مذاکره‌کننده ارشد آمریکایی: تغییری در روابط با تهران ایجاد نمی‌شود/ به ایران سفر نکنید!

به گزارش اکوایران، پنج آمریکایی که در ایران در بازداشت بودند، به آمریکا رسیده‌اند. سه تن از آن‌ها - سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی – سال‌ها در زندان اوین به سر می‌بردند.

اولویت کاخ سفید

به نوشته جیسون رضائیان، خبرنگار واشنگتن‌پست و زندانی دوتابعیتی سابق در ایران، با آزادی آن‌ها تعداد آمریکایی‌های بازداشت شده‌ در کشورهای خارجی که در دوران ریاست‌جمهوری بایدن به کشور بازگردانده شده‌اند به 35 نفر می‌رسد. این هم نشان‌دهنده اولویت بالایی است که کاخ سفید برای آزادی شهروندانی که به‌طور غیر موجه بازداشت شده‌اند، قائل می‌شود و هم این واقعیت که بازداشت‌ شهروندان توسط بازیگران دولتی در حال خارج شدن از کنترل است. دو شهروند دیگر آمریکا به نام‌های شهاب دلیلی و جمشید شارمهد همچنان در ایران زندانی هستند.

در ازای آزادی آن‌ها، ایالات متحده پنج شهروند ایرانی را که یا محکوم شده یا در انتظار محاکمه بودند، آزاد کرد. و کره جنوبی 6 میلیارد دلار بدهی به ایران برای خرید نفت خام را به بانک‌های قطری واریز کرد. برخی از منتقدان این معامله را باج‌دهی می‌نامند. اما واقعیت، طبق معمول، بسیار پیچیده‌تر است.

برای باز کردن جزئیات معامله، رضائیان با برت مک گورک، هماهنگ‌کننده شورای امنیت ملی کاخ سفید در امور خاورمیانه و شمال آفریقا - و مقامی که مذاکرات محرمانه‌ای را انجام داد که منجر به آزادی من در سال 2016 شد، گفت‌وگو کرده که در ادامه مشروح آن منتشر می‌شود:

تصمیم سخت بایدن

دولت بایدن چگونه تصمیم خود را برای توافق با ایران برای آزادی زندانیان سبک و سنگین کرد؟

برت مک گورک: اگر ترتیبی برای بازگرداندن این افراد به خانه ایجاد نمی‌شد، آنها سال‌های زیادی را در یکی از بدترین زندان‌های جهان سپری می‌کردند. برخی از شهروندان ما احتمال حکم اعدام را داشتند. اکنون همه آن‌ها به سلامت از ایران خارج شده‌اند.

ما می‌دانیم که انتقاداتی از این توافق وجود دارد، اما رئیس‌جمهور در نهایت باید شرایطی که از طریق دیپلماسی فراهم بود را در برابر رها کردن شهروندان آمریکایی برای سال‌ها یا حتی دهه‌ها در زندان اوین می‌سنجید. در این مورد، رئیس جمهور تصمیم سختی گرفت که کار را ادامه دهیم.»

برت مک گورک، هماهنگ‌کننده شورای امنیت ملی برای خاورمیانه و شمال آفریقا

منتقدان از فکر این که ایران برای آزادی زندانیان پول دریافت می‌کند، خشمگین هستند، حتی اگر این پول از کره جنوبی بیاید.

مک گورک: اطلاعات نادرست زیادی در این باره وجود دارد. این‌ها وجوهی است که کره جنوبی در دولت‌های گذشته برای خرید نفت ایران به حساب‌های ایران واریز کرده بود. بر اساس مقررات تحریمی ایالات متحده، این بودجه به طور قانونی برای اشکال خاصی از تجارت دوجانبه و بشردوستانه در دسترس بوده است.

اینها وجوه بلوکه شده نیستند. در دولت گذشته، ایران از حساب‌های مشابهی - در چین، ترکیه، هند – هزینه‌های زیادی کرد. وجوه در کره جنوبی به دلایل خاص سئول خرج نشدند. کاری که ما به عنوان بخشی از این معامله موافقت کرده‌ایم انجام دهیم، انتقال وجوه از کره جنوبی به بانکی در قطر است. و تحت شرایطی قابل اعتماد، این بودجه فقط برای یک دسته محدود از تجارت بشردوستانه هزینه می‌شود: غذا، دارو و محصولات کشاورزی. همین.

این منابع مالی در حال حاضر نسبت به زمانی که در کره جنوبی بودند، در معرض محدودیت‌های قانونی بیشتری هستند. و برای هر معامله، این وجوه برای پرداخت به فروشندگان کالاهای بشردوستانه استفاده می‌شود. هیچ پولی وارد ایران نمی‌شود.

این جزئیات مهم است. ما زمان گذاشتیم تا این جزئیات را به درستی تنظیم کنیم.

دشوارترین پرونده‌ها

رضائیان: برخی از پر سر و صداترین منتقدان این توافق ادعا می کنند که دولت ترامپ توانسته ایران را وادار کند که شهروندان آمریکایی را بدون دادن امتیاز آزاد کند.

مک‌گورک: پرونده‌های دو تابعیتی سخت‌ترین پرونده‌ها هستند. در دولت گذشته هیچ شهروندی با تابعیت دوگانه آزاد نشد. معامله فعلی شامل پنج شهروند دو تابعیتی و دو نفر از اعضای خانواده آنها می‌شود. در مورد شهروندان آمریکایی که در دولت گذشته آزاد شدند هم معاملاتی انجام شد - و معاملاتی برای افراد بسیار مهمی انجام شد که ایران می‌خواست آنها را بازگرداند و به ایران بازگشتند. همه این اتفاقات در حالی رخ می‌داد که ایران از وجوهی در حساب‌هایی بهره می‌برد که تقریباً مشابه حساب‌هایی است که ما به تازگی به دوحه منتقل کردیم و بر آن‌ها حتی نظارت سخت‌تری نسبت به گذشته می‌کنیم

من از دولت گذشته انتقاد نمی‌کنم. این تصمیمات برای هر رئیس جمهوری سخت است. اما بیایید در مورد حقایق صادق باشیم.

منتقدان معتقدند چنین معاملاتی به جای جلوگیری از اقدامات ایران در منطقه، ایران را فعال‌تر می‌کند.

مک‌گورک: زمانی که ما وارد کاخ سفید شدیم، تقریباً هر هفته آمریکایی‌ها در عراق و سوریه زیر آتش قرار می‌گرفتند. شاید به خاطر داشته باشید که سه ماه قبل از انتخابات، وزیر امور خارجه سابق تهدید کرد که سفارت آمریکا در بغداد را تعطیل خواهد کرد. اندکی پس از آن، سفارت بزرگترین حمله راکتی را در نزدیک به یک دهه گذشته متحمل شد.

این تصور که قبل از روی کار آمدن رئیس‌جمهور بایدن، از ایران بازدارندگی شده بود بی اساس است. پرزیدنت بایدن خیلی زود دستور حملات هوایی علیه گروه‌هایی که به نیروهای ما حمله می‌کنند را صادر کرد. در ماه مارس گذشته، پس از یک دوره طولانی بدون حمله، به طرز غم انگیزی شاهد کشته شدن اولین آمریکایی در یک حمله در سوریه بودیم. رئیس جمهور بلافاصله دستور حمله به تأسیساتی در سوریه را صادر کرد. از آن زمان هیچ حمله‌ای صورت نگرفته است. و اگر این تغییر کند ما کاملا آماده پاسخگویی هستیم.

به طور جداگانه، ما تنها در یک سال گذشته حدود 30 دور تحریم جدید صادر کرده‌ایم، حضور نظامی خود را در خلیج فارس افزایش داده‌ایم، و ائتلاف‌های بین‌المللی‌ علیه ایران در مجامع بین‌المللی ایجاد کرده‌ایم، برای مثال تهران را از کمیسیون حقوق زن سازمان ملل متحد حذف کرده‌ایم. 

درهای باز دیپلماسی

با توجه به زمان‌بندی انجام این معامله در حوالی سالگرد اعتراضات، برخی منتقدان گمان می‌کنند که این معامله زندانیان بخشی از بازگشایی گسترده‌تر گفتگوها با ایران در مورد موضوعات دیگر است. آیا این درست است؟

مک‌گورک: این توافق به دیپلماسی هسته‌ای مرتبط نبود. این موضوع به طور جداگانه در دوحه مورد مذاکره قرار گرفت. در عین حال، ما به ایرانی‌ها گفته‌ایم که اگر شهروندان آمریکایی به طور ناعادلانه بازداشت شوند، دیپلماسی نمی‌تواند پیشرفت معناداری داشته باشد.

به همین ترتیب، اگر درگیری‌ها در منطقه در حال تشدید باشد یا هواپیماهای بدون سرنشین به روسیه ارسال شود، این امر تصور دیپلماسی معنادار را سخت می‌کند. ما بارها و به طور مداوم این را برای ایران روشن کرده‌ایم. گفت‌وگوهای هسته‌ای تا به امروز متوقف شده است، و در حالی که ما درهای دیپلماسی را به‌کلی نمی‌بندیم، اما برای هر گونه احتمال در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران نیز آماده هستیم.

این توافق رابطه ما با ایران را تغییر نمی‌دهد. ایران دشمن ما و حامی گروه‌های متخاصم است. ما تا جایی که امکان داشته باشد آن‌ها را پاسخگو خواهیم کرد. به همین دلیل است که رئیس جمهور در سالگرد درگذشت مهساامینی صحبت کرد و ما 30 تحریم جدید را ارائه کردیم.

 آیا امیدوار هستید که روزی را شاهد پایان این‌گونه بازداشت‌ها باشیم؟

مک گورک: نه. با سیستم فعلی نه.

ما تمام تلاش خود را برای جلوگیری از بازداشت اتباع خارجی انجام خواهیم داد. ما بر اساس قانون لوینسون تحریم‌های جدیدی را، هم علیه وزارت اطلاعات و هم علیه رئیس جمهور سابق ایران [محمود] احمدی نژاد صادر کردیم. این نوع تلاش‌ها ادامه خواهد یافت.

اما تنها راه برای اطمینان از عدم بازداشت شما در ایران این است که هرگز به ایران سفر نکنید. به هیچ دلیلی به آنجا نروید. ما واقعا نمی‌توانیم در این مورد واضح‌تر باشیم. ما متوجه هستیم که افراد در ایران خانواده یا دلایل دیگری برای سفر دارند. اما این کار را نکنید.