به گزارش اکوایران، آژانس تحقیقات سرطان سازمان بهداشت جهانی می‌گوید شیرین کننده آسپارتام در نوشابه رژیمی یک سرطان‌زا است.

طبق گزارشی که در رویترز منتشر شده است، به گفته دو منبع آگاه از این فرآیند، یکی از رایج‌ترین شیرین کننده‌های مصنوعی جهان قرار است ماه آینده توسط یک سازمان بهداشت جهانی یک سرطان‌زا اعلام شود.

آسپارتام که در محصولاتی از نوشابه‌های رژیمی کوکاکولا تا آدامس‌ها و برخی نوشیدنی‌های دیگر استفاده می شود، در ماه ژوئیه برای اولین بار توسط آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC) به عنوان «احتمالا سرطان‌زا برای انسان» درج خواهد شد. 

حکم IARC که در اوایل ماه جاری پس از جلسه کارشناسان خارجی گروه نهایی شد.

این بررسی در نظر نمی‌گیرد که یک فرد چه مقدار از این محصول را می‌تواند با خیال راحت مصرف کند.

با این حال، احکام مشابه IARC در گذشته برای مواد مختلف، که نگرانی‌هایی را در میان مصرف‌کنندگان در مورد استفاده از آن‌ها ایجاد کرده، منجر به شکایت‌های قضایی شده و تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده در دستورالعمل‌ها تجدیدنظر کنند. همچنین انتقاداتی وارد شده است که ارزیابی های IARC می‌تواند برای عموم گیج‌کننده باشد.

JECFA، کمیته سازمان بهداشت جهانی در مورد مواد افزودنی، همچنین در حال بررسی استفاده از آسپارتام در سال جاری است. نشست آن در پایان ژوئن آغاز شد و قرار است یافته‌های خود را در همان روزی که IARC تصمیم خود را علنی می‌کند - در 14 جولای اعلام کند.

از سال 1981، JECFA اعلام کرده است که مصرف آسپارتام در محدوده‌های روزانه پذیرفته‌شده ایمن است. برای مثال، یک فرد بالغ با وزن 60 کیلوگرم (132 پوند) باید هر روز بین 12 تا 36 قوطی نوشابه رژیمی - بسته به میزان آسپارتام موجود در نوشیدنی - بنوشد تا در معرض خطر قرار گیرد. 

یکی از سخنگویان IARC گفت که یافته‌های کمیته‌های IARC و JECFA تا ژوئیه محرمانه بودند، اما افزود که آنها «گزارش‌های مکمل» هستند و نتیجه گیری IARC نشان دهنده «اولین گام اساسی برای تشخیص سرطان‌زایی» است. 

«نوزومی تومیتا»، یکی از مقامات وزارت بهداشت، کار و رفاه ژاپن در نامه‌ای به تاریخ 27 مارس به معاون سازمان جهانی بهداشت نوشت: «ما از هر دو سازمان می‌خواهیم تلاش‌های خود را در بررسی آسپارتام هماهنگ کنند تا از هرگونه سردرگمی یا نگرانی در بین مردم جلوگیری شود.»

این نامه همچنین خواستار انتشار نتایج هر دو نهاد در همان روز شده است، همانطور که اکنون در حال وقوع است. هیئت ژاپنی در ژنو، جایی که سازمان جهانی بهداشت در آن مستقر است، به درخواست اظهارنظر پاسخ نداد.

احکام IARC می تواند تأثیر زیادی داشته باشد. در سال 2015، کمیته آن به این نتیجه رسید که گلایفوسیت «احتمالا سرطان‌زا» است. سال‌ها بعد، حتی زمانی که نهادهای دیگری مانند سازمان ایمنی غذای اروپا (EFSA) این موضوع را به چالش کشیدند، شرکت‌ها همچنان تأثیرات این تصمیم را احساس می‌کردند.

تصمیمات IARC همچنین به دلیل ایجاد زنگ خطر بی‌مورد در مورد اجتناب از مواد یا موقعیت‌ها با انتقاد مواجه شده است. این کشور قبلاً کار شبانه و مصرف گوشت قرمز را در کلاس «احتمالاً سرطان‌زا» و استفاده از تلفن‌های همراه را نیز مانند آسپارتام  «احتمالاً سرطان‌زا»  معرفی کرده بود.

«فرانسیس هانت وود»، دبیرکل انجمن بین‌المللی شیرین‌کننده‌ها (ISA)، گفت: «IARC یک نهاد ایمنی مواد غذایی نیست و بررسی آن‌ها درباره آسپارتام از نظر علمی جامع نیست و به شدت بر اساس تحقیقات کاملاً بی‌اعتبار است.»

این نهاد که اعضای آن شامل مارس ریگلی، واحد کوکاکولا و کارگیل است، گفت که «نگرانی‌های جدی در مورد بررسی IARC دارد که ممکن است مصرف کنندگان را گمراه کند».

مدیر اجرایی شورای بین‌المللی انجمن‌های نوشیدنی، کیت لوتمن، گفت که مقامات بهداشت عمومی باید عمیقا نگران این «نظرات افشاشده» باشند، و همچنین هشدار داد که «می‌تواند بیهوده مصرف‌کنندگان را به سمت مصرف قند بیشتر به جای انتخاب بی‌خطر و کم‌قند، گمراه کند.»

آسپارتام سال ها به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته است. سال گذشته، یک مطالعه مشاهده‌ای در فرانسه بین 100000 بزرگسال نشان داد افرادی که مقادیر بیشتری از شیرین‌کننده‌های مصنوعی از جمله آسپارتام مصرف می‌کنند، کمی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان هستند.

این به دنبال مطالعه ای از موسسه Ramazzini در ایتالیا در اوایل دهه 2000 بود که گزارش داد برخی سرطان‌ها در موش‌ها به آسپارتام مرتبط است.

با این حال، مطالعه اول نتوانست ثابت کند که آسپارتام باعث افزایش خطر سرطان می‌شود، و سوالاتی در مورد روش مطالعه دوم، از جمله توسط EFSA، که آن را ارزیابی کرد، مطرح شده است.

آسپارتام برای استفاده در سطح جهانی توسط رگولاتورهایی مجاز است که تمام شواهد موجود را بررسی کرده‌اند و سازندگان عمده مواد غذایی و نوشیدنی برای دهه‌ها از استفاده خود از این ماده دفاع کرده‌اند. IARC گفت 1300 مطالعه را در بررسی ژوئن خود ارزیابی کرده است.

تغییرات دستوری اخیر توسط غول نوشابه‌های غیرالکلی پپسیکو نشان می‌دهد که این صنعت در برقراری تعادل بین ترجیحات طعم و نگرانی‌های مربوط به سلامت پیش‌گام است. پپسیکو در سال 2015 آسپارتام را از نوشابه‌های گازدار حذف کرد و یک سال بعد آن را بازگرداند و در سال 2020 دوباره آن را حذف کرد.

منابع نزدیک به IARC گفتند که فهرست کردن آسپارتام به عنوان یک سرطان‌زای احتمالی انگیزه تحقیقات بیشتر است که به آژانس‌ها، مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان کمک می‌کند تا نتایج محکم‌تری بگیرند.

اما احتمالاً یک بار دیگر بحث ها را در مورد نقش IARC و همچنین ایمنی شیرین‌کننده‌ها به طور کلی شعله‌ور خواهد کرد.

ماه گذشته، سازمکان بهداشت جهانی، دستورالعمل هایی را منتشر کرد که به مصرف کنندگان توصیه می‌کرد از شیرین‌کننده‌های غیر قندی برای کنترل وزن استفاده نکنند. این دستورالعمل‌ها باعث ایجاد خشم در بخش‌هایی از صنعت غذا شد که ادعا دارند می‌توانند برای مصرف‌کنندگانی که می‌خواهند میزان شکر را در رژیم غذایی خود کاهش دهند مفید باشد.