به گزارش اکوایران؛ بازار شیرخشک اطفال چند ماهی است به هم ریخته و تولیدکنندگان و نمایندگان مجلس بارها درباره کمبود این ماده غذایی هشدار داده‌اند.

این در حالیست که رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک نوزاد در گفتگویی با «اکوایران» از کسری ۵ میلیون قوطی شیرخشک در کشور خبر داده و گفته که علت کسری، عدم تامین ارز مواد اولیه شیرخشک از سوی سازمان غذا و دارو است.

ایران توانایی تولید دوبرابر نیاز شیرخشک مورد نیازش را دارد

براساس اطلاعات رسیده به اکوایران، کمبود شیرخشک در حالی روی داده که 15 سال است کشور در زمینه تامین شیرخشک رگولار به خودکفایی رسیده و در این مدت حتی یک قوطی شیرخشک هم به کشور وارد نشده است. 

در کل کشور 5 کارخانه شیرخشک اطفال و مکمل‌های غذایی وجود دارند که در مجموع ظرفیت تولید این کارخانه‌ها 120 میلیون قوطی شیرخشک است. 

در حالی که میزان مصرف شیرخشک در سال گذشته 61 میلیون قوطی بوده امسال برآورد می‌شود این رقم به 70 میلیون قوطی برسد.

از ابتدای سال ارز مورد نیاز کارخانه‌های تولید شیرخشک اطفال توسط سازمان غذا و دارو به طور کامل تامین نشده و برخی از کارخانه‌ها با استفاده از مواد اولیه موجود در انبار به تولید ادامه دادند.

این در حالیست که بانک مرکزی در اطلاعیه‌ای اعلام کرده که در مجموع 2.2 میلیارد دلار در اختیار سازمان غذا و دارو قرار داده و تاکید کرده که هیچ مشکلی در تامین ارز ثبت سفارشات مواد اولیه شیرخشک اطفال وجود ندارد. 

واردات تنها نسخه سازمان غذا و دارو

پس از کاهش تولید شیرخشک در کشور، سازمان غذا و دارو به جای سرعت بخشیدن تخصیص ارز برای تامین مواداولیه، فراخوان واردات 30 میلیون قوطی شیرخشک را در اول شهریور صادر کرد تا اولین محموله شیرخشک در بیستم مهر وارد کشور شود. در این میان موضوع نگران کننده کیفیت این شیرخشک‌ها و عادت نداشتن کودکان ایرانی به آنهاست.

طبق آمار، این فراخوان نیمی از نیاز کشور به شیرخشک کودکان را تامین می‌کرد اما سازمان غذا و دارو واردات محصول آماده را جایگزین واردات مواداولیه کرد تا باز هم به تولیدکننده و تولید داخلی توجه مورد نیاز را نکند. 

پس از آن، انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرخشک و غذای کودک معترض شدند و قرار شد لیست ثبت سفارشات خود را برای تخصیص ارز به سازمان غذا و دارو اعلام کنند. 

مشکلات کمبود شیرخشک و تامین ارز برای تولید این ماده غذایی سر از شورای امنیت ملی درآورد و رئیس سازمان غذا و دارو مجبور شد جلسه‌ای با تولیدکنندگان داخلی تشکیل دهد.

زنگ خطر تعطیلی یک کارخانه به صدا درآمد

یکی از کارخانه‌های تولید شیرخشک در ایران «بهداشت کار» با 20 سال سابقه است که حداقل 15 درصد نیاز مصرف داخلی را تامین می‌کند. بنابرگزارش‌هایی که به دست اکوایران رسیده‌ است، میزان ارز تخصیص داده شده به این شرکت از ابتدای سال 1402 تا حدود یک هفته گذشته یک میلیون و 647 هزار یورو بوده که مبلغ یک میلیون و 32 هزار یورو مربوط به ترخیص کالا و مابقی برای تولید مواد جانبی مانند ریزمغذی‌ها بوده است. 

طبق آمار مربوط به توزیع شیرخشک برای شرکت‌های پخش، شرکت بهداشت کار از ابتدای سال 1402 تا هفتم آبان، تعداد 7 میلیون و چهار هزار و 98 قوطی شیرخشک تولید کرده که مواداولیه آنها از محل موجودی سال قبل بوده و با اتمام ذخایر مواداولیه، تولید شیرخشک در این شرکت حداکثر تا پایان آذر متوقف می‌شود. این کارخانه چیزی حدود ۲۰۰ نیروی کار دارد.

واردات شیرخشک ناشناخته ترکیه‌ای 

با وجود تمام هشدارها سرانجام سازمان غذا و دارو تصمیم به واردات شیرخشک گرفت که اولین محموله حاوی چهار میلیون قوطی شیرخشک از یک شرکت تازه تاسیس به نام «Bebevit» در ترکیه‌ است. 

ارزبری واردات محصول آماده شیرخشک بین 2.5 تا 3 برابر محصول داخلی است که رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک نوزاد آن را تایید می‌کند و این در حالیست که تنها به بخشی از مواداولیه ارز ترجیحی داده می‌شود و به همه مواد و ملزومات بسته بندی مانند قوطی، کارتن، درب و قاشقک ارز ترجیحی تعلق نگرفته که باعث شده محصولات داخلی قدرت رقابت با محصولات وارداتی که با ارز ترجیحی وارد شده‌اند را نداشته باشند.

باید این نکات را نیز در نظر داشت که پایین بودن قیمت شیرخشک وارداتی انگیزه قاچاق این محصول را افزایش می‌دهد، از طرفی قرار نیست واردات ادامه داشته باشد و موقتی است. 

یکی از اتفاقات تلخ درباره شیرخشک تولید داخل این است که بخشی از این محصولات در صنوف و صنایع وابسته از جمله شیرینی و شکلات مورد استفاده قرار می‌گیرد و بخشی دیگر نیز توسط قاچاقچیان به کشورهای همسایه برده می‌شود. 

ادعای بانک مرکزی برای تامین ارز مورد نیاز 

دیروز 20 آبان، بانک مرکزی در گزارشی اعلام کرد که بنابر ثبت سفارش‌ها و اعلام اولویت‌ها توسط سازمان غذا و دارو، از یک فروردین تا نوزدهم آبان ۱۴۰۲ جمعا مبلغ ۹۸ میلیون و ۲۰ هزار دلار فقط برای واردات شیرخشک و ماده اولیه آن با ارز ترجیحی تامین کرده است.

آنطور که روابط عمومی بانک مرکزی اعلام کرده، تامین ارز بانک مرکزی سال گذشته فقط برای واردات شیرخشک و ماده اولیه آن از ابتدای فروردین تا نوزدهم آبان ۱۴۰۱ حدود ۴۹ میلیون و ۷۵ هزار دلار بود که این رقم در مدت مشابه سال جاری به ۹۸ میلیون و ۲۰ هزار دلار افزایش یافته که حاکی از رشد ۷۷ درصدی تامین ارز در این حوزه است.

بانک مرکزی مدعی شده تاکنون ارز تمام سفارشات ثبت شده با اولویت در حوزه دارو و شیرخشک از سوی وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو را بلافاصله تخصیص داده و تامین کرده است.