صحبت های مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص نرخ بیکاری

نرخ بیکاری در بهار امسال ۹.۸ درصد و در تابستان ۹.۵ درصد اعلام شد؛ نرخی که انتقاد بدنه کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس را در پی داشت.

این مرکز اخیرا در گزارشی در واکنش به نرخ بیکاری ۹.۸ درصدی در بهار با بیان استدلالی اعلام کرد: « اگر جمعیت غیرفعال افزایش پیدا نمی‌کرد، نرخ بیکاری در بهار امسال به جای ۹.۸ درصد اعلام شده توسط مرکز آمار ایران به ۲۴ درصد می رسید.»

بر خلاف تصورات عموم و حتی برخی کارشناسان که «نرخ بیکاری» به تنهایی مبنای سنجش بازار کار قرار می‌گیرد، شاخص‌های مهم دیگری را باید مورد بررسی قرار داد؛ یکی از مهمترین شاخص‌ها «نرخ مشارکت اقتصادی» است که باید در کنار جمعیت غیرفعال، مبنای پایش تحولات بازار کار باشد.

اگر در سنجش وضعیت بازار کار علاوه بر نرخ بیکاری، سایر شاخص‌های نیروی کار نیز مورد توجه قرار گیرد، مشخص خواهد شد که اعلام «کاهش نرخ بیکاری» لزوما به معنای بهبود بازار کار نیست، بلکه تغییر در «نرخ مشارکت و جمعیت غیرفعال» نیز می‌تواند به کاهش نرخ بیکاری دامن بزند که نشانه خوبی برای بازار کار نیست.

 

کاهش نرخ بیکاری به دلیل افزایش جمعیت غیرفعال

افزایش جمعیت غیرفعال به معنای کاهش نرخ مشارکت است، به عبارت ساده‌تر افرادی که تا امروز در جستجوی کار بودند اما به هر دلیلی از یافتن شغل منصرف شدند، یا افراد شاغلی که فعلا تصمیم گرفتند فعالیتی در بازار کار نداشته باشند، باعث افزایش جمعیت غیرفعال می‌شود. خلاصه‌تر اینکه جمعیت غیرفعال مجموعه افراد در سن کاری را تشکیل می‌دهد که شاغل نیستند و تمایلی هم برای ورود به بازار کار و شاغل شدن ندارند.

با این توضیح، اگر کاهش نرخ بیکاری به دلیل افزایش جمعیت غیرفعال باشد، این کاهش نرخ به معنای بهبود فضای بازار کار نیست چرا که نرخ مشارکت در این شرایط کاهش پیدا کرده است.

با این حال بدنه جامعه با وجود پاندومی کرونا و آسیب بسیاری از از مشاغل، نرخ بیکاری تک‌رقمی را به سختی می‌پذیرد؛ جواد حسین زاده رئیس مرکز آمار ایران در گفتگو با «اکوایران»، در زمینه ابهامات مربوط به کاهش نرخ بیکاری و همچنین نرخ بیکاری ۲۴ درصدی اعلامی از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس پاسخ می‌دهد.