بر 6 کیلوگرم بوده است. این رقم در دهه 60 الی 70 به 4.68 کیلوگرم و در دهه 70 الی 80 به 4.4 کیلوگرم رسیده است. این رقم در خراسان رضوی از نیمه دهه 80 به بعد به سمت 3 کیلو گرم در حرکت بوده است.  

حال براساس سطح زیر کشت بیش از 130 هزار هکتار میزان تولید سال جاری به گفته حسینی بیش از  250 تن است. او می‌گوید: در سال جاری برخلاف سال گذشته با خشکسالی مواجه نبودیم و درضمن نسبت به پارسال 10 درصد به سطح زیر کشت اضافه شده است؛ به همین دلیل میزان تولید احتمالا رشد خواهد داشت. سال گذشته این رقم حدود 250 تن بود. در واقع سال 1400 تولید زعفران کشور نصف شد و از  حدود 450 تن در سال 1399 به حدود 250 تن رسید.

او علت رشد تولید زعفران را در سال جاری گذشته از وضعیت مناسب آب و هوایی افزایش 10 درصدی سطح زیرکشت مطرح می‌کند و می‌گوید: ما سالانه 10 درصد به سطح زیر کشت در راستای رشد تولید اضافه می‌کنیم.

نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان زعفران خراسان جنوبی در ادامه تاکید می‌کند، بخشی از کاهش حجم صادرات زعفران در ماه‌های اخیر ناشی از کاهش تولید سال گذشته است. زیرا همه ساله محصول جدید در آبان ماه برداشت می‌شود. براین اساس هر آنچه تا ماه هشت صادر شود به تولید سال گذشته بر می‌گردد.

به باور عضو هیات رئیسه شورای ملی زعفران، در این شرایط اعمال سیاست‌های غلط و یا دیرهنگام در بسیاری مواقع مانعی جدیدی بر سر تولید و تجارت است. یکی از این تصمیمات دیر هنگام رشد ناگهانی قیمت زعفران است؛ رشد 3 درصدی که ناشی از تورم، انتظارات کشاورزان شکل گرفت که خود این عامل نیز بر تجارت اثر دارد.

او همچنین عملکرد پایین تولید زعفران را نیز چالش دیگر بر سر تجارت این محصول می‌خواند و می‌گوید: در دهه 50 عملکرد زعفران در هکتار 6 کیلو گرم بود؛ این رقم امروز به کمتر 3 کیلو گرم رسیده است؛ یعنی عملکرد ما نه تنها یک درصد رشد نکرده است؛ بلکه به شدت افت کرده است.

حسینی میزان تولید سال جاری را بیش از  250 تن پیش‌بینی می‌کند و می‌گوید: در سال جاری برخلاف سال گذشته با خشکسالی مواجه نبودیم و به همین دلیل میزان تولید احتمالا رشد خواهد داشت. سال گذشته این رقم حدود 250 تن بود. در واقع سال گذشته تولید زعفران کشور نصف شد و از  حدود 450 تن در سال 1399 به 250 تن رسید.

او علت رشد تولید زعفران را در سال جاری گذشته از وضعیت مناسب آب و هوایی افزایش 10 درصدی سطح زیرکشت مطرح می‌کند و می‌گوید: ما سالانه 10 درصد به سطح زیر کشت در راستای رشد تولید اضافه می‌کنیم.

نایب رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان زعفران خراسان جنوبی در ادامه تاکید می‌کند، بخشی از کاهش حجم صادرات زعفران در ماه‌های اخیر ناشی از کاهش تولید سال گذشته است. زیرا همه ساله محصول جدید در آبان ماه برداشت می‌شود. براین اساس هر آنچه تا ماه هشت صادر شود به تولید سال گذشته بر می‌گردد.

رشد ارزشی زعفران
براساس داده‌های گمرک ایران درحالی که در بازه 5 ماهه سال جاری، میزان صادرات زعفران افت کرده است. ارزش صادرات این محصول رشدی 44.6 درصدی داشته است. در سال جاری ارزش صادرات زعفران 57 میلیون و 218 هزار دلار یعنی یک میلیاردو 438 میلیون تومان برآورد شده است. این رقم سال گذشته 39میلیون و 555 هزار دلار و به تعبیری 867 میلیون تومان بود. به باور فعالان اقتصادی دلیل رشد ارزشی زعفران افزایش قیمت آن در حدفاصل بهمن ماه سال گذشته تا تیر ماه امسال است. داده‌های موجود نشان می‌دهد؛ در سال جاری هر کیلو گرم زعفران 494 دلار به فروش رفته است؛ این رقم سال گذشته هزارو 181 دلار است.