پشت پرده ناپدیدشدن وزیر دفاع پکن؛ کمپین ضد فساد علیه نظامی قدرتمند

به گزارش اکوایران، ژنرال لی شانگفو، کهنه‌کار تلاش‌ها برای نوسازی ارتش چین در سال جاری به تصدی وزارت دفاع رسید. اما در عرض شش ماه، او زیر سایه تحقیقات ضدفساد ناپدید شد.

به نوشته رویترز، طی تلاش‌های چندین دهه‌ای شی جین‌پینگ برای تقویت قدرت نظامی چین، ژنرال لی شانگفو به شهرت رسید. اما بخشی از تلاش شی برای تقویت ارتش از بین‌بردن فسادی بوده که مدت‌هاست گریبان‌گیر نیروی نظامی چین و سایر نهادهای دولتی بوده است.

لی ۶۵ساله یکی از رهبران توسعه فضایی و جنگ سایبری چین و سپس رئیس تدارکات نظامی بود که در ماه مارس به سمت وزیر دفاع منصوب شد. پس از ناپدیدشدن او از انظار عمومی در ماه گذشته و عدم شرکت در جلسات، رویترز در روز جمعه گزارش داد که لی طی تحقیقات گسترده‌ای در مورد خرید تجهیزات نظامی تحت بازجویی قرار دارد.

در حالی که پست وی به عنوان وزیر دفاع عمدتاً دیپلماتیک و تشریفاتی تلقی می‌شود، لی یکی از پنج عضو شورای حکومتی چین است؛ سمتی نسبت به سایر وزیران کابینه بالاتر است. او همچنین نقشی عمومی بیشتری نسبت به سایرین اعضای کمیسیون نظامی مرکزی، بالاترین نهاد دفاعی چین دارد. همچنین ایالات متحده لی را در سال ۲۰۱۸ به دلیل خرید سلاح از روسیه تحریم کرد.

تحریم و گفت‌وگو

دوران تصدی لی زمانی آغاز شد که واشنگتن تلاش می‌کرد گفت‌وگو و ارتباطات نظامی بین دو کشور را بازگرداند که در واکنش به سفر سال گذشته نانسی پلوسی، رئیس وقت کنگره آمریکا به تایوان، پکن آن را متوقف کرده بود. مقامات چینی بارها گفته‌اند که اگر می‌خواهد ارتباطات نظامی در سطح بالا از سر گرفته شود، آمریکا باید تحریم‌ها را لغو کند. پویایی خطرناکی که همزمان با درگیری واشنگتن و پکن بر سر مسائلی از تجارت گرفته تا تایوان، در جریان است.

پکن در ماه ژوئن درخواست ایالات متحده برای ملاقات لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا با وزیر دفاع چین در یک مجمع امنیتی بلندپایه در سنگاپور را رد کرد. در این مجمع، لی هشدار داد که درگیری با ایالات متحده یک «فاجعه غیرقابل‌تحمل» خواهد بود، اما چین به دنبال گفت‌وگو در این باره است. لی و آستین به یک دست‌دادن صرف بسنده کردند.

در اواسط ماه آگوست، او با مقامات بلندپایه روسیه و بلاروس ملاقات کرد که نشان‌دهنده حمایت از کشورهایی بود که در پی حمله مسکو به اوکراین، از نظر دیپلماتیک توسط غرب منزوی شده بودند.

تکنوکرات معتمد

کارشناسان می‌گویند که سابقه لی به عنوان یک تکنوکرات (او یک مهندس هوافضا بود که در برنامه ماهواره‌ای چین فعالیت داشت)، در تلاش برای تحقق برنامه‌های شی برای ارتش آزادیبخش خلق (پی‌ال‌ای) مفید بود.

جیمز چار، محقق امنیتی دانشکده مطالعات بین‌المللی اس. راجاراتنام سنگاپور گفت: «پیشینه عملیاتی و فناوری وزیر دفاع بعدی چین به ویژه با توجه به این که ارتش آزادی‌بخش قصد دارد تا سال ۲۰۴۹ به یک ارتش طراز جهانی تبدیل شود، بسیار مهم است».

دوره ریاست لی در کمیسیون نظامی مرکزی روابط او با شی را برجسته کرد؛ کسی که تسلط او را در ارتش تقویت کرده است. برخی از محققان بر این باورند که لی روابط نزدیکی با ژانگ یوشیا، متحد نظامی نزدیک شی که لی به عنوان رئیس بخش جایگزینش شد، دارد. ژانگ در کنگره حزب کمونیست سال گذشته به معاون اول کمیسیون نظامی ارتقا یافت و لی پس از او در گروه هفت‌نفره حکومتی کمیسیون قرار گرفت.

علی‌رغم نامشخص‌بودن علت غیبت لی، تحلیلگران می‌گویند احتمالاً هیچ کمبودی در مقام‌های ارشد نظامی وجود ندارد که بتوانند جایگزین وزیر دفاع شوند. سؤال بزرگتر این است که در بحبوحه تنش‌های منطقه‌ای، اولویت دیپلماسی نظامی پکن چه خواهد بود.

تکنوکرات فاسد

همچنین رویترز بر اساس گفته ۱۰ منبع مطلع گزارش دارد که لی شانگفو توسط مقامات چینی تحت بازجویی قرار دارد. در سال ۲۰۱۶، لی به عنوان معاون فرمانده نیروی جدید پشتیبانی استراتژیک پی‌ال‌ای، یک گروه نخبه که وظیفه تسریع توسعه فضایی و قابلیت‌های جنگ سایبری چین را بر عهده دارد، منصوب شد. او سپس به عنوان رئیس بخش توسعه تجهیزات کمیسیون مرکزی نظامی منصوب شد. لی به دلیل خرید ۱۰ هواپیمای جنگی سوخو ۳۵ روسیه در سال ۲۰۱۷ و تجهیزات مربوط به سامانه موشکی زمین به هوای اس ۴۰۰ تحریم شد.

در ماه ژوئن، این وزارتخانه در اقدامی بسیار غیرمعمول اطلاعیه‌ای مبنی بر «پاکسازی» روند مناقصه خود صادر کرد. این نهاد از مردم دعوت کرد تا بی‌نظمی‌هایی در مناقصه را گزارش کنند که مربوط به اکتبر ۲۰۱۷ و زمانی بوده که لی در رأس آن قرار داشت. او این واحد را تا اکتبر ۲۰۲۲ اداره می‌کرد.

به گفته یک مقام امنیتی منطقه‌ای و سه نفری که مستقیماً با ارتش چین در ارتباط هستند، تحقیقات درباره لی مربوط به تهیه این تجهیزات نظامی است. همچنین به گفته دو نفر از افرادی که مستقیماً با ارتش در تماس بودند، هشت مقام ارشد واحد تحت فرماندهی لی نیز تحت بازجویی قرار هستند. این دو نفر گفتند که تحقیقات در مورد لی و هشت مقام مذکور توسط کمیسیون بازرسی انضباطی ارتش در حال انجام است.

لاپوشانی دولتی

سخنگوی وزارت خارجه چین در روز جمعه به خبرنگاران گفت که از این ماجرا بی‌اطلاع است. شورای دولتی و وزارت دفاع نیز به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخ ندادند. لی نیز برای تماس در دسترس نیست.

فایننشال تایمز در روز جمعه به نقل از مقامات آمریکایی گزارش داد که دولت ایالات متحده معتقد است که لی تحت بازجویی قرار گرفته است. وال‌استریت ژورنال به نقل از یک فرد آگاه در پکن گفت که او در هفته گذشته برای بازجویی برده شده است. رام امانوئل، سفیر ایالات متحده در ژاپن در روز جمعه در پلتفرم ایکس (توییتر سابق) این سؤال را مطرح کرد که آیا لی در حبس خانگی به سر می‌برد؟

لی آخرین‌بار در ۲۹ آگوست و در حال ارائه سخنرانی در یک مجمع امنیتی با کشورهای آفریقایی در پکن دیده شد. اوایل همان ماه نیز از روسیه و بلاروس نیز دیدن کرد. به گفته یکی از افراد نزدیک به ارتش و دو مقام امنیتی خارجی که در جریان این پرونده بودند، تحقیقات در مورد لی بلافاصله پس از بازگشتش از آن سفر آغاز شد.

به گفته یک مقام ویتنامی، وزارت دفاع چین سفر لی به ویتنام برای نشست دفاعی سالانه بین دو کشور را لغو کرده بود. دو مقام ویتنامی گفتند که پکن به مقامات این کشور گفت که لی در زمان به تعویق‌انداختن این رویداد مشکل سلامتی داشته است.

عدم شرکت لی در این جلسه و حضور و گفت‌وگو با یک مقام ارشد نظامی سنگاپوری در همان هفته، سؤالاتی را در میان دیپلمات‌های منطقه و کاربران شبکه‌های اجتماعی درباره محل اختفای او برانگیخت.