پوتین نقش برادر بزرگ را از دست داد؛ فرصتی برای قدرت‌نمایی اژدهای زرد

به گزارش اکوایران، برخی از نزدیک ترین متحدان روسیه در آسیای مرکزی به واسطه آن که روسیه در جنگ اوکراین در موضع ضعف قرار گرفته، تمایل و مطالبات تازه ای را مطرح کرده و مواضع جدیدشان را به نمایش گذاشته اند. در شرایط کنونی پنج جمهوری جدا شده از اتحادیه از هم فروپاشیده شوروی حالا موضع خود را تغییر دادند و با آگاهی از اهرم های جدیدی که در اختیار دارند در برابر روسیه ایستاده اند چرا که به خوبی می دانند که کرملین برای دور زدن تحریم های اعمالی غرب، به شکل فزاینده ای به بازارها و مسیرهای تجاری آنها نیاز دارد.

کنایه هفت دقیقه ای!

در شرایط کنونی آسیای مرکزی شاهد پویایی جدیدی است و این وضعیت زمانی که پوتین هفته گذشته در نشست قزاقستان حضور داشت به شکلی تلخ خود را نشان داد. در آن نشست امامعلی رحمان، رهبر تاجیکستان از سال 1994، یکی از کوچک ترین و فقیرترین کشورهای منطقه، پوتین را هدف طنز هفت دقیقه ای قرار دارد و گفت« ما خواهان احترام هستیم نه چیز دیگر. احترام بگذارید». او در ادامه با کنایه گفت که نگرش مسکو از دوارن شوروی بهبود نیافته است. پوتین صرفا با ناراحتی به این اظهار نظر گوش داد.

پس از آن ویدئویی از این سخنرانی نادر منتشر شد که بخشی از پوشش رسمی اجلاس 14 اکتبر نبود؛ ویدئویی که در چارچوبش پوتین از همسایگان جنوبی اش خواست تا زنجیره های لجستیکی جدیدی را تعریف کنند بالاخص به واسطه تحریم های غرب به دلیل جنگ روسیه در اوکراین که بسیاری از مسیری های تجاری روسیه را مختل کرده است.

معامله با برادری که دیگر بزرگ نیست!

به نوشته خبرگزاری الجزیره، براساس اطلاعات به دست آمده  کشورهای آسیای مرکزی، از جمله تاجیکستان، گردش مالی تجارت خارجی شان رابه شدت افزایش داده اند؛ شاید هم به واسطه صادرات دوباره کالاهایی به روسیه؛ بازیگری که امروز به واسطه تحریم ها و خروج شرکت های خارجی قادر به خرید مستقیم آنها نیست. با این هم شواهد نشان می دهد که دولت های منطقه حاضر نیستند فراتر از این گام هایی بردارند مگر آن که روسیه قصد داشته باشد برای جبران حمایت هایشان، در این کشورها سرمایه گذاری جدید کند. از همین رو رحمان تصریح کرد که از اعزام تنها یک معاون وزیر روسیه به کنفرانس سرمایه گذاری ماه اوت در شهر «دوشنبه» به شدت نا امیده شده است.

همزمان مقام های تاجیک به شکلی محرمانه می گویند که رحمان از روسیه آزرده خاطر است چرا که مسکو برای دهه ها از تاجیسکتان به عنوان حیاط خلوت خود استفاده می کرده و حالا به واسطه منزوی شدن به « دوشنبه» متوسل شده است. رستم برناشف، تحلیلگر مسائل سیاسی در این باره گفت: کشورهای اسیای مرکزی با توجه به علاقه فزاینده روسیه به منطقه و ظهور وابستگی خاص به آن، از این موقعیت برای ابراز نارضایتی شان و برقراری روابط مساوی تر استفاده کرده اند تا بدین طریق مسکو را وادارند تا حداقل تا حدودی نقش برادر بزرگ ترش را کم رنگ تر کند.

پوتین نقش سنتی اش را از دست داد؛ چین برادر بزرگ تر شد

حالا که پوتین با مشکلات عمیق تری در میدان جنگ اوکراین روبه رو است، توانایی اش برای اجرای نقش سنتی اش به عنوان «پلیس منطقه» در درگیری ها پس از فروپاشی های شوروی به شکلی بی سابقه ای در بوته آزمون قرار گرفته است.

پوتین نشستی سه جانبه جداگانه با رحمان و صدیر جپاروف، رئیس جمهور قرقیزستان داشت تا به واسطه اش به اختلاف های مرزی که تقریبا زمینه ساز جنگ همه جانبه میان دو کشور در ماه سپتامبر شد، پایان دهد. این دیدار که با امتناع رحمان و جپاروف از دست دادن با یکدیگر کلید خورد، هیچ پیشرفتی نداشت. هرچند پوتین به آنها وعده داد که نقشه های شوروی از هم پاشیده را پیدا خواهد کرد  تا مشخص شود که مرز کجا است. این درگیری موجب شد تا پوتین از حضور در نشست غیر رسمی رهبران شوروی سابق در مسکو که قرار بود در روز تولدش یعنیی 7 اکتبر برگزار شود، صرف نظر کند.

قرقیزستان همچنین مانورهای برنامه ریزی شده بلوک نظامی csto به رهبری روسیه در خاک خود را به تعویق انداخت و از شرکت در رزمایش مشابه در تاجیکستان هم خودداری کرد. همزمان ناظران خاطر نشان کردند که قاسم جومارت توقایف، رئیس جمهوری قزاقستان که میزبانی اجلاس را عهده دار بود عیلرغم دیدار دوجانبه با رهبران ترکیه، قطر، آذربایجان و سایر رهبران، زمانی که پوتین در «آستانه» بودهیچ دیدار دوجانبه ای با او نداشت. توقایف همچنین از حملات شخصی به رهبران ملی که فضای همکاری را مسموم می کند در فضای پسا شوروی شکایت کرد؛ عبارتی انتقاد آمیز که اشاره ای ضمنی به اخبار مداخله جویانه رسانه های دولتی روس ها داشت.

تلویزیون دولتی قزاقستان منتخبی از مصاحبه ای خیابانی را نشان داد که در جریانش پاسخ دهندگان گفتند که جنگ در اوکراین، تردیدهایی را در باب اتحاد پس از شوروی ایجاد کرده است. این گزارش همچنین بر رفتار تحریک آمیز رهبر بلاروس که به شکلی گسترده به سان جانشین نیابتی پوتین فعالیت دارد، تاکید کرد. لوکاشنکو یکی از سخنرانی های توقایف ر قطع کرده بود و رهبر قزاقستان نیز در پاسخ صرفا لبخندی تحقیر آمیز حواله اش کرد.

علی شیر ایلخاموف، مشاور بخش آسیای مرکزی مستقر در بریتانیا در این باب گفت که با وجود آن که قزاقستان و ازبکستان، بزرگ ترین کشورهای آسیای مرکزی، مراقب هستند که با مسکو دشمنی نکننده چرا که آنها هنوز روسیه را پلیس منطقه می دانند که در جریان یک بحران به کمک این بازیگر نیاز پیدا کنند. این تحلیلگر در ادامه گفت: با این همه در دراز مدت، اگر چنگ پوتین در اوکراین بدتر از آنچه هست، پیش برود، نفوذ چین به عنوان برادر بزرگ تر منطقه پر رنگ تر شود و روسیه حذف می گردد؛ این بهایی است که پوتین به واسطه ماجراجویی اش باید بپردازد. در شرایط کنونی شاهد آن هستیم که روسیه نقش سنتی حمایتی اش از کشورهای آسیای مرکزی را به چین واگذار می کند؛ پس در آینده شاید شاهد آن باشیم که پکن خلاء ناشی از نبود مسکو را گام به گام پر کند.