به گزارش اکوایران، خبرگزاری رویترز با استناد به گزارش محرمانه دیده بان هسته ای سازمان ملل که روز دوشنبه توسط این خبرگزاری رویت شد، نوشت که ایران با سرعت در حال گسترش توانایی اش برای غنی سازی اورانیوم با سانترفیوژهای پیشرفته در نیروگاه زیرزمینی خود در نطنز است وقصد دارد فراتر از برنامه های پیشین پیش برود. این خبر در شرایطی رسانه ای شد که رایزنی های غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در باب احیای توافق هسته ای سال 2015 متوقف شده است و تهران تعداد بیشتری از سانترفیوژهای پیشرفته اش را به جریان انداخته که براساس توافق پیشین استفاده از آنها برای تولید اورانیوم غنی شده ممنوع اعلام شده است.

به نوشته رویترز این سانترفیوژها بسیار کارامدتر از نسل اولIR-1هستند؛ تنها سانترفیوژهایی که توافق پیشین به ایران اجازه می داد از آنها برای افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده اش استفاده کند. این خبرگزاری در ادامه گزارش خود آورده است که ایران سانترفیوژهای خود را در دو سایت زیرزمینی نطنز و فردو مستقر کرده است.رویترز مدعی شد که گزارش روز دوشنبه به کشورهای عضو نشان داد که ایران به سرعت نصب هفت آبشار را که در ۳۱ اوت گذشته در مراحل بسیار اولیه نصب قرار داشتند، تکمیل کرده است. این هفت آبشار، با استفاده از سانتریفیوژهای IR-4 وIR-2m تکمیل شده ولی هنوز غنی‌سازی با آنها کلید نخورده. این گزارش همچنین نشان می‌دهد که ایران به آژانس اطلاع داده است که قصد دارد سه آبشار دیگر را با استفاده از سانتریفیوژهای IR-2m به ۱۲ مورد نصب شده که پیشتر گزارش شده بود، بیافزاید. آژانس تایید کرده که نصب دو مورد از این آبشارها آغاز شده است.این گزارش نشان می دهد که تمام سانتریفیوژهای فعال در نطنز که گاز هگزافلوراید اورانیوم (UF6) غنی‌شده تا ۵ درصد تولید می‌کردند، اکنون با هگزافلوراید اورانیوم دارای غنای طبیعی تغذیه می‌شوند. این برخلاف گزارش سه ماهه منتشر شده در سپتامبر گذشته است که تایید می‌کرد که تا ۳۱ اوت  سانتریفیوژها با UF6 غنی شده تا سقف ۲ درصد تغذیه می‌شوند.

گزارش محرمانه دیده بان هسته ای سازمان ملل در حالی رسانه ای شد که احیای توافق برجام در شرایط کنونی به واسطه عدم توافق تهران و واشنگتن در باب برخی از مطالبات ایران به بن بست خورده، هرچند برخی از ناظران می گویند جو بایدن به واسطه ملاحظات سیاسی و در آستانه انتخابات میان دوره ای نوامبر، رایزنی ها با تهران را متوقف کرده است تا گفتگوهای برجامی که زمینه ساز شکاف عمیق در ساختار کنگره شده، رقابت ها را به شکلی منفی تحت تاثیر قرار ندهد.

ایران آخرین با در پاسخ به متن توافق پیشنهادی اروپا و همچنین پاسخ ایالات متحده بدان بر سه خواسته خود یعنی برداشته شدن تمامی تحریم های حداکثری اعمال شده توسط ایالات متحده و ارائه تضمین مبنی بر انتقاع کامل اقتصادی از مزایای اقتصادی تعریف شده در توافق احیا شده، دریافت تضمین از دولت بایدن مبنی بر عدم تکرار سناریوی 2018 و خروج دولت جدید آمریکا از توافق و در نهایت بسته شدن پرونده تحقیقات آژانس بین المللی درباره ذرات ادعایی پیدا شده در سه سایت اعلام نشده در ایران تاکید کرد؛ مطالباتی که پذیرفته نشد. دولت بایدن از ابتدای رایزنی ها اعلام کرده بود که قادر نیست درباره فعل جانشین خود در ارتباط با توافق تضمین دهد، همزمان تروئیکای اروپایی و غرب هم در باب بسته شدن پرونده تحقیقات آژانس اعلام کردند که این مقوله جنبه فنی دارد و از همین رو تهران می بایست در باب آن با نهاد ناظر مستقل هسته ای به توافق دست یابد. خواسته ای که به باور مقام های تهران و به واسطه همکاری جامع ایران با آژانس قابل قبول نیست.

 در همین راستا تحلیلگران می گویند در طول چهار سال پس از خروج ایالات متحده از برنامه جامع اقدام مشترک( برجام)  ایران دستاوردهای غیر قابل برگشتی را در میدان دانش هسته ای به دست اورده است از همین رو حتی با بازگشت ایالات متحده به میز مذاکره، به واسطه انتخابات آینده ریاست جمهوری در سال 2024 و نگرانی از بازگشت یک دولت جمهوری خواه که می تواند به توافق احتمالی پایان دهد؛ روزنه ها برای احیای توافق درحال بسته شدن است. چرا که طبیعتا دولت بایدن صرفا قادر به ارائه تضمین های کوتاه در باب تحریم ها است. از طرف دیگر منتقدان توافق با اشاره به بندهای غروب آفتاب می گویند که محدودیت های تعریف شده بربرنامه هسته ای ایران نیز چندان بادوام نیست.