دیدار در تهران، اختلاف در سوچی: هشدار نسبت به عبور از خط‌قرمزها

به گزارش اکوایران، نخست وزیر ارمنستان پس از دیدار با روسای جمهور روسیه و آذربایجان، از تهران دیدار کرد.

دیدار دوباره در تهران

بنا بر گزارش خبرگزاری الجزیره،  نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان پس از دیدار سه جانبه با رهبران روسیه و آذربایجان درباره جنگ در منطقه قفقاز، در تهران مذاکراتی در سطح عالی انجام داد. پاشینیان صبح روز سه شنبه به طور رسمی مورد استقبال ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران قرار گرفت و دو طرف در کاخ سعدآباد تهران گفتگو کردند.

رئیس جمهور ایران در کنفرانس مطبوعاتی مشترک پس از این دیدار گفت که تهران نسبت به مسائل منطقه قفقاز «حساس»، است زیرا بخشی از تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران بوده است و امنیت و صلح در سراسر منطقه برای ایران مهم است. رئیسی گفت: «مذاکرات ما با آقای پاشینیان به این نتیجه رسید که حل‌وفصل مسائل منطقه باید به دست مقامات و مسئولان منطقه باشد و هرگونه دخالت بیگانگان به جای حل آن، ایجاد مشکل می کند«.

پاشینیان هم گفت که با رئیسی در مورد توانایی منطقه برای دستیابی به صلح و امنیت پایدار موافق است و مایل است مقامات ایرانی به طور کامل از محتوای مذاکرات ارمنستان با آذربایجان و ترکیه در مورد منطقه مورد مناقشه قره‌باغ کوهستانی مطلع شوند. وی گفت در همین راستا با رئیس‌جمهور ایران درباره آنچه که یک روز قبل در شهر سوچی روسیه در دریای سیاه رخ داد، گفت وگو کرد، جایی که وی با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان دیدار کرد.

نشست سوچی و اختلافات پا برجا

پس از نشست روز دوشنبه، پوتین گفته بود که این مذاکرات «بسیار مفید» بوده، اما دو رهبر دیگر همچنان باید مسائل مورد اختلافی را -که او فاش نکرد- حل کنند. باکو و ایروان در بیانیه مشترکی که پس از نشست سوچی منتشر شد، «توافق کردند که از زور استفاده نکنند» و «تمام اختلافات را صرفاً بر اساس به رسمیت شناختن حاکمیت متقابل و تمامیت ارضی حل و فصل کنند».

این دو کشور برای چند دهه بر سر منطقه قره‌باغ کوهستانی که در سطح بین المللی به عنوان بخشی از آذربایجان شناخته می‌شود، اما ارمنی‌ها جمعیت قابل توجه آن را تشکیل می‌دهند، با هم اختلاف داشتند. آذربایجان پس از یک جنگ خونین شش هفته‌ای در سال 2020 که با میانجیگری روسیه با توافق صلح پایان یافت، کنترل بیش‌تر این منطقه را به دست گرفت. اما طی ماه گذشته بار دیگر درگیری بین نیروهای این دو کشور سابق شوروی آغاز شد و طی چند روز بیش از 200 سرباز کشته شدند.

خط قرمز ایران

ایران که با هر دو کشور مرز دارد، خواستار پایان دادن به درگیری‌ها شده است. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، اواخر روز دوشنبه با هم‌تای خود در ترکیه -که هم‌پیمان آذربایجان است- به طور تلفنی گفت‌وگو کرد و درباره تنش‌ها در قفقاز به رایزنی پرداخت.

با این حال تهران به طور قاطع اقدامات باکو و آنکارا را با هدف ایجاد یک کریدور ارتباطی و حمل‌ونقل جدید که منطقه نخجوان آذربایجان را به سرزمین اصلی آذربایجان متصل می‌کند، رد کرده است. مقامات بلندپایه ایران بارها گفته‌اند که هرگونه تلاش برای تغییر مرزها یا خطوط ترانزیتی ایران با ارمنستان به منزله عبور از «خط قرمزی» است که تهران آن را تحمل نخواهد کرد.

در اقدامی در حمایت از این ادعا، ایران در اواخر اکتبر به اولین کشوری تبدیل شد که یک نمایندگی دیپلماتیک در جنوبی‌ترین استان ارمنستان، سیونیک، تأسیس و یک سرکنسولگری در کاپان افتتاح کرد –جایی که باکو و آنکارا برای افتتاح کریدور خود به آن چشم دارند.

در همین راستا، نیروهای مسلح ایران در روزهای گذشته رزمایش گسترده نظامی را در مناطق مرزی آذربایجان و ارمنستان برگزار کردند. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تصاویری از ساخت یک پل پانتونی بر روی بخشی از رودخانه ارس منتشر کردند و برای اولین بار نیروها و تسلیحات خود را به قسمت شمالی این رود عبور دادند.

تقویت روابط با ارمنستان

تهران هم‌چنین به طور فزاینده‌ای در مورد علاقه خود به تقویت روابط دوجانبه با ارمنستان سخن گفته است. سفر روز سه‌شنبه پاشینیان به تهران نیز تا حدی با هدف پیشبرد این هدف بود و رهبر ارمنستان گفت که بیش‌تر مذاکرات با رئیسی به بهبود روابط اقتصادی و تجاری مربوط می‌شود. وی گفت: «در زمینه انرژی، کشاورزی، زیرساخت‌ها و مدیریت منابع آب صحبت‌هایی داشتیم و باید مذاکرات را به نتیجه برسانیم و به طور جدی آن را پیگیری کنیم». پاشینیان هم‌چنین از رئیسی دعوت کرد تا برای گفت‌وگوهای بیش‌تر به ایروان سفر کند.

رئیسی به نوبه خود گفت که ایران می‌خواهد سطح تجارت دوجانبه سالانه با ارمنستان را به 3 میلیارد دلار افزایش دهد. به گفته هرویک یاریجانیان، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ارمنستان، حجم تجارت بین دو کشور در سال گذشته حدود 500 میلیون دلار بوده است.