ناکامی در شکستن قفل‌های خیالی بر ساخت و ساز/ عبور از خط قرمزها

دخل خزانه شهرداری تهران در مهرماه سال 1401 باز هم به اندازه بودجه مصوب پر نشد و شهرداری نتوانست آنچه شورای ششم در بودجه برای منابع بودجه تصویب کرده بود را تمام و کمال تحصیل کند،اما گزارش درآمد هزینه مهرماه شهرداری تهران در میان گزارشاتی که خزانه دار شورا از ابتدای سال تا کنون قرائت کرده است شاید دارای بیشترین میزان تحقق منابع در برش ماهانه بود،تحقق 91 درصد منابع در مهر ماه 1401 برای خزانه شهرداری تهران اما چگونه رخ داده است؟

البته این اعداد ردیف های مختلف منابع هستند که فارغ از گرایش و ترجیحات سیاسی واقعیت های خزانه شهرداری را آشکار می کنند، جست و جو در ارقام گزارش در آمد،هزینه شهرداری از این جهت که نشان می دهد شهرداری چگونه دخلش را پر کرده مهم است، و پاسخ گوی این سوالات هستند که دخل بلدیه با رعایت حق به شهر پر شده یا با تکیه برشهر فروشی؟!

بهروز شیخ رودی، معاون محاسبات و پایش عملکرد شورای پنجم در گفتگو با اکو ایران گفت: شهرداری تهران در مهرماه سال جاری توانسته است 3 هزار و 833 میلیارد تومان منابع تحصیل کند که این رقم نسبت به عملکرد ماهانه شهرداری در سال 1401 عملکرد ویژه ای است و از حیث تحصیل منابع از عملکرد خرداد ماه امسال شهرداری که در آن ماه شهرداری توانسته بود بیش از دو ماه نخست منابع تحصیل کند نیز یازده درصد بیشتر است، البته در عین حال شهرداری با کسری عملکرد 364 میلیارد تومانی نسبت به برش مصوب شورای شهر در مهر ماه مواجه است، زیرا بر اساس بودجه مصوب شهرداری باید بتواند در برش های ماهانه رقمی بالغ بر 4 هزار و 197 میلیارد تومان منابع تحصیل کند.هرچند با این عملکر در مهر ماه چرخ مالیه شهرداری تهران خوب چرخیده است اما نباید فراموش کرد که شهرداری تهران در هفت ماهه نخست با کسری منابع و عدم تحقق 6 هزار و 804 میلیارد تومانی بودجه مواجه است.

معاون محاسبات و پایش عملکرد شورای پنجم با اشاره به تحقق منابع 272  درصدی مهر ماه از محل سهم عوارض مالیات بر ارزش افزوده گفت: شهرداری در مهرماه توانسته است 2 هزار و 22 میلیارد تومان از سازمان امور مالیاتی بابت سهم عوارض مالیات بر ارزش افزوده دریافت کند، این در حالی است که بر اساس برش ماهانه بودجه مصوب سهم دریافتی ماهانه شهرداری از این محل رقمی بالغ بر 743 میلیارد تومان پیش بینی شده است و حالا در مهر ماه شاهد آن هستیم که شهرداری سهم بیشتری دریافت کرده است، البته نباید فراموش کنیم که سهم شهرداری از محل مالیات بر ارزش افزوده به اراده و مدیریت شهرداری رخ نداده است و ناشی از اعمال قانون و اصلاحیه قانون مالیات بر ارزش افزوده و...وصول این مازاد منابع برای خزانه شهرداری تهران و سایر شهرداریها امکان پذیر شده است و تصویر مطلوب عملکرد مالیه شهری در مهرماه 1401 متاثر از این مازاد منابع دریافتی از محل سهم مالیات بر ارزش افزوده است. برای درک این مهم اگر خزانه شهرداری به جای دریافت 2 هزار و 22 میلیارد تومان همان 743 میلیارد تومان را از محل سهم مالیات بر ارزش افزوده دریافت می کرد میزان تحقق بودجه شهرداری در مهرماه از 91 درصد به 60 درصد کاهش پیدا می کرد و این مهم نشان می دهد که در مهرماه 1401 سهم مالیات بر ارزش افزوده در تحقق منابع بیش از 52 درصد است. 

شیخ رودی در ادامه افزود: وقتی در مهر ماه از مجوع منابع حاصله 52 درصد منابع خزانه از محلی خارج از حوزه اراده و مدیریت شهری یعنی سهم شهرداری از مالیات بر ارزش افزوده حاصل شده و تنها 48 درصد منابع از اعمال مدیریت و اراده شهرداری یعنی شهردار،معاونین،شهرداران مناطق،مدیران ارشد و روسای سازمانها و مدیران عامل شرکت ها و موسسات وابسته فراهم شده است،ما با این واقعیت مواجه می شویم که مدیریت اقتضایی بر مالیه شهری حاکم است و برای برون رفت از این شرایط شهرداری لایحه تخفیف تا 40 درصد را به شورا ارائه داده است و شورای شهر هم آن را برای برون رفت از این وضعیت به تصویب رسانده است. چرا که بر اساس بودجه مصوب شورای ششم باید ماهانه 23 درصد منابع شهرداری از محل عوارض  صدور پروانه های ساختمانی و مازاد تراکم پایه تامین می شد اما در مهر ماه تنها 16 درصد منابع حاصله از این محل تامین شده است.

او با بیان اینکه در بررسی وضعیت تحقق منابع بودجه در مهر ماه پی می بریم که شهرداری با مازاد تحقق منابع نسبت به برش ماهانه بودجه مصوب در بخش هایی مثل سهم از مالیات بر ارزش افزوده،عوارض قطع اشجار،درآمد ناشی از عدم تامین پارکینگ، عوارض حاصل از طرح های ترافیکی، جرایم کمیسیون ماده 100و ماده 101 قانون شهرداریها توانسته است دخل مهرش را با اتکاء بر عوارض و جریمه ببند!

این کارشناس اقتصاد و مالیه شهری در ادامه با اشاره به ارقام بودجه مصوب سال 1401 افزود: در مهرماه شهرداری توانسته است36 میلیارد تومان از محل عوارض بر پروانه مسکونی (زیربنا) و 35 میلیارد تومان از محل عوارض بر پروانه های غیر مسکونی(پذیره) منابع کسب کند و تنها 554 میلیارد تومان مازاد تراکم بفروشد و این آینه تمام نمای روند رونق ساخت و سازی است که وعده داده بودند. حالا مدیران شهری و شورا نشینان با ناکامی در شکستن قفل های خیالی که شورای پنجم بر ساخت و ساز زده بود برای چرخاندن چرخ مالیه شهری و ایجاد رونق دست به دامن تخفیف تا 40 درصدی شده اند! تا به اتکای آن بتوانند سهم عوارض شهرسازی از سبد تامین مالی شهرداری را سرپا نگهدارند. 

شیخ رودی در ادامه با اشاره به تحقق منابع 174 درصدی مهرماه نسبت به برش یک دوازدهم بودجه از محل درآمد ناشی از عدم تامین پارکینگ گفت: شاهد آن هستیم که در مهرماه 119 میلیارد تومان از محل حذف پارکینگ و عدم تامین پارکینگ در ساختمانها درآمد کسب شده است که برابر قانون این منابع باید برای توسعه و ایجاد پارکینگ های عمومی هزینه شود اما خب هزینه های اجتناب ناپذیر شهرداری و اولویت آنها در تخصیص منابع مانع از تن دادن مدیریت شهری به این تکلیف قانونی بوده است.علاوه بر منابع حاصل از حذف و عدم تامین پارکینگ ما شاهد آن هستیم که در بخش عوارض قطع اشجار هم ظاهرا جریمه درخت کشی و قطع درختان توسط متخلفان در مهرماه برای شهرداری مازاد درآمد 14 درصدی به ارمغان آورده است و شهرداری توانسته است28 میلیارد تومان از این محل درآمد کسب کند. 

معاون محاسبات و پایش عملکرد شورای پنجم با اشاره به تحقق 550 درصدی منابع ناشی از جرایم کمیسیون ماده 100 شهرداری در مهر ماه 1401 گفت: ظاهرا مدیریت شهری در وصول جرایم کمیسیون ماده 100 اراده خودش را اعمال کرده است و توانسته به جای 38 میلیارد تومان سهم برش ماهانه بودجه در مهر ماه 211 میلیارد تومان وصول کند، همچنین در وصول درآمدهای ناشی از ماده 101 قانون شهرداریها نیز همین رویه سبب شده است تا شهرداری بتواند از تحقق 127 درصدی منابع این بخش بهره مند شود. 

شیخ رودی با اشاره به اینکه زاکانی چندی پیش در برنامه تلویزیونی صف اول اذعان کرده بود که به هیچ وجه تراکم فروشی در شهر تهران وجود ندارد، به   اکو ایران گفت: ظاهراً بر خلاف گفته آقای شهردار که گفتند در تهران تراکم فروشی وجود ندارد و بر اساس گزارش درآمد، هزینه خرداد ماه شهرداری تهران می توان گفت که موتور فروش تراکم از طریق عرضه مازاد تراکم بر تراکم پایه روشن شده است و این را اعداد و ارقام تایید می کنند و جای انکاری باقی نمی گذارند. وقتی در خرداد ماه در سبد درآمدهای شهرسازی شهرداری تنها 42 درصد منابع تکلیفی از محل عوارض بر پروانه های ساختمانی مسکونی (زیربنا) وجود دارد و در کنار آن ما تحقق 123 درصدی عوارض مازاد بر تراکم پایه(مسکونی) را همراه با تحصیل 203 درصدی درآمد ناشی از عدم تامین پارکینگ می بینیم دیگر نمی توانیم بپذیریم که بگویند به هیچ وجه تراکم فروشی نداریم و شهر فروشی خط قرمز ماست! چرا که اعداد واقعیت ها را عیان و آشکار می کنند. 

شیخ رودی با اشاره به اینکه علی رغم اظهارات برخی اعضاء شورای شهر تهران و مدیران شهری درباره سرمایه گذاری های شهرداری و دارایی های این بخش شاهد آن هستیم که عملکرد این بخش در تامین مالی و تحصیل منابع تکلیفی بر اساس بودجه مصوب سال 1401 چندان مطلوب نیست. در مهر ماه تنها 32 میلیارد تومان از محل فروش اموال غیر منقول و 500 میلیون تومان از محل منابع حاصل از آورده سهم شهرداری در پروژه های مشارکتی به خزانه شهرداری واریز شده یعنی 32 میلیارد و 500 میلیون تومان مجموع آورده سرمایه گذاری شهری در مهرماه برای بودجه شهرداری بوده است در حالی که بر اساس بودجه مصوب 662 میلیارد تومان به صورت متوسط در هر ماه باید از این بخش منابع تحصیل و به خزانه شهرداری واریز می شد.