به گزارش اکوایران، مرکز پژوهش‌های مجلس اخیرا گزارشی تحت عنوان «پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در مهرماه سال 1402: بخش صنعت و معدن» منتشر کرده است که در آن به بررسی شاخص‌های تولید و  فروش شرکت‌های صنعتی و معدنی پرداخته است.

«شاخص تولید صنعتی و معدنی» و «شاخص فروش صنعتی و معدنی» نشان‌دهنده وضعیت تولید و فروش در بخش صنعت و معدن اقتصاد است. رشد این شاخص‌ها نشان‌دهنده تغییرات آن‌ها در طی زمان است.

برای مثال، رشد ماهانه و نقطه به نقطه «شاخص تولید صنعتی» نشان می‌دهد که میزان تولید شرکت‌های منتخب بورسی در حوزه «صنعت» به ترتیب چقدر نسبت به ماه گذشته و مدت زمان مشابه در سال گذشته تغییر کرده است.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که در مهر 1402، شاخص تولید و فروش شرکت‌های «صنعتی» هم نسبت به شهریور امسال و هم نسبت به مهر 1401 رشد مثبت را تجربه کرده است. نکته قابل توجه این است که از میان زیرمجموعه‌های بخش صنعت، رشد تولیدات «خودرو» در شروع پاییز امسال به شکل قابل توجهی کاهش یافته است.

بخش «معدن» روندی متفاوت از بخش «صنعت» را در پیش گرفته است. شواهد آماری حاکی از آن است که رشد ماهانه تولید و فروش بخش معدن منفی شده است. در مقابل، تولید و فروش این بخش نسبت به مهر سال گذشته افزایش یافته است.

020820

نماگری برای نشان‌دادن وضع «تولید» و «فروش» در «صنعت» و «معدن»

«صنعت» و «معدن» دو بخش مهم از اقتصاد است چرا که محصولات تولید شده در این بخش‌ها به عنوان ماده اولیه در بسیاری از صنایع استفاده می‌شود. بانک مرکزی و مرکز آمار اطلاعات مربوط به تولید و فروش محصولات صنعتی و معدنی را جمع‌آوری می‌کنند اما یا انتشار آن منظم نیست یا تواتر آن طولانی است.

به همین دلیل، شاخص جایگزینی طراحی شده که داده‌های تولید و فروش بخش صنعت و معدن را از مجرای اطلاعات شرکت‌های بورسی جمع‌آوری می‌کند. ارزیابی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که این شاخص تا حد مطلوبی با شاخص‌های ارائه‌شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار تطابق دارد.

«شاخص تولید» و «شاخص فروش» در بخش صنعت و معدن نشان می‌دهد که حجم تولیدات و فروش این دو بخش اقتصادی در هر بازه زمانی چه تغییری داشته است؟

افزایش تولید و فروش شرکت‌های صنعتی در مهر 1402

گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که در مهر 1402، تولید شرکت‌های «صنعتی» بورسی نسبت به ماه قبل 2.2 درصد و نسبت به ماه مشابه در سال گذشته 5.3 درصد افزایش یافته است. همچنین، فروش این شرکت‌ها نیز با رشد ماهانه 2.8 درصدی و رشد نقطه به نقطه 1.3 درصدی مواجه شده است.

بنابراین سطح تولید و فروش شرکت‌های صنعتی بورسی در مهر امسال هم نسبت به شهریور و هم نسبت به مهر سال گذشته بالاتر رفته است. اما کدام فعالیت‌های صنعتی باعث شده تا این رشد مثبت محقق شود؟

کاهش بیش از 30 درصدی تولید خودرو در مهر 1402 نسبت به مهر 1401

بخش صنعت از فعالیت‌های مختلفی تشکیل شده که تولیدات هر کدام در نهایت این بخش را تشکیل می‌دهد. به بیان دقیق‌تر، 13 فعالیت وجود دارد که ذیل بخش «صنعت» تعریف می‌شود.

طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بخش «خودرو و قطعات» بیش‌ترین سهم را در کاهش رشد نقطه‌ای تولید و فروش محصولات صنعتی داشته است. به بیان دیگر اگر بخش خودرو نبود، رشد نقطه‌ای بخش صنعت به مراتب در سطح بالاتری نسبت به حالت فعلی قرار می‌گرفت.

بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که رشد نقطه به نقطه تولید و فروش «قطعات» و «خودروی سواری» به شکل چشم‌گیری در مهر امسال کاهش یافته است. به بیان دقیق‌تر، رشد نقطه به نقطه تولید و فروش خودرو در مهر امسال به ترتیب به منفی 32.1 و منفی 46.3 رسیده است. بر این اساس می‌توان گفت خودروسازی وارد دوره رکود شده یا حداقل به آن نزدیک می‌شود.

رشد ماهانه و رشد نقطه‌ای تولید معادن؛ منفی و مثبت

بخش «معدن» مانند صنعت از زیربخش‌هایی تشکیل شده است. این فعالیت‌ها شامل «گندله»،‌ «کنسانتره» و «سایر» است.

آمارهای موجود در گزارش مرکز پژوهش‌ها نشان می‌دهد هم تولید و هم فروش محصولات معدنی در مهر امسال نسبت به شهریور کاهش یافته است. به بیان دقیق‌تر، رشد ماهانه تولید و فروش محصولات معدنی به ترتیب برابر با منفی 0.7 درصد و منفی 10.5 درصد برآورد شده است. به نظر می‌رسد این رشد منفی ماهانه در فروش بیش‌تر متاثر از کاهش فروش کنسانتره در مهر ماه باشد.

اگر چه تولید و فروش محصولات معدنی در مهر 1402 نسبت به شهریور کاهش یافته اما در سطح بالاتری نسبت به مهر 1401 قرار گرفته است. رشد نقطه به نقطه تولید و فروش این محصولات در اولین ماه از پاییز امسال به ترتیب 22.5 درصد و 9.6 درصد ثبت شده است.

020820