چالوس،کندوان وهراز کدام خطرناک ترند

شب گذشته بارش شدید باران منجر به وقوع سیل در محور کرج - کندوان و این سیل نیز منجر به ریزش کوه و بخشی از تونل این محور شد. محمدباقر خلفی مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر البرز استان البرز در توضیح این حادثه گفت : ساعت ۱۷:۵۶  ۱۸ خردادماه گزارش وقوع سیل و آب‌گرفتگی بر اثر شدت بارش‌ها و در پی آن ریزش سنگ در جاده کرج - چالوس و مسدود شدن این محور به مرکز کنترل و هماهنگی عملیات استان اعلام شد. بلافاصله ۶ تیم امداد و نجات جاده‌ای شامل سه خودروی آمبولانس، سه خودروی نجات و ۶ خودروی کمک دار و تیم کوهستان و آنست به همراه ۲ قلاده سگ برای امدادرسانی و انجام عملیات جست‌وجو و نجات با محل حادثه اعزام شدند.

او ادامه داد: ۵۲۰ نفر از هموطنان که به علت ریزش سنگ و مسدود شدن جاده در این محور گرفتار شده بودند با حضور و همکاری سایر ارگان‌های امدادی از جمله آتش نشانی، پلیس راه، اداره مدیریت بحران، شهرداری در این حادثه امدادرسانی شدند که از این تعداد ۱۹ نفر مصدوم شده بودند و سه نفر از مصدومان توسط نیروهای هلال احمر به مرکز درمانی منتقل شدند.وی متذکر شد: توزیع مواد غذایی و آب بین حادثه‌دیدگان نیز توسط نجات‌گران انجام شد و امدادرسانی در حال ادامه است.

علی بیت الهی پژوهشگر و مدیر بخش مرکز زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هم  در کانال تلگرامی اش گزارشی از خطر حرکات دامنه ای در شریان جاده ای کرج-چالوس و اهمیت ویژه آن منتشر کرد .

در این گزارش آمده است که جاده چالوس بدلیل جاذبه های آن و دسترسی، جاده ای بسیار پر ترددد و در ضمن پرمخاطره است  ریزش های سنگی به ویژه پس از بارندگی ها، موجب انسداد این شریان جاده ای مهم برای 3 استان تهران، البرز و مازندران شده ومشکلات عدیده ای را پیش می آورد  به عنوان نمونه، مشکلات ترافیکی در بارندگی روز 18 خرداد ماه .مورفولوژی مسیر جاده چالوس، خاص و ناهموار و امکان آزادی عمل را در احداث مسیرهای جایگزین سلب کرده است بطوری که در همین امتداد محور کرج – چالوس، 32 دهنه پل وجود دارد که دارای مسیر جایگزین نیستند، این بدان معنی است که در صورت خرابی آنها، مسیر کاملا مسدود خواهد شد. همچنین در محور چالوس 45 درصد پلهای مورد ارزیابی از آسیب پذیری بالا برخوردار هستند که آسیبهای عمده آنها شامل خردشدگی، نمزدگی و شوره زدگی ناشی از تراوش ونشت آب در اجزای سازهای بوده که در نتیجه آن، مشکلات ثانویهای از قبیل پوسیدگی و تخریب بتن ایجاد شده است که ضرورت اقدامات ویژه ای را داراست و بنابراین با توجه به شرایطی که ذکر شد، این مسیر بویژه در مواقع رخداد مخاطرات جوی و لرزه ای و حرکات دامنه ای بسیار حائز اهمیت خواهد بود.

 نمودار مقایسه ای زون های خطر مستند شده

محور هراز باتوجه به طول 184 کیلومتری خود دارای تراکم حدود 1.16 نقطه در هر کیلومتر و محور چالوس با طول محور 154 کیلومتری دارای تراکم حدود 1.33 نقطه در هر کیلومتر است و این به نوبه خود نشان دهنده تراکم بیشتر نقاط پرخطر در محورچالوس است.

زونهای پرخطر مناطقی هستند که در آنها نقاط پرخطر دارای تراکم بیشتر بوده و با فاصله کمتری نسبت به سایر نقاط ازهم قرار گرفته اند. محور چالوس با تفاوت قابل توجه در تعداد زونهای پرخطر و با 13زون (محدوده های با تراکم بالاتر نقاط پرخطر) در جایگاه اول قرار گرفته که از این منظر هم می توان محور چالوس راپرمخاطره ترین در مقایسه با دو محور دیگر معرفی کرد.

طول این محور در حدود 70 کیلومتر بوده و حد فاصل کرج تا محدوده تونل کندوان را در بر میگیرد. مهمترین نقاط مسکونی در این محور از سمت کرج مربوط به وینه، خوشبختی، خوزنکلا، پل خواب، آسارا، ماهان، چنارستان، درده، گرماب، حسنکدر،نسا، گچسر و محدوده تفریحی و استراحتگاهی کندوان است. با توجه به اینکه محور جاده چالوس مربوط به استان البرز درنیمه جنوبی رشته کوه البرز امتداد یافته و از نظر رطوبت نسبت به نیمه شمالی رشته کوه فقیر است، از پوشش گیاهی کم برخوردار بوده و اغلب تنک است . در طول این محور پوشش گیاهی تأثیری بر محور جاده نداشته و جزء عوامل بازدارنده یا تشدید کننده محسوب نمی شود.

وضعیت شیب این محور، هم در جهت امتداد جاده و هم در حاشیه های محور جاده قابل توجه بوده و بر حساسیت این محورافزوده است. در واقع این محور در یک وضعیت درهای قرار گرفته و اغلب گذر آن از دامنه ها و یال های شیبدار امتداد می یابد.بیشترین شیب با توجه به مشاهدات میدانی در امتداد محور جاده مربوط به منطقه کندوان و قبل از آن است.

با توجه به اینکه پیچیدگی زمین شناختی در طول این محور و نقاط مختلف، متفاوت است، از این رو مواد سطحی موجود برروی این سطوح و از نقطه ای به نقطهای دیگر نیز متفاوت است . مواد سطحی آبرفتی با اندازههای قابل ملاحظه به همراه مواد سطحی خردشده با جنس سازند سخت در نقاط برداشتی در پیرامون محور جاده چالوس به وفور مشاهده می شود.

در محور کندوان  276 مورد نقطه حادثه خیز ثبت شده  مجموع پدیده ها بیشتر از این تعداد میب اشد. این موردبیانگر این است که در برخی نقاط ثبت شده، چند مخاطره باهم حضور دارند.   بیشترین فراوانی مربوط به پدیده ریزش است  که نقاط مرتبط با ریزش 80 درصد از کل مخاطرات موجود را در برمی گیرد. پس از پدیده ریزش، ترتیب فراوانی پدیده ها به صورت رواناب 45 مورد ) 14 درصد(، تلاقی گسل 23 مورد) 7 درصد(، خطرات احتمالی مرتبط با عوامل انسانی 19 مورد) 6 درصد( و پدیده لغزش با فراوانی 12 مورد) 4 درصد از کل( است . فراوانی گسلها نیز از این نظر مهم است  که بر رویداد لغزش و ریزش تأثیر گذاشته و لذا آگاهی از تعداد نقاطی که در نزدیکی گسل واقع شده ،می تواند معنی دار باشد.

همچنین  ریزش و رواناب با حدود 14 درصد بیشترین فراوانی را در طول شریان جاده ای کرج-چالوس دارا است. باید یادآور شد اثر رواناب در مواقع بارش با شدت بالا مهم  است . معمو لا بر روی پهنه ها آب حاصل از باران بصورت رواناب از بالادست جاری می شود. در برخی از نقاط به دلیل وضعیت فیزیولوژیکی آنها، حجم آب جاری بالا بوده و علاوه بر حادثه خیز بودن، میتواند مواد ریزشی را از بالا دست به سمت پایین حمل کند. این موضوع در نقاط مورد بازدید مشهود بوده و مواد ریزشی حمل شده به سمت پایین معمولا با بی ثباتی بر روی پهنه ها قرار میگیرند که مستعد ریزش نیز هستند. حدود 45 % از پل های این مسیر آسیب پذیر بوده و مهمتر اینکه در اغلب آنها امکان راه جایگزین وجود ندارد، خرابی پل ها موجب انسداد کامل مسیر می گردد که ضرورت دارد امر مقاوم سازی آنها بطور جدی در دستور کار قرار گیرد.

- زون های خطر- شامل زون های با استعداد ریزش سنگ و حرکات دامنه ای است  که در مواقع بارندگی های شدید، احتمال خطر بمراتب بیشتر می شود. هرچند انجام اقدامات کاهش ریسک در این مورد بسیار مشکل وپرهزینه  است ، اما با اولویت بندی و براساس میزان اعتبار تخصیص یافته، می توان میزان ریسک را بطور قابل ملاحظه کاهش داد.