قصه چیرو و چیرگی مرگ بر مربیِ مربی‌ها

«میروسلاو بلاژویچ» سرمربی سابق تیم ملی فوتبال ایران و معروف به «چیرو»، بعد از گذراندن دوره‌ای سخت در جدال با بیماری سرطان، در حوالی زادروزش یعنی ۱۰ فوریه (۱۹۳۵)، صبح امروز (8 فوریه 2023) پس از 88 سال زندگی، چشم از جهان خود فروبست.

او چند ماه قبل در پستی اعلام کرده بود: «من به زودی این دنیا را ترک می‌کنم. من دو سرطان داشتم. من با این فکر همیشه دست و پنجه نرم می‌کنم که عمر من گذشته و کم کم باید از این دنیا بروم. دوستان من و بازیکنان نسل من همگی مدت‌ها پیش به خاک سپرده شده‌اند. من تنها کسی هستم که زنده ماندم.»

بلاژویچ سابقه مربی‌گری در تیم‌های ملی سوئیس، ایران و بوسنی را نیز داشت و از مهم‌ترین موفقیت‌ها درکارنامه مربی‌گری او می‌توان به «کسب مدال برنز جهان و مقام سوم جام جهانی فوتبال ۱۹۹۸ با تیم ملی فوتبال کرواسی» اشاره کرد.

چیرو بسیاری از مربی‌های فوتبال کرواسی را تربیت کرده بود، تا حدی که از او به عنوان معلم، استاد و «مربیِ مربی‌ها» یاد می‌شد. او تا 31 سالگی برای پنج تیم دینامو، لوکوموتیو، سارایوو، ریژکا و سیون توپ زد و پس از آن در موتیه سوئیس مربی شد و تیم ملی این کشور را هدایت کرد.

او در سال 1979 به تیم ریه‌کا پیوست و این تیم را به یک‌چهارم نهایی جام برندگان جام رساند، در دسامبر 1980 به دینامو رفت و سه سال سرمربی این تیم بود. چیرو در سال 1982 توانست برای اولین بار پس از 24 سال عنوان قهرمانی یوگسلاوی را از آن دینامو کند.

به اعتقاد خیلی‌ها، از زمان حضور بلاژویچ در ایران دوره تازه‌ای در فوتبال ملی این کشور شروع شد. برخلاف قبلی‌ها، چیرو «اتفاق» را از فوتبال ایران دور کرد و «روند» را جایگزین آن کرد؛ روندی که حاصل آمار و ارقام و دانش به‌روز فوتبال بود و عملا این ورزش را دست‌کم در سطح ملی با مقوله مهم آنالیز آشنا کرد و خلائی را در فوتبال ایران پر کرد که در بسیاری از حوزه‌های دیگر از جمله اقتصاد نیز شاهدیم که چنین روند و آمارهای به‌هم پیوسته‌ای یا نیست، یا کم و ناقص است، یا آنقدر گسسته است که امکان آنالیز و روندیابی را از بین می‌برد.

مسیر بلاژویچ، هرچند برای رسیدن به جام جهانی ۲۰۰۲ کره و ژاپن به ثمر ننشست و تیم از صعود در آن دوره بازماند، اما از عملکرد او رضایت قابل قبولی وجود داشت. آن زمان، با وجود اینکه محسن صفایی فراهانی - رئیس وقت فدراسیون ایران - تمایل به ادامه همکاری با چیرو داشت، او قراردادش را ملغی کرد و کار را به دستیارش «برانکو ایوانکوویچ» سپرد؛ برانکویی که در نهایت تیمی یکدست‌تر از دوران پیش از چیرو را تحویل گرفت و با میراث معلمش توانست در دوره بعد تیم ملی ایران را به جام جهانی 2006 برساند و کار نیمه‌تمام چیرو را تمام کند.

بلاژویچ 10 سال پس از رفتن از ایران، به این کشور بازگشت و در سال 1390، او که ۷۶ ساله بود به عنوان سرمربی تیم مس کرمان برای ادامه رقابت‌های فصل یازدهم لیگ برتر انتخاب شد، اما بعد از چند ماه از سرمربی‌گری کنار گذاشته شد و به عنوان مدیر فنی این تیم منصوب شد. زاگرب، اسلوبودا توزلا و زادار، سه تیم دیگری بود که بلاژویچ پس از مس کرمان، برایشان مربی‌گری کرد.

کمتر از دو ماه قبل وقتی تیم ملی فوتبال کرواسی برای دومین‌بار مقام سوم جام‌جهانی را کسب کرد، دالیچ، سرمربی این تیم، این موفقیت را به چیرو تقدیم کرد و گفت: «این موفقیت را به مردی تقدیم می‌کنم که این مسیر را در سال 1998 آغاز کرد؛ چیرو بلاژویچ. رئیس! این مدال برای تو است؛ تویی که آغازگر این راه بودی. او مربیِ مربی‌هاست.»

بلاژویچ هم در واکنش به مدال برنز تیم ملی کشورش و مصاحبه سرمربی این تیم، گفته بود «دالیچ باعث شد به عمرم اضافه شود»، اما گویا تقدیر دیگری برای چیرو رقم خورده بود.