چالش تولید خودرو پس از خروج چینی‌ها از ایران

تحولات هفته گذشته

قیمت خودرو همچنان در کانال نزولی قرار دارد و خودرو هم دیگر به صورت کاغذی معامله نمی‌شود، رکود بر بازار حکم‌فرماست و مانند گذشته خودروسازان دیگر به صورت سبدی خودرویی عرضه نمی‌کنند. بازدید سرزده دادستان تهران از انبار خودرویی در بزرگراه آزادگان که گفته می‌شود ۳۰۰۰ خودروی شرکت سایپا در آن نگهداری می‌شده خبر مهم این هفته است. گویا مدیرعامل سایپا خودش را به دادستان رسانده و توضیح داده که علت این تجمع نقص قطعات خودروهای پارک شده است. موضوع مهم دیگر هفته گذشته درخواست خودروسازان خودروهای دیزلی از معاون اول رئیس‌جمهوری برای معافیت از نصب فیلتر دوده با توجه به محدودیت‌هایی که تحریم برای تأمین این قطعات برای آن‌ها به وجود آورده بود که با واکنش منفی سازمان و فعالان محیط‌زیست مواجه شد. تحول مهم هفته پیش ایرادات شورای نگهبان به طرح ساماندهی بازار خودرو است و به‌غیراز اشکالات شکلی که قابل‌رفع است، اعضای این شورا با خروج کامل دولت از تصدی‌گری در خودروسازان مخالف است و معتقدند حداقل ۲۰ درصد سهام خودروسازها باید مال دولت باشد. موضوع دوم بحث مسئولیت مدنی خودروسازان در تصادفات است و این شورا ازنظر شرعی به این قانون ایراد گرفته و لب کلامش این است که مثلاً خریدار خودروی پراید می‌داند خودروی ضعیفی می‌خرد و به لحاظ شرعی نمی‌توان خودروساز را مقصر حوادث احتمالی این خودرو دانست.

چالش تولید در خودروسازی خصوصی

خودروسازان خصوصی قبل از بحران ۲۰ درصد از تولید بازار خودرو کشور را در اختیار داشته‌اند. آخرین آماری که توسط وزارت صمت منتشرشده خبر از افت ۸۰ درصدی تولید خصوصی‌ها که بیشتر به مونتاژ خودروهای چینی مشغول بودند، می‌دهد. خارج شدن چینی‌ها از بازار ایران مهم‌ترین عامل گرفتاری خودروسازان خصوصی برای انجام تعهداتشان است و آن‌ها را حتی به سمت تعدیل نیرو هم سوق داده است. کارشناسان خودرو معتقدند اگر وزارت صمت خصوصی‌ها را ملزم به داخلی سازی می‌کرد این خودروسازان با خروج چین به وضعیت فعلی نمی‌رسیدند. در طرف دیگر به نظر می‌رسد چینی‌ها در سیاستی جدید تمایل دارند خودروهای مونتاژ شده به ایران بفروشند اما با بهانه کردن تحریم‌ها از فروش قطعه به ایرانی‌ها خودداری می‌کنند تا به‌این‌ترتیب ارزش‌افزوده و اشتغال بیشتری برای خود ایجاد کنند.

چینی‌ها برمی‌گردند؟

کارشناس این قسمت از برنامه معتقد است خودروسازان بخش خصوصی از چابکی بیشتری در مواجه با تحریم‌ها به‌ویژه در زمان افزایش نرخ ارز برخوردار بوده‌اند و افت تولیدشان طبیعی و مشکلی است که در همه حوزه‌ها اتفاق افتاده است. به نظر شفیعی عدم آمادگی خودروسازان برای شرایط فعلی به این دلیل است که هیچ‌کس انتظار نداشته آمریکا از برجام خارج شود و حتی نزدیک‌ترین متحدان این کشور هم از این اقدام رئیس‌جمهوری این کشور متحیر شده‌اند. این کارشناس همچنین اما در اظهارنظری متفاوت ضمن دفاع از انحصاری بودن تولید خودرو با اشاره به تجربه کشورهای پیشرو مثل فرانسه از سیاست کلان کشور در حوزه خودرو به‌شدت انتقاد می‌کند و آن را «ضد خصوصی» می‌داند. او حمایت هدفمند از صنعت خودرو را نیاز امروز کشور می‌داند و معتقد است کارشکنی‌های زیادی در مسیر خصوصی‌سازی واقعی صنعت خودرو صورت می‌گیرد و به نظر او چرخه توسعه یک سری از بنگاه‌ها را له می‌کند و در مسیر خصوصی‌سازی واقعی از این اتفاق گریزی نیست و نمی‌توان همه بنگاه‌ها را حفظ کرد و تنها نکته پراهمیت حفظ نیروی انسانی شاغل است که لازم است باسیاست گذاری درست و نه به‌صورت دستوری اتفاق بیفتد. به نظر کارشناس این برنامه هم خودروسازان چینی و هم غیر چینی به بازار ما بر خواهند گشت و این بیشتر به قدرت خرید مردم ما بستگی دارد.